เครื่องมือแก้จนรายครัวเรือนของ พช.

          วันที่ 12 มิ.ย.49  ผมได้รับหนังสือเชิญจาก สนง.พช.อ.พระพรหม ร่วมเป็นวิทยากรประจำกลุ่ม  การจัดทำแผนปฏิบัติการแก้จนรายครัวเรือน  ก็ได้มีโอกาสเรียนรู้เพิ่มขึ้น  โดยก่อนหน้านี้ สนง.พช. ได้เชิญเข้าร่วมประชุมชี้แจงการดำเนินการไปครั้งหนึ่งแล้ว  

         ในกระบวนการจัดการส่วนของข้อมูล  แตกต่างจากที่ผมเคยดำเนินการ "จัดทำแผนแม่บทชุมชนตำบล"  ซึ่งก็ใช้กระบวนการแตกต่างกันไป  เพราะแผนแม่บท  จัดการข้อมูลแบบภาพรวมของชุมชนตำบล   ส่วนครั้งนี้ใช้ข้อมูลเจาะลึกรายครัวเรือน  มีสมุดบันทึกเป็นรายครัวเรือน  ภายในเล่มมีข้อมูลให้แนวเศรษฐกิจพอเพียง  ชี้แนวทางที่จะให้ครัวเรือนเดินให้หลุดพ้นจากความยากจน   แบบเติมข้อมูลให้ครัวเรือนเรียนรู้ตนเอง(พื้นฐานความเป็นอยู่)   ค้นหาสาเหตุแห่งความยากจน  ความคาดหวังว่าแก้จนจะทำอย่างไร   และในที่สุดก็วางแผนการแก้ปัญหา ซึ่งก็มีรายละเอียดอีกหลายหัวข้อ 

          จากเอกสารเครื่องมือที่กล่าว   ผมเห็นว่าเป็นเครื่องมือที่ดีมากครับ  แต่ว่าในการใช้เครื่องมือ  ก็ต้องใช้อย่างตั้งใจใช้ ไม่ข้ามขั้นตอน  ข้อมูลต้องครบถึงจะแก้ที่ปมปัญหาได้   

        สิ่งที่พบในขณะดำเนินการแยกกลุ่มครัวเรือน   ผมเองเขาให้รับผิดชอบกลุ่มผู้ต้องการเลี้ยงสัตว์  (ก็ไม่แน่ใจว่าเป็นมาอย่างไร)  ผมปล่อยให้ทุกคนคุยตามอัตยาศรัยเพื่อสังเกตพฤติกรรม  ก็เห็นคุยกันเรื่องที่ตนเองต้องการทำประเภทขอความช่วยเหลือเป็นส่วนใหญ่   ผมจึงขอสัมภาษณ์  พี่ผู้หญิงคนหนึ่งเพราะแก่บ่นว่าเขียนไม่ได้ ผมถามว่าจะทำอะไรแก่บอกต้องการเลี้ยงวัวเพราะเลี้ยงอยู่แล้ว 

        ผมเปิดดูข้อมูลในบันทึก ยังว่างอยู่ก็เลยสอบ ถาม ไปเรื่อย ๆ  และช่วยบันทึกให้(มีครัวเรือนอื่นล้อมวงฟังอยู่ด้วย)  เมื่อบันทึกข้อมูลพื้นฐานเสร็จแล้ว  ผมเริ่มอธิบายเป็นตัวอย่างเพื่อเชื่อมโยงข้อมูลให้ครัวเรือนอื่นมองเห็นปัญหา   โดยพบตัวแปรหลายอย่าง เช่น  ทำงานหารายได้คนเดียว   อยู่กินหลายคน  ไม่มีที่ดิน  ซื้อทุกอย่างกระทั่งตะไคร้

        ผมขอสรุปในส่วนที่ครัวเรือนนี้ทำแผน  คือ ต้องการเลี้ยงวัวเพิ่มขึ้นจากเดิมอีกจากที่เคยเลี้ยงอยู่แล้ว  เมื่อถามถึงว่าในเมื่อไม่มีที่ดินแล้วเลี้ยงอย่างไร  พบว่าไปเลี้ยงในที่ของคนอื่น  เลยชวนคุยไปเรื่อย ๆ พบว่ามี "ปัญหาทางด้านสังคม" ในชุมชน เรื่องการเลี้ยงวัวเพราะเจ้าของที่รายอื่นไม่ให้นำเข้าไปเลี้ยงในที่ของเขา 

         ขอสรุปไว้แค่ตรงนี้นะครับ  เผื่อจะได้เป็นข้อมูลของทีมงาน ที่กำลังจัดการเรื่องแก้ปัญหาความยากจน  ซึ่งเป็นเรื่องละเอียดอ่อนและท้าทายคณะทำงานอย่างมาก  ในการที่หาปมปัญหาและแก้  มีเครื่องมือและกระบวนการหลายแบบให้ทีมงานทดสอบใช้  เพื่อแก้ปัญหาความยากจน  แต่ก็ต้องทำความเข้าใจและใช้อย่างตั้งใจไม่งั้นเครื่องมือจะบาดมือเรา

[ขจิต ฝอยทอง]

• น่าสนใจครับประเด็นการเลี้ยงวัว
• และประเด็นอื่นๆทางสังคม
• ขอบคุณมากครับ