ของไทยแท้ (สมุทรสงคราม ตอนที่ ๓)
เช้า ๑๘ มกราคม เป็นวันสุดท้ายของครอบครัวเราที่สมุทรสงคราม อาหารใส่บาตรพระเป็นบริการที่ทางโฮมสเตย์จัดไว้ให้ เป็นกิจกรรมยามเช้านึง ซึ่งผู้มาเที่ยวนิยมทำกัน การตื่นมาพร้อมกับการให้ ทำให้จิตใจมีความอิ่มเอิบยิ่งนัก
ผมยกกาแฟร้อนขึ้นจิบ มองดูกิจกรรมยามเช้าอันงดงาม ณ คลองแห่งนี้ ที่ที่ผู้คนยังใช้สัณจร พระสงฆ์ยังออกบิณฑบาตทางน้ำด้วยเรือ เด็กนักเรียนเดินข้ามสะพานเพื่อไปโรงเรียน เป็นภาพที่หาดูได้ยากยิ่งสำหรับผม แม้ว่าผมเอง จะเป็นคนแม่น้ำ เกิดและเติบโตในบ้านสวนริมคลองของจังหวัดนนทบุรี แต่คลองที่หน้าบ้านพ่อของผมในปัจจุบัน แตกต่างจากคลองที่นี่ เพราะเป็นคลองที่ตายแล้ว แทบไม่มีผู้คนใช้เป็นเส้นทางคมนาคม ไม่มีพระออกบิณฑบาตทางน้ำเหมือนในอดีต ผู้คนหันไปใช้ทางถนน รถยนต์ ซึ่งสะดวกและรวดเร็วกว่า
เสียงเครื่องเรือหางยาว คำรามก้องไปทั่วทั้งคุ้งน้ำ คนขับเรือส่งยิ้ม ยกมือทักทายผม ผมยิ้มรับและยกมือทักทายตอบ ทำให้นึกถึงคำท่านคานธี "มีแต่ผู้ที่มีความสุขในชีวิตเท่านั้น ที่กล้ายิ้มทักทายคนแปลกหน้า มีแต่ผู้กล้าหาญเท่านั้น ที่กล้าให้อภัยผู้อื่น" นี่คือเสน่ห์ ความสุขแบบเดิมๆ วิถีชีวิตแบบเก่าๆของผู้คนแถบนี้ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของสังคม
มีแต่ผู้ที่มีความสุขในชีวิตเท่านั้น ที่กล้ายิ้มทักทายคนแปลกหน้า
มีแต่ผู้ที่กล้าหาญเท่านั้น ที่กล้าให้อภัยผู้อื่น
เรือที่แล่นผ่านหน้า ทำให้ผมนึกถึงเอกลักษณ์ของยานพาหนะไทย ถ้ารถตุ๊กตุ๊ก คือเอกลักษณ์ของชาติบนท้องถนน เรือหางยาวนี่ละ คือเอกลักษณ์ของชาติบนสายน้ำ...เทคโนโลยีชาวบ้าน ตำนานแห่งลุ่มน้ำไทย
เครื่องยนต์เรือตามแบบสากล สามารถจำแนกได้เป็น ๓ ประเภท(ยกเว้นเรือแบบพิเศษ เช่น Hydrofoil , Air Boat ,Jet Boat)
เครื่องยนต์ INBOARD - เครื่องยนต์ติดตั้งอยู่ภายในตัวเรือ เพลาขับของเครื่องยนต์ถูกต่อผ่านชุดเกียร์ทดรอบ กระบอกเพลาและใบจักร โดยมีมุมเอียงประมาณ ๑๐-๑๕ องศา บังคับเลี้ยวด้วยหางเสือ นิยมติดตั้งกับเรือขนาดใหญ่
เครื่องยนต์ OUTBOARD - เครื่องยนต์ติดตั้งอยู่ท้ายเรือนอกลำเรือ ใบจักรอยู่ในแนวการเคลื่อนที่ของเรือ ทำให้มีความเร่งดีกว่าเครื่อง INBOARD สามารถยกหางหนีน้ำได้เมื่อไม่ใช้งาน ติดตั้งง่าย ข้อเสียคือเครื่องอาจจะร่วงตกน้ำได้ ถ้าเกิดอุบัติเหตุ
เครื่องยนต์ STERN DRIVE - มีลักษณะผสมระหว่างเครื่อง INBOARDและOUTBOARD เครื่องยนต์ติดตั้งภายในเรือ ในขณะส่วนหางอยู่นอกเรือ เรียกอีกอย่างว่า เครื่อง I/O อีกทั้งสามารถยกหางหนีน้ำได้เมื่อไม่ใช้งาน เช่นเดียวกับเครื่อง OUTBOARD
เครื่องยนต์แบบมาตราฐานนี้ มีราคาที่สูงเกินกำลังที่ชาวบ้านธรรมดาจะหาซื้อมาไว้ใช้งานได้ ด้วยภูมิปัญญาแบบไทยๆจึงคิดประดิษฐ์เครื่องเรือหางยาวขึ้นมา
นายสนอง ฐิตะปุระนายสนอง ฐิตะปุระ ชาวสิงห์บุรี อดีตข้าราชการกระทรวงมหาดไทย ตำแหน่งนายท้ายเรือยนต์หลวง สร้างเรือหางยาวลำแรกเมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๖ โดยนำมีดโต้ด้ามม้วนเหล็ก ที่เรียกว่า มีดบ้อง มาให้ช่างตีเหล็กดัดแปลง ตัดแต่งเป็นรูปใบพัดสองใบ ใช้เหล็กแป๊ปเป็นแกนเพลา ต่อกับเครื่องยนต์ต้นกำลัง ขับเคลื่อนเรือขนาดความยาว ๕ เมตร กว้าง ๑.๒ เมตร
นอกจากนั้นยังมี นายสุชีพ รัตนสาร,นายชาญชัย ไพรัชกุล,นายสุขุม จิรวาณิช และนายสมัย กิติกูล ที่คิดประดิษฐ์เครื่องเรือออกมาในลักษณะเดียวกันนี้ จนคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติประกาศมอบรางวัลเพื่อเป็นเกียรติประวัติแก่ท่านทั้งหลายเหล่านี้ในปี พ.ศ.๒๕๒๗
จากอดีตจนถึงปัจจุบัน เครื่องยนต์เรือหางยาวยังคงถูกใช้อยู่อย่างแพร่หลาย คู่กับแม่น้ำลำคลองไทย... เทคโนโลยีแบบชาวบ้าน ทำโดยชาวบ้าน เพื่อชาวบ้าน... แจกฟรีไม่มีลิขสิทธิ์ ลอกแบบเอาไปทำใช้กัน นี่สิครับ ถึงเรียกว่าเทคโนโลยีเพื่อมวลชลอย่างแท้จริง
ความเห็น (13)
ครบทั้งสาระและบันเทิงเลยนะครับ พ่อผมเป็นคนอัมพวา ผมอยู่กับแม่น้ำสายนี้ตั้งแต่ เด็กๆ จำได้ว่าสมัยก่อนชมพู่ริมแม่กลองดกมาก ปลาตีน ปลาเข็มก็เยอะ จะเข้าบ้านไม่มีถนน ต้องจอดรถไว้ที่วัด แล้วพายเรือเข้าบ้าน ทุกวันนี้ผมกลับไปที่บ้านคุณย่า แทบทุกอย่างก็ยังเหมือนเดิม (แต่ถนนเข้าถึงแล้ว) ผมดีใจที่ความวุ่นวายเข้ามาไม่ถึง แต่ไม่รู้เหมือนกันครับ ว่าวันไหนมันจะขยายมาถึง
..
มันเป็นเช่นนี้เอง ขอบคุณมากครับ
ชอบภาพนี้จังเลยคะ
เป็นความสงบที่เคลื่อนไหวได้
ภาพสวยมากครับ แล้ว เรื่องที่เล่าก็มีสาระดีครับ
คิดถึงเมืองไทยมากๆ ครับ อยากกลับไปบ้านสักที
จริงครับ ความกล้าของคนไทยที่หายไป คือความกล้าที่จะอภันให้กัน และเว้นที่สำหรับการยอมรับความแตกต่าง ซึ่งสิ่งเหล่านี้เราเคยมีอยู่ครบครับ
มาชม
ชอบคำกล่าวนี้ละ...มีแต่ผู้ที่มีความสุขในชีวิตเท่านั้น ที่กล้ายิ้มทักทายคนแปลกหน้า
มีแต่ผู้ที่กล้าหาญเท่านั้น ที่กล้าให้อภัยผู้อื่น...
สวัสดีครับ เป็นชีวิตที่พอเพียง
ท่านครับ ผมอยากทราบว่าเรือในภาพที่ 3 ที่ใช้เครื่องยนต์น่ะครับ เรียกว่าเรืออะไรครับ