แนวคิดเกี่ยวกับคน

คนประกอบด้วยร่างกายและพฤติกรรม สามารถสร้าง ปรับ และควบคุมตัวเอง

                 การพยาบาลเป็นวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของคน แนวคิดเกี่ยวกับคนจึงเป็นหัวใจสำคัญของการเป็นพยาบาล การทำงานกับชีวิตคนจำเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับตัวคนอย่างถ่องแท้ จึงจะสามารถดูแลสุขภาพของคนได้อย่างมีคุณภาพคนคืออะไร?               - คือสิ่งมีชีวิตที่อยู่รวมกันเป็นสังคม มีวัฒนธรรม มีอารยธรรม มีพัฒนาการ - เป้าหมายของการมีชีวิตคือการคงอยู่ (existing) - คือสัตว์เลือดอุ่นที่เลี้ยงลูกด้วยนม มีการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม มีวิวัฒนาการคนมีลักษณะอย่างไร?               - คนมีลักษณะเป็นระบบเปิด มีการติดต่อระหว่างอวัยวะภายในร่างกายกับสิ่งแวดล้อมภายนอกร่างกาย               - คนมีลักษณะที่ต้องเคลื่อนไหว ต้องกิน หายใจ และขับถ่าย การมีชีวิตของคนเป็นอย่างไร?               - มีร่างกาย (Biological structure) ที่สามารถดำรงชีวิตได้ (surviving)               - มีพฤติกรรม (Behavioral repertoire) ที่ทำให้ชีวิตดำเนินไปได้ (living)การดำรงชีวิตของคนอาศัยอะไรบ้าง?               - มีการทำงานของอวัยวะต่างๆ อย่างเป็นระบบ ตั้งแต่ เซลล์ เนื้อเยื่อ และอวัยวะของระบบต่างๆ               - การทำงานของร่างกายอาศัยพลังงาน (energy) ซึ่งได้จากเชื้อเพลิง ได้แก่ อาหาร ออกซิเจน และน้ำการดำเนินชีวิตของคนต้องอาศัยอะไรบ้าง?- มีการเรียนรู้ ทั้งด้านสติปัญญา (Cognitive learning) ความรู้สึก (Affective learning) และการกระทำ (Psychomotor learning)               - การเรียนรู้อาศัยข้อมูล (information) ซึ่งได้จาก ภาษา (language) ท่าทาง (posture) ชีวสนเทศ (bio-information) และเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology)               ที่มาของพลังงานและข้อมูลนั้นมาจากสิ่งแวดล้อมภายนอก การเป็นระบบเปิดทำให้ร่างกายของคนมีปฏิสัมพันธ์กับ    สิ่งแวดล้อม เมื่อมีการรับเชื้อเพลิงและข้อมูลต่างๆ เข้าสู่ร่างกาย ก็จะไปผ่านกระบวนการต่างๆ ให้กลายเป็นสิ่งที่เซลล์ต่างๆ ต้องการ จากนั้นจึงขับออกมาทั้งของเสียและสิ่งที่เป็นประโยชน์

การทำงานของร่างกาย

1.      หน่วยพื้นฐานของร่างกายคือเซลล์ เซลล์มีหลายชนิด แบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ได้ 3 ชนิดคือเซลล์บุผนัง เซลล์เนื้อหนัง และเซลล์พังผืดยึดโยง แต่ละเซลล์ต่างทำหน้าที่ของตัวเองและทำงานร่วมกับเซลล์อื่น เพื่อการคงอยู่2.      หน่วยชีวิตในร่างกายมีการจัดระบบการทำงานอย่างเป็นลำดับขั้น (hierarchically organized)เซลล์หลายๆ เซลล์รวมตัวกันเป็นเนื้อเยื่อ เนื้อเยื่อต่างๆ รวมตัวกันเป็นอวัยวะ อวัยวะในร่างกายทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบในการสร้าง (construction) การปรับ (adaptation) และการควบคุม (regulation) ซึ่งเป็นความสามารถของร่างกายเองโดยอัตโนมัติ เพื่อการรอดชีวิต การปรับตัว และการพัฒนา การทำงานแบบอัตโนมัติในร่างกายมีทั้งแบบเร่งเร้าและผ่อนคลาย3.      ร่างกายประกอบด้วยระบบต่างๆ ที่ทำหน้าที่ต่อไปนี้ เพื่อการเกิด การแก่ (มีการเจริญเติบโตและทำลายในเวลาเดียวกัน) การเจ็บ (มีการชำรุดบกพร่อง) และการตาย ชีวิตคนจึงมีอายุขัย มีช่วงวัยของชีวิต 3.1    บำรุงรักษาร่างกาย (Maintenance of the Body) ได้แก่ ระบบทางเดินอาหาร ระบบไหลเวียนโลหิต ระบบน้ำเหลือง ระบบหายใจ และระบบทางเดินปัสสาวะ3.2    รักษาความมั่นคงของร่างกาย (Integumentary function) ได้แก่ ระบบผิวหนัง 3.3    ประคับประคองสนับสนุนและเคลื่อนไหว (Support and Movement) ได้แก่กระดูก ข้อต่อ และกล้ามเนื้อ3.4    ประสานหน้าที่และควบคุม (Integration and Control of the Body) ได้แก่ ระบบประสาท ระบบการรับรู้ และระบบต่อมไร้ท่อ ให้ร่างกายอยู่ในภาวะสมดุล (homeostasis) ตลอดเวลา3.5    สืบต่อเผ่าพันธุ์ (Continuance of the Species) ได้แก่ ระบบสืบพันธุ์ ซึ่งมีทั้งเพศหญิงและเพศชาย 4.      ทุกระบบทำงานอย่างเป็นองค์รวม (Holism) เพื่ออยู่ในโลกนี้ได้ (โลกที่คนมีชีวิตอยู่ได้มีลักษณะอย่างไร? และลักษณะของสิ่งต่างๆ ที่แวดล้อมตัวเรามีลักษณะอย่างไร?) องค์รวมของคนทำให้มีคนหลายชาติและเผ่าพันธุ์ ที่อาศัยอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัว ชุมชน และสังคม   

พฤติกรรมการเรียนรู้

- พฤติกรรมคือการแสดงออก หรือปฏิกิริยาของสิ่งมีชีวิตที่ตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมภายในและภายนอกร่างกาย เช่นเดียวกับร่างกายคือพฤติกรรมของคนมีการสร้าง การปรับ และการควบคุมพฤติกรรมด้วยตัวเอง - พฤติกรรมที่แสดงออกแต่ละครั้ง เรียกว่า Active behavior มีหลากหลายชนิด- การตอบสนองต่อสิ่งเร้าแต่ละครั้ง รวมๆ กันเป็นรูปแบบพฤติกรรม (Generic behavior) ซึ่งเป็นผลจากการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นในแต่ละครั้ง รูปแบบพฤติกรรมมีความเกี่ยวโยงกับข้อมูลทั่วๆ ไปในสังคม จึงทำให้เป็นตัวควบคุมพฤติกรรมให้สอดคล้องกับของคนในสังคมโดยส่วนรวม และเมื่อเป็นผลรวมของพฤติกรรมย่อยๆ ที่เกิดขึ้นมาก่อนหน้า จึงเป็นที่รวมของประสบการณ์การเรียนรู้ที่ประสบการณ์เหล่านั้นจะถูกดึงมาประยุกต์ใช้ในการแสดงพฤติกรรมครั้งต่อๆ ไป               - พฤติกรรมเป็นผลจากการเรียนรู้ โดยเริ่มจากการรับรู้ต่อสิ่งกระตุ้น (ทั้งภายในและภายนอกร่างกาย) การรับรู้ทั้ง 5 ช่องทาง คือรูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส ทำให้เกิดความรู้สึก ซึ่งกระแสประสาทจะวิ่งตรงไปที่ส่วนควบคุมความรู้สึกชอบและไม่ชอบ (Pleasure & Displeasure Centers) จากนั้นจึงจะถูกส่งไปประมวลข้อมูลเพื่อพิจารณาตอบสนองที่สมองส่วนหน้า ที่ส่วนนี้จะมีการเชื่อมต่อข้อมูลเก่าที่เป็นประสบการณ์การเรียนรู้ที่ถูกเก็บไว้ในสมอง ในรูปของความเชื่อ (ทั้งความรู้ที่พิสูจน์แล้วตามหลักวิทยาศาสตร์และที่ยังไม่ได้พิสูจน์หรือยังพิสูจน์ไม่ได้ตามหลักวิทยาศาสตร์) รวมทั้งค่านิยมและทัศนคติ จากนั้นจึงแสดงพฤติกรรมที่สมองพิจารณาแล้วตัดสินใจแล้วออกมา               - พฤติกรรมจึงมีองค์ประกอบ 3 ส่วน คือ ส่วนของความรู้สึก (Affective element) สติปัญญา (Cognitive element) และการกระทำ (Action element) ที่ทำงานประสานกัน มีอิทธิพลต่อกันและเป็นผลซึ่งกันและกัน               - พฤติกรรมที่ชอบทำซ้ำๆ กันจนเป็นนิสัย จะกลายเป็นบุคลิกภาพของคนนั้นในที่สุด ในสังคมจึงประกอบไปด้วยคนที่มีบุคลิกภาพต่างๆ กัน                 -  ที่มาของบุคลิกภาพ หรือปัจจัยที่ส่งผลต่อบุคลิกภาพของคนได้แก่ วัฒนธรรม บรรทัดฐานในสังคม และลักษณะของระบบการปกครอง (กฎหมาย การเมือง และเศรษฐกิจ)               จะเห็นว่าการมีชีวิตของคนนั้นไม่ได้มีเพียงร่างกายเท่านั้น ยังมีความรู้สึกนึกคิด พฤติกรรม และการอยู่ในสิ่งแวดล้อมร่วมกับผู้อื่น การดำเนินชีวิตของคนจึงมีหลายมิติ ได้แก่ ร่างกาย จิต ใจ อารมณ์ สังคม และจิตวิญญาณ ซึ่งทุกมิติทำงานร่วมกันอย่างเป็นองค์รวม

[naruemon meemak]

หนูเห็นด้วยคะอาจารย์ที่ว่าคนไม่ได้มีเพียงแค่ร่างกายยังมีพฤติกรรมอะไรที่แตกต่างกันไปอีกเยอะ แต่สุดท้ายก็มาจบกันที่เป็นองค์รวม

[ฤดีรัตน์ วัดบุญเลี้ยง พยบ.ปี๒]

คนที่มีพฤติกรรมแปลกๆ ไปจากคนอื่นนั้นเกิดจากอะไรคะ แล้วทำไมเขาเหล่านั้นต้องทำแตกต่างจากบุคคลอื่นด้วยคะ

[wipawee chukaew]

คนที่มีพฤติกรรมของการมีโลกส่วนตัวสูง ซึ่งคนธรรมดาอย่างเราไม่เข้าใจ โดยส่วนมากคนเหล่านี้มีบางสิ่งที่ทำให้เขาหววาดกลัวรึเปล่าค่ะ เขาจึงต้องเป็นคนที่สังคมไม่ต้องการ

[oan1232kk]

การปป.คืออะไร