“ตติยภูมิ หัวใจ ปฐมภูมิ” บทเรียนจาก “ชมรมเพื่อนโรคไต (ใจแข็งแรง) ร.พ.เจ้าพระยายมราช” (๑)
อาคารหลังนั้น น่าจะเรียกว่าเพิงพักมากกว่าบ้านหรือเรือน เพราะปลูกสร้างอย่างง่ายและหยาบ ๆ ผนังก่อด้วยอิฐบล็อคโดยไม่ฉาบซีเมนต์ ด้านหน้าส่วนหนึ่งใช้เศษไม้รวม ๆ กับไม้ระแนงตีเป็นลูกกรง ทำให้ทั้งแสงและลมผ่านเข้าไปภายในได้ หลังคาสังกะสีตีทับไปบนไม้เครื่องบน ที่ดัดแปลงมาจากเศษไม้นานาชนิด พอคุ้มแดดคุ้มฝน พื้นบ้านอยู่ในระดับที่ไม่สูงจากพื้นดินมากนัก ชนิดน่าเป็นห่วงว่าในหน้าฝนหากน้ำหลากมา พื้นบ้านคงเจิ่งนองไปทั่ว
มุมด้านในของเพิงพัก ทางด้านทางทิศตะวันออกเฉียงใต้มีห้องเล็ก ๆ กั้นเป็นสัดส่วนอยู่ในตัวบ้าน ผนังทางทิศตะวันออกของห้องสูงจากพื้นราวเมตรเศษ มีบล็อคแก้วก่อเรียง ๑ แถว ๔ ก้อน เพื่อให้แสงแดดส่งผ่านเข้ามา แม้ผนังภายในห้องนี้ก่อด้วยอิฐบล็อคเช่นเดียวกับผนังบ้านส่วนอื่น แต่ก็พิเศษกว่าตรงที่ผนังทั้งสี่ด้านของห้องนี้ ถูกฉาบเรียบด้วยปูนซีเมนต์
เตียงที่ทำจากเศษเหล็ก อ๊อก/เชื่อมแม้ดูแข็งแรงแน่นหนา แต่ก็หาความประณีตบรรจงมิได้แม้แต่น้อย มีที่นอนเก่าคร่ำคร่าวางเทินไว้ ผ้าปูที่นอนเป็นผ้าสีหม่น ไม่บอกก็รับรู้ได้ว่าผ่านการใช้งานมาอย่างยาวนานและสมบุกสมบัน เตียงเหล็กนั้นนอนตั้งอยู่มุมห้องด้านใน หัวเตียงชิดผนังทางด้านตะวันออก ด้านขวาเตียงชิดผนังด้านใต้
ข้างเตียงด้านซ้าย มีเหล็กเส้นขนาดเล็กกว่านิ้วก้อย ดัดปลายงองุ้มเกี่ยวยึดกับตะปูที่ตอกอยู่บนจันทัน อีกด้านหนึ่งของเหล็กเส้นถูกดัดให้งอเช่นกัน รับกับตราชั่งแบบแขวนที่ห้อยอยู่
ชั้นวางโทรทัศน์แบบมีล้อเลื่อนไปมา ชั้นด้านบนสุดถูกวางทับด้วยแผ่นกระจกที่มีขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อย ทำให้แผ่นกระจกโผล่ออกมาทั้ง ๔ ด้าน วางอยู่ติดผนังด้านขวาของเตียง
หน้าต่างห้อง อยู่ปลายเตียงที่ผนังด้านขวา บริเวณเดียวกันนั้นเป็นอ่างอลูมิเนียมที่ต่อก๊อกน้ำไว้พร้อมใช้งาน ใกล้ ๆ กันมีชั้นพลาสติกแบบลิ้นชัก ๔ ชั้น ตั้งอยู่ กั้นระหว่างเตียงกับอ่างล้างมือ
ประตูห้องอยู่ฝั่งตรงข้ามกับหน้าต่าง ข้างประตูมีตู้กระจกขอบอลูมิเนียม ที่เดิมเคยทำหน้าที่เป็นตู้ใส่ลูกชิ้นมาก่อน ภายในมีอุปกรณ์ทำแผลต่าง ๆ อาทิ สำลี ผ้าก็อต แอลกอฮอล์ กรรไกร ฯลฯ
พื้นเพิงพักทั้งหลังราวมทั้งในห้อง ถูกปูด้วยกระเบื้องปูพื้นหลากชนิด หลายสีหลายขนาด จำนวนมากแตกชำรุดไม่เต็มแผ่น ฝีมือการปูกระเบื้องมิน่าจะดำเนินงานโดยช่างฝีมือ เนื่องจากโย้ไปเย้มา และไม่เรียบสม่ำเสมอ
ผนังท้ายห้องด้านนอก มีแผ่นไม้อัดวางตั้งซ้อนกันหลายแผ่น ตระเตรียมไว้สำหรับทำฝ้าเพดาน
ห้องเล็ก ๆ ที่ดูดีที่สุดภายในเพิงพักหลังนี้ ถูกปรับปรุงเป็นห้องสำหรับการล้างไตทางหน้าท้องของ คำพันธ์ และหากมาเยือนก่อนหน้านั้นไม่กี่สัปดาห์ ห้องมิได้มีสภาพเช่นนี้
คราวแรกของการมาเยี่ยมของแพทย์หญิงวนิดา สมบูรณ์ศิลป์ และคณะจากโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช จ.สุพรรณบุรี เพื่อให้คำแนะนำในการจัดทำห้องสำหรับใช้เป็นสถานที่ล้างไตทางหน้าท้อง
สภาพเพิงพักวันนั้นแตกต่างราวหน้ามือหลังมือ ด้วยยังไม่มีการกั้นห้องเพื่อใช้เป็นห้องล้างไตทางหน้าท้องของคำพันธุ์ ยังไม่มีอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่จำเป็นสำหรับการล้างไตฯ ทั้งชั้นสำหรับการวางอุปกรณ์ ภาชนะใส่ข้าวของเครื่องใช้ อ่างล้างมือ เครื่องชั่ง ฯลฯ พื้นบ้านทั้งหลังยังเป็นพื้นดินอัดแน่น มีเพียงเสื่อน้ำมันเก่า ๆ ปูไว้ที่มุมห้องเพื่อใช้เป็นที่นอนของคนในครอบครัว ไม่มีหน้าต่าง อับทึบไม่มีแสงเข้า ฯลฯ
การปรับปรุงห้องจนได้รับการยอมรับและเห็นชอบจาก พญ.วนิดา สมบูรณ์ศิลป์ แพทย์ผู้ทำการรักษาหลังจากการเดินทางมาเยือนครั้งที่สอง ในระยะเดียวกันกับที่ผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง ได้รับการผ่าตัดเพื่อสอดสายเข้าไปที่ช่องท้องเพื่อการล้างไตทางหน้าท้องด้วยตนเอง
คำพันธุ์ บางเอี่ยม ชายวัย ๒๙ ปี เจ้าของเพิงพักหลังนี้ ป่วยเป็นโรคไตวายเรื้อรัง เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช โดยมี พญ.วนิดา สมบูรณ์ศิลป์ เป็นแพทย์ผู้ทำการรักษา
การล้างไตทางหน้าท้อง เป็นการรักษาโรคไตวายเรื้อรังวิธีหนึ่งที่โรงพยาบาลแนะนำให้คนไข้ที่มีความพร้อมใช้รักษาตัวเอง เนื่องจากจะช่วยแบ่งเบาภาระด้านค่าใช้จ่ายของผู้ป่วยและญาติได้ค่อนข้างมาก สามารถใช้ชีวิตที่เกือบจะเหมือนคนปกติโดยทั่วไป รวมทั้งสามารถทำงานได้โดยไม่ต้องมาโรงพยาบาลบ่อย ๆ
สำหรับผู้ป่วยที่ตัดสินใจรักษาด้วยวิธีการนี้ จะได้รับการเตรียมความพร้อมอย่างดี ทั้งตัวผู้ป่วยเองและญาติใกล้ชิดที่จะเป็นผู้คอยให้การช่วยเหลือ จากทีมรักษา ที่ประกอบไปด้วยแพทย์เจ้าของไข้ พยาบาล เภสัชกร นักโภชนาการ รวมทั้งเพื่อนผู้ป่วย ญาติผู้ป่วย กระทั่งสมาชิกชมรมผู้สูงอายุที่อาสามาช่วยงาน
การรักษาจะเริ่มจากการให้ข้อมูลสำหรับผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง ซึ่งแพทย์วินิจฉัยแล้วว่ามีคุณสมบัติเพียงพอสำหรับการรักษาด้วยวิธีนี้ เพื่อให้ผู้ป่วยและญาติตัดสินใจว่าจะยอมรับการรักษาด้วยวิธีนี้ จากนั้นทั้งผู้ป่วยและญาติใกล้ชิดจะได้รับการฝึกหัดการล้างไตทางช่องท้อง ซึ่งจะต้องฝึกหัดจนชำนาญ โดยมีแพทย์และทีมงานคอยดูแลอย่างใกล้ชิด ควบคู่ไปกับการให้ความรู้ทั้งเรื่องอาหาร ยา การปฏิบัติตน เป็นต้น
ก่อนที่ผู้ป่วยจะกลับไปรักษาด้วยการล้างไตทางช่องท้องที่บ้าน ทีมงานจะไปตรวจเยี่ยมบ้าน เพื่อให้คำแนะนำในการปรับปรุงสถานที่โดยการจัดทำห้องสำหรับการล้างไต ห้องดังกล่าวจะต้องเป็นห้องที่ปิดมิดชิดเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค เช่นเดียวกับห้องปลอดเชื้อที่ไม่มีลมพัดผ่านเข้าออก มีอ่างล้างมือที่สะอาดได้มาตรฐาน มีโต๊ะที่เหมาะสมกับการวางแท่นอุปกรณ์ ฯลฯ
หลังจากผู้ป่วยและญาติจัดเตรียมห้องตามคำแนะนำ และทีมงานได้ตรวจเยี่ยมแล้วเห็นว่าห้องที่จัดเตรียมไว้มีความเหมาะสม แพทย์ผู้ทำการรักษาก็จะอนุญาติให้ผู้ป่วยทำการรักษาตนเองโดยการล้างไตที่บ้านหลังจากได้รับการผ่าตัดต่อสายที่หน้าท้องแล้ว โดยที่ทางโรงพยาบาลจะประสานงานให้บริษัทขายยาจัดส่งน้ำตาสำหรับการล้างไตถึงบ้านผู้ป่วยเป็นระยะ
ขณะที่ผู้ป่วยกลับไปรักษาตัวที่บ้าน ทางโรงพยาบาลจะส่งต่อผู้ป่วยไปยังสถานพยาบาลใกล้บ้าน ได้แก่โรงพยาบาลตำบล สถานีอนามัย ฯลฯ ซึ่งสถานพยาบาลที่รับการส่งต่อผู้ป่วยจะเป็นผู้ดูแลต่อจากโรงพยาบาล รวมทั้งการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเช่น องค์การบริหารส่วนตำบล เทศบาลตำบล เทศบาลเมือง ฯลฯ เพื่อให้การช่วยเหลือผู้ป่วยที่ยากลำบาก เช่น การปรับปรุงห้อง การจัดรถรับส่ง ฯลฯ
ในระหว่างที่ผู้ป่วยรักษาตัวที่บ้าน ก็จะมีนัดหมายให้ผู้ป่วยมาพบแพทย์เป็นระยะตามกำหนดของทางโรงพยาบาล เพื่อมาตรวจเชคร่างกาย
นอกจากนั้น ในระหว่างที่ผู้ป่วยรักษาตัวที่บ้าน ทางโรงพยาบาลจะมีทีมงานออกไปเยี่ยมบ้านผู้ป่วยเป็นระยะ ทีมงานประกอบด้วย แพทย์ผู้ทำการรักษา พยาบาล เภสัชกร นักสุขศึกษา นักโภชนาการ รวมทั้งเพื่อนผู้ป่วย ญาติผู้ป่วย กระทั่งสมาชิกชมรมผู้สูงอายุที่อาสามาช่วยงาน เรียกกลุ่มที่รวมตัวนี้ว่า “ชมรมเพื่อนโรคไต (ใจแข็งแรง)” ผู้เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการจัดตั้งคือ พญ.วนิดา สมบูรณ์ศิลป์
ความเห็น (11)
ขอบคุณนะคะน้องหนานที่นำมาแลกเปลี่ยน
ตอนนี้การล้างไตทางช่องท้องได้ขยายอย่างรวดเร็ว
เนื่องจากการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยได้มากขึ้นจากการขยายสิทธิของสำนักงานหลักประกันสุขภาพ
ครอบคลุมการรักษาด้วยวิธีล้างไตทางช่องท้อง
สวัสดีคุณหนานเกียรติครับ
แวะมาเยี่ยมขม และ เรียนรู้ครับ
คุณหมอวนิดาท่านเก่ง และ จิตใจดีมากๆเลยนะครับ
แวะมาเยี่ยมคะ ไม่อยากเป็นผู้ป่วยที่ล้างไต
ต้องช่วยกันรณรงค์ป้องกันดูแลรักษาสุขภาพป้องกันไม่ให้เกิดไตวาย
ตามมาเชียร์วันก่อนพยายามถามพี่เหมือนกันว่ามาสุพรรณบุรีทำไม ลืมไปว่ามาถอดบทเรียน น่าสนใจมากเลยครับเรื่องไต
สวัสดีครับ พี่ นาง...มณีวรรณ ตั้งขจรศักดิ์
ขอบคุณนะคะน้องหนานที่นำมาแลกเปลี่ยน
ตอนนี้การล้างไตทางช่องท้องได้ขยายอย่างรวดเร็ว
เนื่องจากการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยได้มากขึ้นจากการขยายสิทธิของสำนักงานหลักประกันสุขภาพ
ครอบคลุมการรักษาด้วยวิธีล้างไตทางช่องท้อง
พี่นางครับ
ผมเรียนรู้เรื่องไตด้วยความตื่นเต้นและตกตะลึงมากครับ
ไม่คิดว่าเรื่องใกล้ตัวจะกลายเป็นภัยร้ายแรง
และผู้ป่วยด้วยโรคร้ายนี้ต้องทุกข์ทรมานเพียงใด
แม้ว่าเขาจะได้รับสวัสดิการจากรัฐในการรักษา
ขอบคุณนะครับที่เยี่ยมเยียนทักทาย
สวัสดีครับ คุณ Phornphon
สวัสดีคุณหนานเกียรติครับ
แวะมาเยี่ยมขม และ เรียนรู้ครับ
คุณหมอวนิดาท่านเก่ง และ จิตใจดีมากๆเลยนะครับ
คุณหมอวนิดาเป็นคนดีมาก ๆ ครับ
ผมไม่กล้าเขียนมากไปกว่านี้เพราะคุณหมอขอร้องมิให้พูดถึงแกมากเกินไป
เมืองไทยถ้าสมีแพทย์แบบคุณหมอจ๋า (วนิดา)
วงการสุขภาพคงรุดหน้าไปไกลกว่านี้เยอะครับ
สวัสดีครับ พี่ไก่ ประกาย~natachoei ที่~natadee
แวะมาเยี่ยมคะ ไม่อยากเป็นผู้ป่วยที่ล้างไต
ต้องช่วยกันรณรงค์ป้องกันดูแลรักษาสุขภาพป้องกันไม่ให้เกิดไตวาย
พี่ไกครับ ผมได้แรงบันดาลใจจากการลงไปเรียนรู้ที่คลีนิคโรคไตคร้ังนี้มาก
นึกไม่ถึงว่าโรคนี้จะร้านแรงเพียงนี้ และที่สำคัญคือเราอยู่ในภาวะเสี่ยงมาก ๆ ที่จะเป็นโรคไต
ผมอยากจะเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับความน่ากลัวของโรคร้ายนี้ครับ
ขอบคุณที่มาเยี่ยมนะครับ
สวัสดีครับ อ.ขจิต ฝอยทอง
ตามมาเชียร์วันก่อนพยายามถามพี่เหมือนกันว่ามาสุพรรณบุรีทำไม ลืมไปว่ามาถอดบทเรียน น่าสนใจมากเลยครับเรื่องไต
ขอบคุณครับอาจารย์
ขออภัยว่าจะเข้าไปตอบทางเมล์ แต่ดันลืมซะได้ถึงกำหนดการที่จะมาสุพรรณครับ
ช่วงนี้ส่วนใหญ่ผมไป ๆ กลับ ๆ กรุงเทพฯ ดอยมูเซอ โทรศัพท์ที่ใช้เป็นระบบที่ใช้ไม่ได้ที่ดอยมูเซอ ผมจึงเปลี่ยนเบอร์ใหม่ แล้วจะโทรไปบอกนะครับ