วิธีการปฏิบัติอย่างไร จึงจะเกิดสมาธิ

พระครูปลัดวีระนนท์ วีรนนฺโท : เจ้าอาวาสวัดป่าเจริญราช พระวิปัสสนาจารย์ http://www.veeranon.com/

คำถาม นั่งสมาธิแล้ว มักคิดฟุ้งซ่านไปต่างๆนาๆ

 

ตอบ หากคิดฟุ้งซ่านไปเรื่องอะไร ให้กำหนดคิดหนอๆ

ถ้ามันไม่หยุด เราหยุดกำหนดคิดหนอ กำหนดพองหนอ ยุบหนอ เท่านั้นเอง

ถ้าไม่เช่นนั้นแล้ว มันจะกลายเป็นปรุงแต่งและฟุ้งไป

 ซึ่งตรงนี้หากคิดฟุ้งไปต่างๆ นาๆ เราแก้ไขอย่างไร

 เราก็ต้องกำหนดคิดหนอๆ สัก๔-๕ ครั้ง แล้วก็หยุดกำหนด

หลังจากนั้นก็กำหนดพองหนอ ยุบหนอ

พอกำหนดพองหนอ ยุบหนอ มันจะคิดหรือไม่

 ตอบว่ายังคิดอยู่ แต่อาการคิดมันอยู่ในขอบเขต เหมือนมีเชือกผูกไว้

กำหนดองค์ภาวนาคือ  พองหนอ ยุบหนอ ให้ติดต่อกันโดยอย่าให้ขาดช่วง ขาดสาย

วิธีนี้ทำให้ตัดความคิดนั้นได้ แต่ถ้าถามว่าจริงๆ แล้วตัดได้หรือไม่

ตอบว่าตัดไม่ได้หรอก  เพราะจิตของเรายังมีช่องว่างอยู่ มันย่อมมีสิ่งมาแทรกระหว่างตรงกลาง

หากมีตัวเชื่อมซึ่งกันและกัน ตัวที่จะแทรกก็ไม่มี

เพราะเรามีองค์ภาวนาอยู่ตลอดเวลา เมื่อมีองค์ภาวนาบริกรรมอยู่ตลอดเวลา

ความคิดอื่นๆ ที่เข้ามาแทรกแวบเดียวแล้วก็หายไป

แต่หากเรานั่งไปคิดยาว คิดทั้งเรื่องอดีต คิดเรื่องอนาคตบ้าง คิดไปนานานับประการ

จึงจับต้นชนปลายไม่ได้ เราต้องกำหนดภาวนาให้มากขึ้น

อินทรีย์ในที่นี้ไม่ใช่ร่างกายอย่างเดียว ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เราเรียกว่าอินทรีย์

แต่ยังไม่พูดถึงเรื่องอินทรีย์ แต่ขอพูดเฉพาะตรงนี้ก่อน

นี่คือการกำหนดความคิดหรือตัดความคิด โดยไม่ได้ตัดคำภาวนา

การกำหนดอาการพองหนอ ยุบหนอ คือการบริกรรมอยู่ตลอดเวลา

ขณะเดียวกันความคิดต่างๆ มันจะแทรกซึมตลอดเวลา

ถ้ากำหนดบริกรรมภาวนาอยู่ตลอดเวลา ตัวฟุ้งมันจะหายไปเอง

นี่คือวิธีการตัดความคิด หรือวิธีการสกัดความคิด

 

คำถาม เวลานั่งสมาธิรู้สึกสมองมันตื้อ แต่ไม่ง่วง มันเหมือนอาการจะหลับแต่ไม่หลับ มันรู้สึกหนักที่ศีรษะ

 

ตอบ ถ้าเป็นเช่นนั้นแสดงว่ามันจะเกร็งเกินไป ต้องพยายามขยับตัว ลองขยับเท้า

หรือวิธีง่ายๆ คือการลุกเดินไปข้างนอกไปออกกำลังกาย หมุนซ้าย หมุนขวา ไปสร้างสติสักครู่หนึ่ง

ทำร่างกายให้รู้สึกเบาเสียก่อน อย่างเช่นเมื่อเวลาเราเดินหรือนั่งก็เช่นกัน

พยายามจัดท่านั่งให้สบาย ไม่ให้ก้มศีรษะเพราะถ้าก้มศีรษะมากๆ

การหมุนเวียนโลหิตจะไม่ดี มันไม่สมดุล

เรานั่งสง่าเหมือนกับดูพระพุทธรูปนั่ง

ไม่มีพระพุทธรูปองค์ใดที่ปั้นมา หน้าง้ำ หน้างอ

มีแต่พระพุทธรูปนั่งหน้าตรงหรือหลังตรง

นั่นแสดงถึงทัศนะ วิธีการตรงเที่ยงแห่งการวางสรีระรูปกาย

มันเป็นระบบของสรีระศาสตร์ที่จะมีส่วนเชื่อมสัมพันธ์เชื่อมโยงซึ่งกันและกัน

ระบบการถ่ายเทของลม ของเลือด การถ่ายเทหมุนเวียนของอากาศหรือของอุณหภูมิในร่างกาย

 มันสัมพันธ์กันไปหมด ซึ่งได้เคยบอกไปแล้วว่าในร่างกายของคนเรามีประจุไฟฟ้าขั้วบวกกับขั้วลบอยู่ในตัว

มันเป็นระบบนิเวศวิทยาไปในตัว หากเราไม่สร้างเขื่อนกักกั้นไม่ให้มันถึงกันก็ไม่เป็นไร

ระบบการถ่ายเทจะเป็นไปโดยธรรมชาติ

ระบบนิเวศวิทยาเปลี่ยนหมุนเวียนทดแทนโดยธรรมชาติ

คำว่าไม่ง่วงแสดงว่าหนักศีรษะ รู้สึกมึนสะลืมสะลือ แก้ได้โดยออกไปเดินข้างนอก

เอามือเคาะสมองสักหน่อย เอามือเขย่าศีรษะสักหน่อย แล้วค่อยมานั่งสมาธิใหม่อีกครั้ง

 

คำถาม กำหนดอาการไม่ทันบ้าง กำหนดได้ลางๆบ้าง แสดงว่าจะหลับก็ไม่หลับ แสดงอาการซึมๆ ควรจะทำอย่างไร บางครั้งรู้สึกเสียววูบวาบในตัว ปั่นป่วนในตัว กำหนดไม่ได้ควรแก้ไขอย่างไร

 

ตอบ ผู้ปฏิบัติลองทำอย่างที่แนะนำไปข้างต้นคือลุกไปออกกำลังกายข้างนอก

ส่วนอาการปั่นป่วนในตัว ก็ไม่ทราบว่าอาการมันเสียวเป็นอย่างไร

 มันเสียวลักษณะไหน มันจะปวดหรือเปล่า หรือมันกระตุก

 ไม่เข้าใจว่าเสียววูบวาบในตัว มันร้อนๆ หนาวๆ หรือเปล่า

มันเสียวในตัวเหมือนลักษณะอุณหภูมิในร่างกายยังปรับไม่ได้หรือไม่

ฉะนั้นผู้ปฏิบัติต้องอดทนและให้ค่อยๆ ทำไป

จนอุณหภูมิในร่างกายปรับธาตุต่างๆ ได้ อาการดังกล่าวจะหายไปเอง

 

 

ติดตามอ่านตอนต่อไปที่นี่ค่ะ

อิสระแห่งจิต

http://gotoknow.org/blog/mindfreedom

ขอให้เจริญในธรรมทุกท่าน

บุญรักษา  ธรรมคุ้มครองค่ะ

[ฟาวาดา]

ขอบคุณในเนื้อนาบุญที่จะนำไปปฏิบัติคะ