โครงงานศิลปะเพิ่มเติม ม.6/7 "การอบสมุนไพรเพื่อสุขภาพ" (ต่อ)

เครื่องดื่มสมุนไพร

น้ำรากบัว
เครื่องปรุง :  รากบัวจีนหรือพันธุ์เชียงใหม่ 1 กก. น้ำตาลทรายขาว

วิธีทำ  :  นำรากบัวจีนหรือพันธุ์เชียงใหม่มา 1 กก. ให้เลือกชนิดที่อวบขาว ใช้สันมีดขูดผิวออก ล้างน้ำให้สะอาด หั่นเป็นแว่นตามขวาง ใส่หม้อ ใส่น้ำพอประมาณ ต้มเคี่ยวประมาณ 10-15 นาที หากต้มนานเกินไปน้ำจะไม่ใส จะมีสีแดง แล้วนำกากรากบัวออกใส่น้ำตาลพอหวานหรือหวานตามใจชอบ ใช้ดื่มร้อนหรือเย็นก็ได้ (กากรากบัวที่ใช้ต้มแล้วนำไปคลุกน้ำตาลใช้กินเป็นขนมหรือรากบัวแช่อิ่มหรือรากบัวคลุกน้ำตาลรับประทานเล่น)

สรรพคุณ  :  ใช้เป็นยาแก้ร้อนใน แก้ไอ แก้กระหายน้ำ ถ้าต้องการใช้เป็นยาแก้ไอ ให้ใช้รากบัวสดตำคั้นน้ำดื่มโดยไม่ต้องผสมน้ำตาล

น้ำต้มแห้วจีน
เครื่องปรุง  :  แห้วจีนหรือแห้วสุพรรณ 1 กก. น้ำตาลทราย

วิธีทำ  :  นำแห้วจีนมาปอกเปลือกให้สะอาด หรือไม่ปอกก็ได้ตามสะดวก แต่น้ำจะดำเล็กน้อย ล้างน้ำให้สะอาด ทุบให้หัวแห้วพอแตก ใส่หม้อ ใส่น้ำพอประมาณ ต้มเคี่ยวประมาณครึ่งชั่วโมง กรองกากแห้วออกใส่น้ำตาลพอหวาน ใช้ดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น

สรรพคุณ  :  ใช้ดื่มเป็นยาแก้ร้อนใน กระหายน้ำ หากไม่ต้มใช้กินสดก็ได้

น้ำต้มเกสรต่างๆ
เครื่องปรุง  :  ดอกบัวสด 3 ดอก ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ (ใช้สดหรือแห้งก็ได้) หรืออย่างละ 1 กำมือ ชะเอมเล็กน้อย

วิธีทำ  :  ดอกไม้ต่างๆที่กล่าวมานี้ ถ้าหาสดได้ก็จะมีกลิ่นหอม หากสดไม่มีจะใช้แห้งก็ได้ โดยการซื้อจากร้านขายยาแผนโบราณ เมื่อได้มาแล้วให้นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อใส่น้ำพอประมาณ ใส่ชะเอมเทศเล็กน้อย ต้มเคี่ยวประมาณ 10-15 นาที กรองให้สะอาดใส่ตู้เย็นไว้ดื่ม แก้ร้อนในได้ดี

สรรพคุณ  :  ใช้ดื่มแก้ร้อนใน กระหายน้ำ ทำให้ชุ่มชื่น

น้ำต้มสมุนไพร (จับเลี้ยง)
เครื่องปรุง  :  ใบว่านแสงอาทิตย์ (อั่งเต็ก) กล้วยหอมดิบ หญ้าคา หญ้าปล้อง ดอกเก็กฮวย ลูกขี้ทาจีน (ล้อฮั่งก๊วย) ดอกงิ้ว ดอกฟักเพกา รากบัว หากท่านหาไม่ได้ จะไปซื้อตามร้านขายยาจีนก็ได้ ให้บอกซื้อจับเลี้ยง 1 ห่อ ประมาณ 20-30 บาท ตามแต่จะชอบ น้ำตาลกรวด

วิธีทำ  :  ให้นำตัวยาเหล่านี้ล้างน้ำให้สะอาด แล้วใส่หม้อใส่น้ำพอประมาณ ต้มเคี่ยวประมาณ 10-15 นาที แล้วกรองกากออกใส่น้ำตาลกรวดให้พอหวาน ใช้ดื่มร้อนๆก็ได้ดื่มเย็นก็ดี

สรรพคุณ  :  แก้ร้อนใน ขับปัสสาวะ อากาศร้อนๆ เช่น ในฤดูร้อนปีนี้หากต้มดื่มประจำก็จะช่วยลดอาการร้อนภายในร่างกายได้ดี

น้ำดอกงิ้วต้ม
เครื่องปรุง  :  ดอกงิ้วแห้ง 1 กำมือขนาดพอควร น้ำตาลทรายแดง

วิธีทำ  :  นำดอกงิ้วมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่น้ำพอควร นำไปต้มเคี่ยวประมาณ 10-15 นาที กรองกากออกใส่น้ำตาลทรายแดงพอหวาน ใช้ดื่มร้อนหรือเย็นก็ได้

สรรพคุณ  :  แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้บิดเป็นมูกเลือด

น้ำมะขามเปียก
⇒ เครื่องปรุง : มะขามเปียก น้ำตาล เกลือ น้ำร้อน น้ำขิง

⇒ วิธีทำ   :  นำมะขามเปียกมาประมาณ 1 ปั้น ขนาดกำมือ ลวกน้ำร้อนให้สะอาด ใส่ภาชนะหรือหม้อใส่น้ำ นำไปต้มให้เดือดประมาณ 5-10 นาที แล้วนำลงจากเตาปล่อยให้พออุ่นๆ กรองด้วยผ้าขาวบาง ถ้าต้องการให้น้ำต้มมะขามเปียกนั้นใส ต้องกรองหลายๆครั้ง
เมื่อกรองได้น้ำมะขามเปียกตามต้องการแล้วจึงใส่เกลือ ใส่น้ำตาลพอเค็มอ่อนๆ และหวานตามใจชอบ หากชอบเย็น ใส่น้ำแข็งหรือจะทานร้อนก็เหมาะ

⇒ สรรพคุณ : เป็นยาระบาย ขับเสมหะ แก้ไอ

 น้ำชุมเห็ดเทศ
⇒ เครื่องปรุง : ใบชุมเห็ดเทศ ชะเอมเทศ

⇒ วิธีทำ : นำใบชุมเห็ดเทศสดประมาณ 18-20 ใบ มาตากแดดหรือจะนำมาอังไฟให้แห้งก็ได้ หากตากแดดให้แห้งก่อนจะนำมาต้มต้องนำไปย่างไฟพอเหลืองเสียก่อนจะนำไปต้ม ถ้าไม่ตากแดดให้นำใบสดๆมาย่างไฟพอเหลืองไม่ถึงกับไหม้ไฟ เสร็จแล้วจะต้มหรือชงแบบน้ำชาก็ได้ โดยใส่ชะเอมเทศลงไปสัก 3-4 แผ่นบางๆ เพื่อจะได้มีรสหวานน่าดื่มยิ่งขึ้น
น้ำชุมเห็ดเทศนี้คนโบราณนิยมนำมาชงดื่มแทนน้ำชา ในสมัยก่อนยังไม่รู้จักน้ำชา กาแฟ หรือเครื่องดื่มประเภทบรรจุขวด เวลามีแขกไปใครมาเยี่ยมถึงชานเรือนก็มักจะนิยมชงน้ำชุมเห็ดเทศออกเลี้ยงแขก
หากจะเก็บใบชุมเห็ดเทศไว้ชงดื่มกันเป็นประจำ ให้นำเอาใบชุมเห็ดเทศนี้มาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆตากแดดให้แห้ง แล้วนำไปคั่วให้เหลือง เก็บใส่ภาชนะที่มิดชิด ก็จะสามารถนำมาชงดื่มได้เป็นประจำ

⇒สรรพคุณ : ชุมเห็ดเทศเป็นยาแก้ปวดเมื่อย ขับปัสสาวะ หากดื่มเป็นประจำจะเป็นยาอายุวัฒนะ เป็นยาระบาย

น้ำมะตูม
⇒ เครื่องปรุง : มะตูมสด 1 ลูก หรือมะตูมแผ่นแห้ง 5-10 ชิ้น น้ำตาลมะพร้าว

⇒ วิธีทำ :  ถ้าเป็นมะตูมสดให้นำมะตูมมาล้างให้สะอาด แล้วทุบให้พอแตกเป็นรอย ไม่ถึงกับแยกออกนำไปหมกหรือย่างพอเหลือง หรือเป็นมะตูมแห้งก็ให้นำมาล้างน้ำให้สะอาด นำไปย่างไฟพอเหลืองเหมือนกัน เสร็จแล้วนำมะตูมที่ย่างไฟใส่หม้อเติมน้ำประมาณ 5 ถ้วยแล้ว ต้มนานประมาณ 15 นาที นำน้ำที่ต้มมะตูมมากรองให้สะอาด ใส่น้ำตาลมะพร้าวให้มีรสหวานตามใจชอบ ดื่มได้ทั้งร้อนและเย็นตามแต่รสนิยมของท่านผู้ดื่ม
หากจะไม่ต้ม จะนำมาชงเช่นเดียวกับการชงน้ำชาก็ได้ โดยใส่มะตูมแผ่นประมาณ 5-10 แผ่น ลงในกาน้ำ เติมน้ำร้อนลงไปหรือจะใส่ถ้วยแก้วก็ได้โดยลดปริมาณลงตามความเหมาะสมของภาชนะ ปิดฝาทิ้งไว้ประมาณ 5 นาทีก็จะได้น้ำมะตูมที่มีกลิ่นหอม

⇒ สรรพคุณ : มะตูมเป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณในทางเจริญอาหาร คุมธาตุ ขับลม บำรุงร่างกาย นอกจากนั้นยังเหมาะสำหรับผู้ถือศีล พระภิกษุสามเณร ใช้ดื่ม ฉันได้โดยไม่จำกัดเวลา เพราะถือว่ามะตูม หรือน้ำมะตูมเป็นน้ำปานะ(บางครั้งเรายังอาจจะนำเอามะตูมเชื่อมมาต้มหรือชงน้ำดื่มได้เหมือนกัน)

 น้ำระกำ
⇒ เครื่องปรุง : ระกำเปรี้ยว 10-20 ลูก น้ำตาลทรายขาว

⇒ วิธีทำ : นำลูกระกำปอกเปลือกนอกออกให้เหลือแต่เนื้อหุ้มเม็ด นำใส่หม้อหรือภาชนะ ใส่น้ำลงไปพอประมาณ 10 ถ้วยแก้ว ต้มเคี่ยวประมาณ 15 นาที (จะต้มทั้งเม็ดหรือจะขูดเอาแต่เนื้อก็ได้) นำมาตั้งทิ้งไว้พออุ่นๆ ใส่น้ำตาลให้มีรสชาติตามใจชอบ คนให้เข้ากัน ปล่อยทิ้งไว้ให้เย็น ใช้ผสมน้ำแข็งดื่มแก้หิวกระหายน้ำได้ดี

⇒ สรรพคุณ : น้ำระกำเป็นยาระบายอ่อนๆ ขับเสมหะ แก้ไอ