รู้อย่างไรก้อนเห็ดใกล้หมดอายุ ?
มีผู้ที่เมลล์มาถามผมนานแล้ว และผมได้พยายามตอบไว้ในหลายบันทึกของผมเมื่อมีผู้สนใจถาม แต่ก็ยังตอบไม่ครบในทุกมิติ จึงตั้งใจไว้นานแล้วว่าจะเขียนเรื่องนี้ซักครั้ง แค่เพียงในด้านที่ตนเคยมีประสบการณ์ และเท่าที่รับทราบ อาจมีผู้เห็นแย้งจากเหตุผลที่มาจากต่างประสบการณ์ก็ยินดีรับฟังด้วยความเต็มใจยิ่งครับ
ทำไมสำคัญนัก เรื่อง อายุก้อนเห็ด ?
ก็ฟาร์มขนาดเล็กล้วนจะประสบความสำเร็จจากการรักษาก้อนเห็ดให้ได้ดอกเห็ดให้นานที่สุด การที่ก้อนเห็ดเป็นโรค หรือเสียหายอย่างใดอย่างหนึ่งย่อมไม่เป็นผลดี ส่วนฟาร์มใหญ่อาจไม่ยี่หระเพราะเน้นการเก็บดอกจากก้อนเห็ดใหม่เท่านั้น บางครั้งเก็บดอกเห็ดเพียง 1-2 ชุดก็ทำลายก้อนเชื้อทิ้ง แต่ฟาร์มที่ว่ามีน้อยมากในประเทศไทย
ก้อนเห็ดมีอายุนานเท่าใด ?
ตามลักษณะของเชื้อเห็ด
-เห็ดแครง อาจมีอายุ 1-2 เดือน
-เห็ดขอนขาว ขอนดำ อาจมีอายุก้อน 2-3 เดือน
-เห็ดลม เห็ดหอมจีน อาจมีอายุ 3-5 เดือน
-เห็ดนางฟ้า นางรม หูหนู เป๋าฮื้อ อาจมีอายุ 10-12 เดือน (แต่ห้วงที่ให้ดอกเห็ดคุณภาพ 3-4 เดือน)
-เห็ดโคนญี่ปุ่น อาจมีอายุ 12-14 เดือน
-เห็ดหลินจือ อาจมีอายุ 20-26 เดือน
ตามอัธยาศัยของฟาร์ม
-ฟาร์มที่ทำก้อนเชื้อเอง อาจพิจารณาการนำก้อนเชื้อเห็ดเก่าที่อายุไม่มากนักมารีไซเคิล โดยนำก้อนเชื้อเห็ดเก่ามาผสมทำเป็นก้อนเชื้อเห็ดใหม่ เพื่อตัดวงจรของโรคแมลง เพราะก้อนเห็ดใหม่ให้ดอกเห็ดคุณภาพที่ดีกว่า ตลอดจนอาจเห็นว่าก้อนเชื้อที่อายุมากๆให้ดอกเห็ดไม่คุ้มค่ากับการดูแล ค่าน้ำ ค่าไฟ เป็นต้น ฟาร์มในลักษณะที่ว่านี้ อาจเลือกทำลายก้อนเห็ดหลังจากให้ดอกเห็ดเพียง 1-3 เดือน ทั้งๆที่ก้อนเห็ดยังไม่หมดอายุการให้ดอก
-สำหรับฟาร์มขนาดเล็ก และฟาร์มที่ไม่ได้ผลิตก้อนเห็ดเองแต่ซื้อก้อนเชื้อมาจากฟาร์มอื่นๆ ฟาร์มประเภทที่ว่ามักนิยมเพาะเห็ดจนก้อนเห็ดไม่มีความสามารถในการให้ดอกเห็ด ช่วงเวลาที่ว่าอาจพิจารณาจาก อายุของเชื้อเห็ดที่เสนอไว้ในเบื้องต้น หรือ อาจอาศัยประสบการณ์ เช่น
1. ก้อนเห็ดขอนดำ-ขอนขาว เห็ดลม หรือเห็ดโต่งฝน เมื่อใกล้หมดอายุ ก้อนเห็ดจะหดตัวเล็กลงเรื่อยจนหลวมถุง โดยก้อนเห็ดยังแข็ง
2.เห็ดนางรม เช่น ฮังการี หรือ นางรมขาวใหญ่ มักหดตัว อาจไม่หลวมถุงเหมือนเห็ดลม แต่ น้ำหนักก้อนเบาลงมาก อาจเหลือไม่ถึง 1 ขีด จาก 8-10 ขีด ใน ขณะที่ก้อนยังเป็นสีขาวอยู่
3.เห็ดนางฟ้าภูฐาน หรือ เห็ดนางฟ้าภูฐานดำ สองฤดู หรือ เห็ดเป๋าฮื้อ ก้อนเห็ดอาจเปลี่ยนเป็นสีดำจากแรกเป็นสีขาว แต่น้ำหนักก้อนไม่ลดลงเพราะเส้นใยเห็ดไม่สามารถกันน้ำให้เข้าไปในก้อนได้เช่นเห็ดนางรม
4.เห็ดหลินจือ แม้ว่าก้อนจะเหี่ยว แห้ง และเบามากแล้ว แต่ก็ยังสามรถให้ดอกเห็ดได้ แม้ว่าจุดูเหมือนตายแล้ว
จะเห็นได้ว่าการที่ก้อนเชื้อเห็ดดำ หรือ ขาว ไม่ได้เป็นตัวอบอกได้ว่าก้อนเห็ดนั้นหมดอายุแล้ว ขณะเดียวกันก้อนเห็ดที่เบาลง หรือ หดตัวลงก็ไม่ได้หมายความว่าหมดอายุแล้วเช่นกัน
เกษตรกรเพียงแต่ใช้หลักการนี้เป็นแนวทาง ในการตัดสินใจในการวางแผนการจัดการในฟาร์มเห็ดของตน ที่เหลือล้วนต้องใช้ประสบการณ์ครับ ที่สำคัญการดื้อดึงรักษาก้อนเห็ดไว้เพื่อให้ออกดอกในขณะที่ก้อนเห็ดในฟาร์มมีแต่เชื้อโรคย่อมไม่ดีแน่
ก้อนเชื้อเห็ดที่นำมาเป็นปุ๋ยต้นไม้แล้วแต่ยังมีเชื้อเห็ดจนเป็นดอกเห็ดในกระถางดอกได้อีก
ความเห็น (17)
มาเรียนรู้ค่ะ
เพราะอยากเป็นนักเพาะเห็ดค่ะ
ขอบคุณค่ะ
ขอบคุณ คุณ krutoiting
ยินดีต้อนรับสำหรับ ผู้สนใจเรื่องการเพาะเห็ดครับ
สมร เกษกุลทด
อยากทำฟาร์มเห็ดต้องเริ่มต้นยังไงครับ
ขอบคุณสำหรับความรู้ครับ โชคดีจริงๆที่มีนักวิชาการส่งเสิมการเกษตร ดีๆค่อยให้ความรู้ในการเพราะเห็ดนะครับ
ขอบคุณ คุณ สมร และ ชนะชัยที่แวะมาเยี่ยมครับ
วัชรี สุวรรณ
รบกวนขอถามหน่อยค่ะ พอดีเพิ่งเริ่มทำฟาร์มเห็ดประมาณ 4,000 ก้อน ตอนนี้อายุของก้อนเห็ดเข้าเดือนที่ 3 แล้วค่ะ เราจะสามารถกรีดปากถุงก้อนเห็ดได้ประมาณอายุของก้อนเห็ดกี่เดือนค่ะ
คุณ วัชรี
กรีดปากถุงได้เมื่อเห็นว่าเห็ดออกดอกน้อยลงมาก สังเกตุบริเวณปากถุงแฉะ หมายถึงบริเวณที่เกิดตุมตาดอกเห็ดถูกทำลายลงากแล้ว ก็ต้องเพิ่มบริเวณการเกิดดอกเห็ดโดยการกรีดปากถุง
แต่ต้องระวัง ว่าเมื่อกรีดปากถุงแล้ว ย่อมหมายถึงว่าต้องรักษาความชื้นให้ดีขึ้นเพราะดอกเห็ดแห้งง่า ดอกเห็ดจะเล็กลง และก้อนเห็ดเน่าเสียจากน้ำเข้าก้อนเห็ดได้มากขึ้น
อย่างไรก็แล้วแต่หากดอกเห็ดน้อยลงมาก และทิ้งช่วงการเกิดดอกเห็ดนานเกินไป ก้อนเห็ดเริ่มหดตัว ก็เริ่มกรีดปากถุงได้ครับ
โชคดีครับ
ขอบคุณสำหรับความรู้ดี ดีครับ
ตอนนี้ซื้อก้อนเห็ดภูฐานมาเปิดดอกได้ไม่ถึงสองเดือน หน้าก้อนก็เริ่มแฉะเห็ด ออกดอกน้อยลงมาก บางก้อนหน้าก้อนดำๆ เกิดจากอะไรค่ะ เชื้อจะหมดแล้วรึป่าวค่ะ
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
ก้อนเห็ดเห้ดแฉะเกิดจากรดน้ำมากไป หรืออาจมีเชื้อบักเตรีเข้าทำลาย หากทำให้เห็ดไม่ออกดอก ฉีดพ่นด้วยน้ำปูนใสช่วยในการทำลายเชื้อได้ครับ ก้อนเห็ดที่ดูแลรักษาเหมาะสมอยู่ได้นานนับปีครับ
ขอบคุณมากค่ะ คุณเจษฎา ขอรบกวนอีกครั้งค่ะ
ตอนนี้ีปัญหาเรื่อง เชื้อรา ระบาด (มีทุกราเลย) แถมยังมีหนอนในก้อนเห็ดอีก(เห็นหนอนหลากหลายชนิดมาก) ตอนนี้ระบาดหนักมาก เพราะไม่ได้ ป้องกันเลย...จะยับยั้งไม่ให้มันระบาดอย่างไรดีค่ะ ตอนนี้ แยกเชื้อที่เป็นรา และเป็นหนอนออกมาจากโรงแล้ว....
มีคนแนะนำ ให้ ขูดหน้าก้อนเห็ดตรงที่เสียหายออก(ตรงที่เป็นราหรือตรงที่ไม่เห็นเชื้อ จนเห็นเส้นใยเห็ดบางๆ)
แล้วใช้ บลาซิลัส บีที+ พรายแก้ว+ไมโตฟากัส จาก ชมรมเกษตรปลอดสารพิษ ฉีดพ่น และอัดเข้าก้อนเชื้อ
และฉีดพ่นรอบๆโรงเรือนผนังโรงเรือนด้วยน้ำหมักไล่แมลงเช้าเย็น
อยากถามความเห็นของคุณเจษฎา หน่อยน่ะค่ะ ว่าคิดเห็นอย่างไร มีวิธียับยั้งอย่างไรได้บ้าง
๐๐ เกษตรคนสวย ๐๐
สวัสดีครับ คุณ กุ้ง
ไม่รู้ว่าตอบช้าไปหรือเปล่านะครับ รู้สึกว่าปัญหาทุกอย่างรวมอยู่ในคุณคนเดียว แต่อย่าพึ่งท้อครับ ปัญหาทำให้เกิดการพัฒนาและนำมาซึ่งความเชียวชาญ
อันดับแรกลองแยกแยะปัญหา ว่าอันไหนสำคัญที่สุด และทำให้เกิดความเสียหายจริงๆ ปัญหาเล็กๆก็ปล่อยมันผ่านไป อย่าไปสนใจมากนัก
1.ราในก้อนเห็ด ปกติราจะไม่เข้าทำลายในก้อนเห็ด ยกเว้นกรณีที่ปนเปื้อนเข้าไปตั้งแต่ตอนทำก้อนและอาจนึ่งฆ่าเชื้อไม่หมด ต้องกำจัดก้อนที่เป็นราทิ้ง ฝั่ง อย่านำมารีไซเคิล ฉีดน้ำปูนใสในโรงเรือน หว่านด้วยปูนขาว กำจัดเศษเห็ดที่ตกเรียราด ทำให้โรงเรือนสะอาด และ โปร่งมีลมผ่าน หรือ เปิดโรงเรือนให้ลมไหลผ่านเช้า-เย็น วันละ 15 นาที
2.หนอนในก้อนเห็ด เกิดจากแมลงมาไข่ไว้ ส่วนใหญ่เกิดภายหลังจากเปิดก้อนเห็ดแล้ว เช่นแมลงหวี่ หลายชนิด หลายขนาด แมลงวัน และด้วงปีกแข็งบางอย่าง ต้องทำให้โรงเรือนสะอาด ปราศจากเศษซากเห็ด เพื่อไม่ให้มีกลิ่นล่อแมลง แมลงหลายชนิดระบาดในฤดูร้อน ต้องเพิ่มความชื้นในโรงเรือนไม่ให้เหมาะสมกับการเจริญของแมลง หากจำเป็นอาจใช้กาวเหนียวสีเหลืองทาดักล่อตัวแม่มาทำลาย และใช้ไส้เดือนฝอยกำจัดตัวหนอน ลองกลับไปอ่านบันทึกเรื่องการใช้ไส้เดือนฝอยกำจัดแมลงนะครับ
การใช้บาซิลัส พลายแก้ว หากลองทำแล้วเกิดผลดีก็ใช้ได้ครับ หากไม่ได้ผลก็เลิกใช้ เป็นนักวิจัยด้วยตัวเอง ดีที่สุดครับ
สวัสดีครับ คุณ กุ้ง
ไม่รู้ว่าตอบช้าไปหรือเปล่านะครับ รู้สึกว่าปัญหาทุกอย่างรวมอยู่ในคุณคนเดียว แต่อย่าพึ่งท้อครับ ปัญหาทำให้เกิดการพัฒนาและนำมาซึ่งความเชียวชาญ
อันดับแรกลองแยกแยะปัญหา ว่าอันไหนสำคัญที่สุด และทำให้เกิดความเสียหายจริงๆ ปัญหาเล็กๆก็ปล่อยมันผ่านไป อย่าไปสนใจมากนัก
1.ราในก้อนเห็ด ปกติราจะไม่เข้าทำลายในก้อนเห็ด ยกเว้นกรณีที่ปนเปื้อนเข้าไปตั้งแต่ตอนทำก้อนและอาจนึ่งฆ่าเชื้อไม่หมด ต้องกำจัดก้อนที่เป็นราทิ้ง ฝั่ง อย่านำมารีไซเคิล ฉีดน้ำปูนใสในโรงเรือน หว่านด้วยปูนขาว กำจัดเศษเห็ดที่ตกเรียราด ทำให้โรงเรือนสะอาด และ โปร่งมีลมผ่าน หรือ เปิดโรงเรือนให้ลมไหลผ่านเช้า-เย็น วันละ 15 นาที
2.หนอนในก้อนเห็ด เกิดจากแมลงมาไข่ไว้ ส่วนใหญ่เกิดภายหลังจากเปิดก้อนเห็ดแล้ว เช่นแมลงหวี่ หลายชนิด หลายขนาด แมลงวัน และด้วงปีกแข็งบางอย่าง ต้องทำให้โรงเรือนสะอาด ปราศจากเศษซากเห็ด เพื่อไม่ให้มีกลิ่นล่อแมลง แมลงหลายชนิดระบาดในฤดูร้อน ต้องเพิ่มความชื้นในโรงเรือนไม่ให้เหมาะสมกับการเจริญของแมลง หากจำเป็นอาจใช้กาวเหนียวสีเหลืองทาดักล่อตัวแม่มาทำลาย และใช้ไส้เดือนฝอยกำจัดตัวหนอน ลองกลับไปอ่านบันทึกเรื่องการใช้ไส้เดือนฝอยกำจัดแมลงนะครับ
การใช้บาซิลัส พลายแก้ว หากลองทำแล้วเกิดผลดีก็ใช้ได้ครับ หากไม่ได้ผลก็เลิกใช้ เป็นนักวิจัยด้วยตัวเอง ดีที่สุดครับ
สวัสดีค่ะ คุณเจษฎา.
อยากทำฟาร์มเห็ดคะ แต่ไม่มีประสบการณ์เลย มีเปิดอบรมที่ไหนบ้างมั้ยคะ บ้านอยู่ อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรีค่ะ
ขอความกรุณาด้วยนะคะ
สวัสดีค่ะ คุณเจษฎา.
อยากทำฟาร์มเห็ดคะ แต่ไม่มีประสบการณ์เลย มีเปิดอบรมที่ไหนบ้างมั้ยคะ บ้านอยู่ อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรีค่ะ
ขอความกรุณาด้วยนะคะ
คุณดา ครับ
อยู่นนทบุรี อาจใช้บริการ ม.เกษตรศาสตร์ มีการเปิดอบรมเป็นระยะๆ ครับ
คุณเจษฏาค่ะ ดิฉันมีปัญหาเหมือนคุณ kung เลยค่ะเรื่องหน้าก้อนแฉะ เห็ดไาม่ออกดอกเลยเกือบ 10 วันแล้ว ตอนนี้งดน้ำมา 2 วันแล้ว อยากทราบว่าต้องรอกี่วันค่ะ ถึงเห็ดจะเริ่มออกดอก