ความสุข ณ. จุดที่ยืนอยู่
ความสุข เป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนา แต่ถ้าเราไม่เคยมีความทุกข์เราจะไม่รู้จักความสุขเลย....จริงไหม
เคยไหมคะ...บางครั้งเรามองเห็นคนอื่นเขามีความสุข แต่กว่าเขาจะมาถึงจุดนี้ได้เขาผ่านอะไรมาบ้างและเขาทำอย่างไร ถึงมีความสุขในจุดที่ยืนอยู่ ณ วันนี้
ในการประชุม HA National Forum ครั้งที่ 11 ในห้อง SHA ที่เป็นการพัฒนามุ่งเน้นความสุขของผู้ให้บริการและผู้รับบริการ สรพ.ได้เชิญท่านผู้อำนวยการโรงพยาบาล ที่อยู่ในถิ่นทุรกันดาร แต่ยังมีใจในการพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่อง 3 ท่าน มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ว่าเขาทำอย่างไรให้ มีความสุข ณ จุดที่ยืน อยู่ค่ะ
บันทึกนี้อาจจะยาวไปนิด แต่ขอให้อ่านให้จบนะคะ
เริ่มจาก รพ.ชุมพลบุรี ก่อนค่ะ
นพ.จเด็ด ดียิ่ง ผู้อำนวยการโรงพยาบาล ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์ บรรยาย...
การที่พวกเราจะพูดถึงความสุขที่เรายืนอยู่นี้ คงต้องพูดถึงสิ่งหนึ่งที่เป็นสิ่งสำคัญ สิ่งที่บอกว่า..
การที่พวกเราเห็นคนๆ หนึ่งนั่งอยู่ใต้ร่มไม้อย่างมีความสุข นั่นก็หมายความว่าคนๆนั้นได้ปลูกต้นไม้เอาไว้เมื่อหลายปีมาแล้วเขาจึงมีความสุข
เพราะฉะนั้นการที่พวกเราจะมีความสุข ณ วันนี้ เราคงจะต้องสร้างความสุขเท่าที่ผ่านมาให้เกิดขึ้น ดังนั้นสิ่งที่เราจะมาแลกเปลี่ยน สิ่งที่ผมคิดว่าเป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับตนเอง
จุดที่ยืนอยู่ ที่ที่ผมอยู่ ถ้าหากบอกว่าอยู่ตรงไหนของประเทศไทย ทุกคน อาจจะสงสัย หากพูดถึงอำเภอชุมพลบุรีคงไม่มีใครเคยได้ยินเลย แต่ถ้าพูดถึงช้างแฝดเพศผู้คู่แรกของโลก ทุกคนคงนึกออก ทองคำกับทองแท่งอยู่ที่นี่ อำเภอชุมพลบุรีอยู่เหนือสุดของจ.สุรินทร์ เป็นชายแดนของประเทศไทยที่ติดเขมร อำเภอชุมพลบุรีห่างออกมาเล็กน้อย แต่ว่ามีช้างเยอะ ไม่มีป่า มีช้างอยู่เกือบมากที่สุดของประเทศก็ว่าได้ ผมสงสัยว่าทำไมถึงมีช้างมาก ทั้งๆที่ไม่ได้นำมาลากซุงเลย คนที่นี่รักช้างมาก อาจเพราะว่ามีบ้านตากลางอพยพย้ายมาอยู่ที่อ.ชุมพลบุรี เมื่อ 20 ปีที่แล้วที่อำเภอนี้มีสำนักงาน ธกส.อยู่ 1 แห่ง ปัจจุบันยังมีแค่ธกส.ไม่มีธนาคารใดกล้าไปตั้ง ไม่แน่ใจว่าจะมีกำไรหรือเปล่า
ที่นี่มีข้าวหอมมะลิที่หอมที่สุด จากรางวัลอันดับหนึ่งของประเทศไทยหกปีซ้อนคงยืนยันว่าข้าวเมืองนี้จะอร่อยที่สุด คนที่ยากจนที่สุดของชุมพลบุรีก็ยังกินข้าวหอมมะลิที่ชนิดที่ดีที่สุดของประเทศไทย ในหลวงสั่งเข้าไปในวังเช่นกัน หลังจากที่ข้าวสุก จะมีการจับปลาไหลมารับประทานกัน ปลาไหลที่นี่ไม่ได้อยู่ในโลงศพ ไม่มีป่าช้า เป็นตัวที่อร่อยมาก ชาวบ้านจะจัดการเรื่องปลาไหล ปรากฏว่าหลังฤดูเก็บเกี่ยวแล้ว ด้วยบุญคุณของเม็ดข้าว เขามีการจัดงานประจำปีเพื่อเฉลิมฉลอง เม็ดข้าว
รถที่ทำจากเม็ดข้าว รวงข้าว ลวดลายที่สลักเสลาอยู่บนเสา แต่ละลายเกิดจากชาวอ.ชุมพลบุรี เอาเม็ดข้าวไปเรียงทำเป็นลายโดยตลอด เราจะเห็นว่า ชาวชุมพลบุรี ถึงแม้จะอยู่ไกลแต่เขารักเม็ดข้าวขนาดไหน ถ้าจะพูดถึงความลำบากอำเภอนี้ไม่มีต้นไม้สูงเกินตึกสามชั้น เป็นต้นไม้เตี้ยๆ แห้งแล้ง ถ้ารถไม่มีแอร์เหงื่อจะหยดมาก เพราะร้อนจัดมากๆ เป็นชนบท หลายๆที่มีความยากลำบาก เป็นที่ๆ หากมีถ้าข้าราชการคนไหนทำไม่ดี จะถูกย้ายมาที่ชุมพลบุรีเพราะที่นี่ค่อนข้างกันดาร
ดังนั้นเริ่มแรกเราต้องมองดูตัวเองก่อน ผมทำงานมาประมาณห้าปี ได้ซีแปดไปสมัครเรียนแพทย์ทางระบาดวิทยา อาจารย์ก็รับไว้ เพราะแพทย์เรื่องนี้ขาดแคลน หลังจากเรียนจบ ไปสมัครเป็นแพทย์ที่ปรึกษาของ WHO ส่งผมไปทำงานที่ประเทศบังคลาเทศ ผมทุ่มเทให้กับการทำงาน สักระยะหนึ่งเขาคงจะชื่นชมว่าคุณหมอจบจากที่ไหน จะขอส่งคนมาเรียน บอกว่าจบจาก FETP Thailand สำนักระบาดวิทยา เมื่อเราทำงานหนักขนาดนั้น คิดว่าคนไทยยังยากจนมาก เรากลับมาประเทศไทยทำงานให้คนไทย เราจะทำได้ไหม จึงกลับไปที่ชุมพลบุรี อีกรอบหนึ่ง คราวนี้ตั้งธงไว้ว่า เมื่อเราเห็นประชาชนมีทุกข์ขนาดนี้ เราจะเห็นประชาชนทุกข์แบบนี้เราจะอยู่เป็นแพทย์แบบนี้จนเราเกษียณหรือไม่ ถามตัวเองต่อไปว่า หากเราอยู่บ้านนอก เราจะมีผลงานเป็นที่ประจักษ์ของคนอื่นได้หรือไม่ เราจะทำให้คนอื่นสามารถนำผลงานของเราไปใช้อ้างอิงได้หรือไม่ เดี๋ยวนี้เป็น Globalization อยู่ที่ไหนเราสามารถทำงานและติดต่อกับคนต่างๆได้ ปัจจุบันนี้มีโอกาสได้สอนนักศึกษาแพทย์ด้วย มีโอกาสใส่แนวคิดในการทำงานกับชุมชน สรุปว่าอย่างแรกเราต้องชัดเจนในธงของเราก่อน
เพื่อนร่วมงาน เพื่อนร่วมงานคนที่ปราศจากทางเลือกหรือทางเลือกน้อย เช่น พยาบาล เจ้าหน้าที่ที่อยู่ในพื้นที่ย้ายไปไหนได้ยากมีโอกาสน้อยนอกจากจะย้ายติดตามสามีซึ่งก็มีโอกาสน้อย แต่สำหรับแพทย์ ทันตแพทย์ เภสัชกร จะมีการหมุนเวียนมาตลอด ปีหนึ่งๆ จะย้ายออกไป รพ.เราให้เงินค่อนข้างมาก เคยถามแพทย์ที่มาอยู่บอกว่าทำไมมาอยู่ที่อำเภอชุมพลบุรี?? น้องตอบว่า...หนูได้ตรวจสอบมาแล้วว่าที่นี่ให้เงินเกือบจะมากที่สุดแล้ว เราดีใจมาก ที่ว่าอำเภอเราให้เงินน้องเยอะ พอรุ่นใหม่มา..น้องบอกว่า..น้องได้เจ็ดหมื่นกว่าบาทต่อเดือน แต่น้องมาขอลาออก เพราะมีที่อื่นให้มากกว่า..
ผมสรุปได้เลยว่า “ถ้าหากเราทำงานโดยใช้เงินเป็นตัวล่อ เราจะได้เพื่อนร่วมงานที่กระหายแต่เงิน” เพราะฉะนั้นคิดว่า เงินไม่ใช่ปัจจัยสำคัญ ความสุข ความเสียสละทางใจ น่าจะเป็นเครื่องมือที่จะคัดกรองคนที่มาทำงานร่วมกับเรา
ดังนั้นเป็นข้อหนึ่งที่เราจะไม่มีการเพิ่มโอที ถ้าเราคิดว่าเงินในขณะนี้มากพอแล้วเรารู้เลยว่าไม่มีทางที่จะถมให้สิ่งที่ต้องการนั้นเต็ม ถ้าเราเอาเงินมาล่อ เหยื่อที่จะมากินเงินเรา คือคนที่กระหายเงินเท่านั้น ถ้าเราอดทนรอสักพัก เราจะได้คนๆหนึ่งที่มีความเสียสละและเป็นคนดี
การทำงานกับเพื่อนร่วมงานที่เก่งกับเพื่อนร่วมงานที่ดี เรามีความตั้งใจอย่างมากที่ทำให้คนเป็นคนเก่ง แต่บางครั้งความเก่งอาจจะทำร้ายคนรอบข้างๆที่ไม่เก่งเลย บางครั้งคนที่ทำงานเก่งพอประมาณที่ไม่เก่งอย่างเลิสเลอแต่เข้ากับคนอื่นได้ หากเราต้องเลือกระหว่างเพื่อร่วมงานที่เป็นคนดี พอทำงานได้เก่งพอประมาณกับคนที่เก่งมากแต่เข้ากับใครไม่ได้เลย ผมขอเปลี่ยนใหม่ ว่าขอให้ลูกน้องเอาความดีเป็นหลักมากกว่า ดังนั้นเราจะคัดกรองว่าจะทำงานกับเพื่อนร่วมงานได้อย่างไร
การสร้างให้เกิดวัฒนธรรมหรือจิตสำนึก บางคนบอกว่าเป็นเรื่องที่ทำได้ยากเ พราะคนไทยมีนิสัยที่แปลกประหลาด คือถ้างานไม่มา ไม่ทำ หยุดทำเสียอย่างนั้น แต่การสร้างนิสัย จนทุกวันนี้ เราจะต้องช่วยกันสร้างต่อไป ซึ่งเราจำเป็นต้องมีข้อที่คำนึงถึงสิ่งหนึ่งคือว่า
การสร้างบางครั้งอาจจะล้มลุกคลุกคลาน หากเราพูดถึงแต่เรื่องลบๆ จะบั่นทอนจิตใจมากๆ เช่นการพัฒนาคุณภาพ หัวหน้างานแต่ละคนมีสิ่งหนึ่งที่ต้องพูดคือ แปลงความท้อถอยเป็นเรื่องเชิงบวก แปลงสิ่งที่เป็นเรื่องลบๆให้เป็นเรื่องที่ให้กำลังใจให้ได้เราจึงจะพาทีมให้สำเร็จได้
สถานที่ทำงาน ชุมพลบุรี เป็นอำเภอขนาดเล็ก สมัยก่อนขนาด 30 เตียง ถ้าเข้าไปในรพ. ถ้าเปรียบเทียบกับเมืองทองธานี รพ.บีแคร์ หรือรามาธิบดีที่ได้มีการตกแต่ง ใหม่ กับรพ.ชุมพลบุรีที่บอกว่าเป็นรพ.บ้านนอก แต่สิทธิของประชาชนที่อยู่บ้านนอกควรได้รับการบริการจากรพ.เก่าๆ แย่ๆ โทรมๆ ใช่หรือไม่ คำตอบคือไม่ใช่ เพราะฉะนั้น รพ.ชุมชนบ้านนอกจะมีความสามรถที่จะปรับเปลี่ยนให้กับประชาชนใช่หรือไม่ เราได้ตีโจทย์นี้ เอามาแปลงวัฒธรรมที่ผสานสอดคล้องกับท้องถิ่น รพ.จึงได้ผสานเอาการตกแต่งให้ประชาชนรู้สึกเหมือนอยู่บ้าน และเป็นตัวอย่างที่ดีให้ประชาชนเมื่อบ้านกลับไปที่บ้าน จะเห็นว่าบ้านฉันยังรกอยู่ ฉันต้องจัดแบบนี้ ห้องส้วมฉันยังรกอยู่ต้องจัดแบบนี้ ผลงานที่ทำมา ขณะนี้ประชาชนชาวชุมพลบุรี จะได้ใช้ส้วมที่ได้รับรางวัลสุดยอดส้วมของประเทศไทย ปี 2550 เพราะฉะนั้น ความเท่าเทียมกันที่เราสร้างให้เกิดขึ้นของคนในพื้นที่ราบลุ่มหรือภูเขาสูงควรจะได้รับสิ่งที่คนอื่นได้รับอย่างเท่าเทียมกัน เป็นเรื่องของการตอบสนองเข้าไปสู่ชุมชน
การทำงานกับชุมชน หลายคนมองว่าการที่เราเป็นข้าราชการเป็นนักวิชาการแต่ความเชื่อ ความคิดของชุมชนที่ฝังอยู่ข้างในที่บอกว่านี่เป็นชุมพลบุรี พวกเราเป็นแค่คนภายนอกการเอาวัฒนธรรมใหม่ๆ ไปเปลี่ยนแปลง โดยไม่รู้ว่าพื้นเพ กำพืด วัฒนธรรมนั้นเป็นอย่างไร เราต้องรู้วัฒนธรรมที่ชุมชนนั้นทำและปราชญ์ชาวบ้านเป็นอย่างไร เราสามารถจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมประชาชนได้ เราต้องอาศัยปราชญ์ชาวบ้าน ต้องมีความเสียสละ เรามีสถานีอนามัย 13 แห่ง ที่ชุมพลบุรีประชาชนมารพ.ต้องเหมารถมารพ. แรกๆ ประชาชนที่มารพ.จะคับคั่ง วันละ 200 ถึง 300 คน จากประชากรจำนวน 50,000 คนแต่ละคนที่มานอนโรงพยาบาลเป็นภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวาน ความดันโลหิตสูงหรือ Stroke บ้าง พอดีกระทรวงมี PCU ขึ้นมา ปรากฏว่าดีขึ้น คนมารับการรักษาในรพ.ลดลง ปรากฏว่าน้องแพทย์บอกว่า ผมหยุดไม่ได้ ต้องไปให้บริการที่ PCU ให้ครบ 13 แห่งโดยไม่หยุด ตลอดทั้ง 7 ปีที่ผ่านมา นั่นคือความเสียสละที่ได้จากน้องแพทย์ ที่ไม่รับค่าตอบแทน ขอแค่ค่าเบี้ยเลี้ยง ไม่เพียงแต่แพทย์อย่างเดียว ต่อมามีพยาบาล ทันตแพทย์และเภสัชกรไปทำงานด้วย พบว่าคนไข้มารพ.ลดลงมาก ดังนั้น จุดที่เรายืนอยู่จะได้ความสุขจากเราไปได้อย่างไร และผลที่ตอบกลับมาเราจะมีความสุขด้วยเช่นกัน หากเราเสริมสร้างให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างเรากับชุมชน เราจะสามารถสื่อสารสิ่งที่พวกเราได้ทำ กิจกรรมของเราให้ผู้อื่นรับทราบได้อย่างไร
การที่เราจะมีความสุขนั้นเราจะต้องเริ่มที่ตัวเราเองก่อน ว่าเราจะเป็นอย่างไร จากนั้น ส่งผลไปยังผู้ร่วมงาน ว่าเขาจะแสดงผลงานเขาได้อย่างไร สิ่งที่ทำให้ลูกน้องอยู่ในสังคม อยู่ในแวดวงวิชาการที่ดีได้เป็นเรื่องสำคัญเช่นกัน แม้กระทั่งน้องคนหนึ่งได้รับรางวัลนวตกรรมดีเด่นระดับประเทศในการประชุมวิชาการสาธารณสุขแห่งชาติสองปีซ้อน ปีนี้ได้รับนวตกรรมเครื่องพ่นยา หรือว่าเครื่อง suction เราคิดว่าเป็นเรื่องที่จะต้องส่งเสริมให้คนที่อยู่ในพื้นที่ โดยเฉพาะเจ้าหน้าที่ที่เป็นลูกน้องของเราได้ทำหน้าที่อย่างมีความสุข
ความสุขที่จะเกิดขึ้นนั้นผมคิดว่า...เวลาที่เหมาะสมที่สุดในการที่จะปลูกต้นไม้ต้นหนึ่ง เป็นเวลาเมื่อ 20 ปีที่ผ่านมาแล้ว แต่เวลาที่ดีรองลงมาจากเวลานั้น คือเวลาปัจจุบันนี้ เพราะฉะนั้นผมจึงคิดว่าในปัจจุบันนี้การสร้างสิ่งที่ทำให้เรามีความสุขในภายหน้าคือเวลาที่ดีที่สุด ดังนั้นการที่พวกเรามาร่วมกันในวันนี้ คงจะกลับไปร่วมสร้างสิ่งดีๆ ให้เรามีความสุขในภายหน้าได้
ชาว รพ.ชุมพลบุรี กับพอลล้า ค่ะ
ความเห็น (30)
บันทึกยาวจริงๆๆเเต่อ่านจนจบพร้อมดมยาดมไปด้วยน้องพี่
หมูมะนาวมาสวัสดีครับ
จองไม่ทัน...
อ่านแล้วมีความสุขไปด้วยค่ะ
คิดได้ยังไงครับ คำนี้ แป่ววววววว เก่ง แป่ววววว
เมื่อเราเห็นประชาชนมีทุกข์ขนาดนี้ เราจะเห็นประชาชนทุกข์แบบนี้เราจะอยู่เป็นแพทย์แบบนี้จนเราเกษียณหรือไม่
ชื่นชมแนวความคิดคุณหมอจเด็ด ดียิ่งจังค่ะ อ่านแล้วรู้สึกยังพอมีหวังดีๆกับวงการแพทย์ไทยค่ะ
ขอบคุณเรื่องเล่าดีๆค่ะน้องพรหล้า ... สมหวัง ฟ้าจะเมตตา ได้สิ่งที่ฝันไว้นะคะ ;)
สวัสดีครับ
ยาวจริงๆด้วยแต่มีคุณค่ามากมาย
ดีใจที่ได้อ่านครับ ขอบคุณครับ
ทำงานหนักนะครับ ;) ...
แต่คงมีความสุขสุด ๆ
เห็นด้วยค่ะพี่สาวพอลล่า
ความสุข เป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนา แต่ถ้าเราไม่เคยมีความทุกข์เราจะไม่รู้จักความสุขเลย....
มาอ่านอีกรอบก่อนไปนอนครับ
ฝันดีนะครับ ขอบคุณฟ้าครับ
แวะมาให้กำลังใจน้องพอลล่านะครับ
ถ้าหิว ทานขนมปังก่อนได้นะครับ
สวัสดีครับ
อ่านแล้วเป็นประโยชน์มากมาย
ถึงจะยาวก็ไม่เป็นไร
ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั้น อิอิ...
ขอบคุณมากครับ
- ตามมาเยี่ยม..โรงพยาบาลช้าง..ด้วยคน อิอิ
สิริญญา เกียรติกวินพงศ์
อ่านแล้ว ต้องรู้สึกขอบคุณแทนประชาชนชาวชุมพลบุรีคะ ที่มีแพทย์และเจ้าหน้าที่ที่เสียสละทั้งแรงกายแรงใจ ทุ่มเทการทำหน้าที่สมกับเป็นข้าราชการของในหลวง ถ้าบ้านเรามีคนที่มีความคิดดีๆแบบนี้ มองเห็นประโยชน์ของชาติบ้านเมืองเป้นที่หนึ่ง ประโยชน์ตนเป็นรอง ทำความดีไม่หวังได้หน้า ได้ชื่อเสียงเงินทอง ถึงแม้จะทำงานที่ไหนก็สามารถมีความสุขที่ได้ทำ เนื่องจากมีอิสระในความคิด ขอให้ทุกคนโชคดีค่ะ มีสิ่งดีๆ แนวคิดดีๆมาแบ่งปันกัน ช่วยกันสร้างกระแสบวกให้กับสังคมค่ะ ได้บุญดี
3650100884538
ด้วยความประทับใจในเรื่อง….ความสุข ณ. จุดที่ยืนอยู่……….ที่ท่านผู้เขียนได้บันทึกไว้
♪♫ วันนี้ 30 พฤศจิกายน 2564 สื่อมวลชนและโลก Social เสนอข่าวการจากไป “สิ้นตำนานหมอคนดีคนชุมพลบุรี นายแพทย์จเด็ด ดียิ่ง เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจล้มเหลว”
นับเป็นความเสียใจอย่างยิ่ง ขอน้อมนำสิ่งศักดิ์สิทธิ์ นำทางให้คุณหมอ สู่สรวงสวรรค์ ความดีของท่านตราตรึงมิรํู้ลืม