คู่หูคู่ฮา

คู่หูคู่ฮา ปงป่าหวาย-แม่ยุ้น

 

1  เรื่องราวดีๆจากคู่หูคู่ฮา

      โรงเรียนชุมชนบ้านปงป่าหวาย และโรงเรียนบ้านแม่ยุ้น อ.เด่นชัย จ.แพร่  สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแพร่ เขต 2

2   จุดเริ่มต้น

        ผอ.วิไล   สำเนียงแห่งโรงเรียนบ้านแม่ยุ้นเล่าว่าจุดเริ่มต้นของปัญหาคือเด็กนักเรียนมีปัญหาโรคฟันผุ เหงือกอักเสบจำนวนมาก กินขนมกรุบกรอบมาก และผู้ปกครองซึ่งส่วนใหญ่เป็นปู่ย่าตายาย ไม่ยอมให้เด็กไปรับการรักษา จากความเชื่อเดิม ๆ ที่ถอนฟันแล้วทำให้ประสาทเสีย พอดีมีโครงการส่งเสริมทันตสุขภาพเข้ามาจึงรีบทำและเป็นเงื่อนไขในการคุยกับผู้ปกครอง ถ้าไม่ยอมให้เด็กไปรักษา ก็ต้องมาร่วมมือหาวิธีป้องกัน โรงเรียนบ้านแม่ยุ้นอยู่ในโรงเรียนเครือข่ายเด่นชัย   มีสมาชิก 4 โรงเรียน  มีผอ.ประพัฒน์ สวนกูลผอ.โรงเรียนบ้านปงป่าหวาย เป็นประธาน  ในการประชุมโรงเรียนเครือข่ายเห็นว่าโครงการโรงเรียนคู่หูทันตสุขภาพน่าสนใจและมีประโยชน์จึงลงมติให้โรงเรียนปงป่าหวายและโรงเรียนบ้านแม่ยุ้นเป็นโรงเรียนคู่หูนำร่อง

3     ราชสีห์กับหนู คู่หูเรียนรู้อย่างลงตัว

                โรงเรียนบ้านปงป่าหวายเป็นราชสีห์ที่ชาญฉลาด เข้าไปเรียนรู้กับหนูมหัศจรรย์โรงเรียนบ้านแม่ยุ้น พบกิจกรรมดี ๆ ที่นำมาปรับใช้ในโรงเรียน คือ เรื่องการควบคุมตรวจสอบการแปรงฟันที่บ้าน  โดยนำไปเพิ่มในโครงการเดินดินกินผักนึ่ง ซึ่งเป็นกิจกรรมเยี่ยมบ้านนักเรียนทุกวันศุกร์  เอางบประมาณค่ารายหัวมอบให้เจ้าของบ้านจุดนัดหมาย ทำน้ำพริกผักนึ่ง รออยู่ที่บ้าน  ผู้ปกครอง พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย เด็ก และครู กินข้าวร่วมกัน พูดคุยซักถามพฤติกรรมต่าง ๆ ของนักเรียน จึงเพิ่มเรื่องการแปรงฟันและการกินขนมที่ไม่มีประโยชน์เข้าไปด้วย  รวมไปถึง เรื่องการจัดที่เก็บแปรงสีฟัน, ผ้าเช็ดหน้าที่เป็นระเบียบเรียบร้อย  การนำแปรงชำรุดแลกแปรงใหม่ และการย้อมสีฟันโดยใช้สีผสมอาหาร  หนูมหัศจรรย์นำโครงการเดินดินกินผักนึ่งมาใช้ ซึ่งเป็นกิจกรรมเยี่ยมบ้านนักเรียน โดยแนะนำเพิ่มเติมเรื่องมุมแปรงฟันที่บ้าน และโครงการเสียงตามสาย  ราชสีห์และหนูมหัศจรรย์ร่วมลงความเห็นทำกิจกรรมร่วมกัน จัดทำถุงใส่อุปกรณ์แปรงฟันของนักเรียน (ถุงแดง) เพราะสีแดงเป็นสีที่ให้พลังงานให้กำลังใจ

4     เรื่องราวอยากอวด

                “ท่ามกลางความขาด  ยังมีโอกาสให้พี่นิดหน่อย.....สู้.....”

                ครูเก๋ ครูคนสวยทั้งรูปร่าง หน้าตา และวิธีคิด  เล่าว่าหลังจากเข้าร่วมโครงการกับคุณหมอจึงเริ่มต้นโครงการโดยมีแนวคิดว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่จะให้เด็กทำครูต้องเริ่มทำก่อน เช่น การออกกำลังกาย โดยฮูลาฮูบ  ครูเก๋เอามาเล่นที่โรงเรียนก่อน เด็กเห็นก็อยากเล่นด้วยจึงขอให้ผู้ปกครองซื้อให้  ตอนนี้เด็กทุกคนมีฮูลาฮูบเต้นออกกำลังกายกันทุกคน  ส่วนพฤติกรรมการกินน้ำอัดลมและขนมถุง  เมื่อก่อนครูเก๋จะใช้เด็กไปซื้อที่หน้าโรงเรียนทุกวัน  พอเข้าโครงการก็เลยเลิก  จุดเด่นอีกอย่างของที่นี่คือการจัดการเรียนรู้ให้เด็กโดยใช้แผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เรื่องขนมที่ไม่มีประโยชน์วางแผน แต่งบทละคร เตรียมอุปกรณ์ และแสดง  โดยนักเรียนทั้งโรงเรียนเลยค่ะ ไม่มีคนดู เลยต้องให้ครูและผู้ปกครองเป็นคนดู นอกจากนี้ยังมีการจัดหน่วยการเรียนรู้เรื่องกิจกรรมถนอมอาหาร(ทำไข่เค็ม) หน่วยอาหารดีมีประโยชน์  หน่วยข้าว กิจกรรมเกษตรพอเพียง  กิจกรรมอาหารทดแทนขนมกรุบกรอบเชิญป้าหล่อยมาสาธิตการทำขนม กล้วยบวชชี ข้าวโพดคลุก ขนมกล้วย น้ำผลไม้ ซึ่งจะเป็นกิจกรรมที่สนุกมากเพราะเด็กจะนำวัตถุดิบจากบ้านมามาทำที่โรงเรียน ไม่ต้องซื้อหา  การควบคุมการขายขนมที่ไม่มีประโยชน์ นอกจากโรงเรียนไม่มีจำหน่ายแล้วรอบรั้วโรงเรียนก็ไม่มีแม่ค้ามาขาย เพราะชุมชนช่วยกันขอร้องแม่ค้าทั้งที่เป็นร้านค้าและรถมอเตอร์ไซด์เร่ ...อ้อ...เกือบลืมพี่นิดหน่อย  ครูเก๋สร้าง Idol ของเด็ก ๆ คือพี่นิดหน่อยจะเป็นคนบอกเล่าความรู้แก่น้อง ๆ ผ่านเสียงตามสาย ลีลาการอ่านประมาณมืออาชีพเลยทีเดียว

 “มีพลังอันยิ่งใหญ่มากระตุ้น มากระแทกกระทั้นส่งผลถึงนักเรียน”

ครูจินตนา เล่าถึงการทำงานว่าโรงเรียนทำกิจกรรมด้านสุขอนามัยมาตลอด พอมาทำโครงการโรงเรียนคู่หูทันตสุขภาพจึงได้มาทบทวน  จัดหมวดหมู่ กิจกรรมที่ทำแบ่งเป็น 3 หมวด คือ

หมวดที่ 1  การจัดกิจกรรมการเรียนรู้  หมวดการแปรงฟัน  มีการย้อมสีฟัน  สอนแปรงฟันโดยครูและคุณหมอ  หมวดวิชางานบ้าน  สอนเรื่องอาหารที่มีประโยชน์/อาหารที่ไม่มีประโยชน์

หมวดที่ 2  การควบคุมการบริโภคอาหาร/ ขนมที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ครูจะควบคุมไม่ให้จำหน่ายขนมกรุบกรอบ น้ำอัดลม ในโรงเรียน

หมวดที่ 3   เรื่องการแปรงฟัน  ดำเนินการโดยหนูน้อยประชาสัมพันธ์  กดออดให้สัญญาณแปรงฟันพร้อมกัน  น้องอนุบาลครูบีบยาให้ ส่วนประถมและมัธยมจัดการกันเอง แล้วหนูน้อยประชาสัมพันธ์จะบอกท่าการแปรงฟัน เมื่อแปรงฟันเสร็จจะเป็นกิจกรรมนั่งสมาธิและตรวจสุขภาพฟัน ปาก เล็บ ผม โดยผู้นำนักเรียน

นอกจากนี้ยังสอดแทรกบูรณาการไปกับกิจกรรมต่างๆ ที่โรงเรียนทำคือ เสียงตามสาย เดินดินกินผักนึ่ง  ยุวทูตความดี  อบต.หวายเบญจรัตน์  สวนผักรักษ์ไทย และการอบรมธรรมะ

5   ผลที่ได้โดยไม่คาดคิด ผลที่คิดจะติดตามมา

                ผลที่คิดไว้ว่าเด็กน่าจะมีพฤติกรรมทางทันตสุขภาพที่เหมาะสม โรคฟันผุ เหงือกอักเสบลดลง ยังคงบอกไม่ได้ ณ เวลานี้ เพราะช่วงเวลาที่ดำเนินการยังค่อนข้างสั้น แต่สิ่งที่มองเห็นและสัมผัสได้ คือโรงเรียนสามารถจัดกิจกรรมส่งเสริมทันตสุขภาพอย่างมีส่วนร่วม ระหว่างครู เด็ก ผู้ปกครอง และชุมชน โดยมี     ทันตบุคลากรในพื้นที่คอยกระตุ้น สนับสนุน ส่งเสริม ดูแลอยู่อย่างใกล้ชิด พลังชุมชนมีจริง และยิ่งใหญ่มาก      ซึ่งเราสัมผัสได้จากคำพูดและแววตาของ ผอ.ประพัฒน์  สวนกูล  ประธานโรงเรียนเครือข่ายเด่นชัย ที่กล่าวว่า “ปีหน้า ผมจะขยายโรงเรียนคู่หูทันตสุขภาพไปอีก 2 โรงเรียนที่เหลือ”  …เราเชื่อมั่นค่ะว่าท่านทำได้.....

6  รู้จักฉันรู้จักเธอ......

         ผอ.วิไล สำเนียง  แห่งโรงเรียนบ้านแม่ยุ้น เล่าถึงประวัติโรงเรียนด้วยใบหน้าที่เปื้อนไปด้วยรอยยิ้มและความภาคภูมิใจว่าโรงเรียนนี้เป็นโรงเรียนขนาดเล็ก มีนักเรียน 46 คน ครู 3 คน สอนคนละ 2 ชั้น  ครูอนามัยโรงเรียนชื่อนางวรรณวิภา สุวรรณโชติ   ( ครูเก๋ )โรงเรียนเคยถูกยุบไป 1 ครั้ง เพื่อประหยัดงบประมาณและบุคลากร แต่ชาวบ้านรู้สึกว่าโรงเรียนเป็นของชุมชน จึงรวมตัวกันต่อสู้เพื่อเด็ก ๆ ในชุมชน เอาโรงเรียนของพวกเขาคืนมา และพวกเขาก็ทำสำเร็จ  หลังจากนั้นชุมชนจะเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียนโดยตลอด สิ่งที่เราสามารถเห็นเชิงประจักษ์ได้คือโรงเรียนมีเนื้อที่กว้างขวางต้นไม้ร่มรื่นเต็มไปหมด ไม่มีภารโรง แต่สภาพแวดล้อมสะอาดสะอ้านไม่มีเศษขยะใบไม้ให้รกหูรกตา 

                ส่วนโรงเรียนบ้านปงป่าหวายเป็นโรงเรียนขยายโอกาส มีนักเรียนตั้งแต่อนุบาลถึงชั้น ม.3 มีนักเรียน 173 คน ครู 20 คน ผู้อำนวยการโรงเรียนชื่อ นายประพัฒน์  สวนกูล ซึ่งเป็นคนในพื้นที่  และเป็น Key Performance ของชุมชนนี้  ชาวบ้าน ลูกศิษย์ลูกหาให้ความเคารพนับถือ มีวิสัยทัศน์การทำงานที่น่าสนใจมากคือ “ปรับแนวคิด เปลี่ยนวิธีการ ประสานการเรียนรู้ มุ่งสู่พัฒนาการ” โดยยึดหลักในการทำงานคือ Wide and Depth (ทำกว้างทุกเรื่องและลงรายละเอียดเชิงลึกด้วย)  ครูอนามัยโรงเรียนชื่อ นาง จินตนา  สมฤทธิ์   โรงเรียนได้รับรางวัลโรงเรียน อย.น้อย  ระดับดีมาก  ตั้งแต่ปี 2547 – 2551 และเป็นโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพระดับทอง ปี 2552