วงปี่พาทย์มอญ
งานบำเพ็ญกุศลศพพระสมุห์เจษฎา ฐิตมโน อดีตเจ้าอาวาสวัดยางทอง อ.เมือง จ.สงขลา กระผมได้จัดวงดนตรีไทยเพื่อใช้ประโคมในพิธี โดยประสานไปยังครูบรรเทิง แห่งราชภัฏสงขลา ให้ท่านช่วยจัด วงปี่พาทย์มอญ มาใช้ในงานดังกล่าว
ทำไมต้องเป็นวงปี่พาทย์มอญ
วงปี่พาทย์มอญ คือการนำเครื่องดนตรีมอญ 5 ชนิด ได้แก่ ฆ้องมอญ ปี่มอญ ตะโพนมอญ เปิงมางคอก และฆ้องราว มาประสมกับเครื่องดนตรีไทยชนิดต่างๆ ได้แก่ ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ฉิ่ง ฉาบ เป็นต้น เกิดเป็นวงดนตรีไทยชนิดใหม่ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทั้งในลักษณะเครื่องดนตรี บทเพลง วิธีการบรรเลง ตลอดจนการนำวงดนตรีไปใช้ในโอกาสต่างๆ วงปี่พาทย์มอญแท้จริงแล้วใช้บรรเลงได้ในงานมงคล แต่คนไทยส่วนใหญ่นิยมใช้บรรเลงในงานศพ สืบเนื่องมาจากมีการนำวงปี่พาทย์มอญไปบรรเลงในงานพระบรมศพสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ พระราชินีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง พระดำริว่า พระราชมารดาของพระองค์นั้นทรงมีเชื้อสายมอญโดยตรง จึงโปรดให้นำวงปี่พาทย์มอญมาบรรเลง ด้วยเหตุนี้เองจึงได้เป็นความเชื่อและยึดถือมาโดยตลอดว่า วงปี่พาทย์มอญเล่นเฉพาะงานศพเท่านั้น อีกประการหนึ่งก็คือเสียงดนตรีของวงปี่พาทย์มอญโดยเฉพาะปี่มอญ เพราะเสียงของปี่มอญมีเสียงโหยหวนชวนให้เกิดความเศร้าใจ ต่อมาโบราณจารย์ทางด้านดนตรีไทย ได้เรียบเรียงเพลงไทยสำเนียงมอญขึ้นมาใหม่และกำหนดระเบียบการใช้เพลงเพื่อบรรเลงในขั้นตอนต่างๆ ของงานศพ เช่น
- เพลงประจำบ้าน ใช้บรรเลงเป็นเพลงแรกหากตั้งศพไว้ที่บ้าน และใช้บรรเลงในขณะที่ทำพิธีวางดอกไม้จันท์เคารพศพ
- เพลงประจำวัด ใช้บรรเลงเป็นเพลงแรกหากตั้งศพไว้ที่วัด
- เพลงเชิญผี ใช้บรรเลงต่อจากเพลงประจำบ้านหรือเพลงประจำวัด เพื่อเป็นการเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ
- เพลงยกศพ ใช้บรรเลงในขณะที่มีการยกศพ เพื่อการเคลื่อนย้าย หรือยกศพขึ้นสู่เมรุ
- เพลงสาธุการมอญ ใช้บรรเลงเมื่อประธานในพิธีจุดธูปเทียนบูชาพระ
- เพลงเร็วมอญ ใช้บรรเลงเมื่อพระสวดเสร็จ
- เพลงมอญร้องไห้ ใช้บรรเลงในขณะที่ทำพิธีวางดอกไม้จันท์เคารพศพ ในงานที่มีการพระราชทานเพลิงศพ แล้วบรรเลงต่อท้ายด้วยเพลงประจำบ้าน
นอกจากนี้ยังมีเพลงสำเนียงมอญอื่นๆที่ใช้บรรเลงในงานศพขณะที่ไม่มีพิธีการ หรืออาจจะนำเพลงไทยเดิมต่างๆมาบรรเลงสลับพิธีการก็ได้
ประมวลภาพวงปี่พาทย์มอญงานบำเพ็ญกุศลศพ
พระสมุห์เจษฎา ฐิตมโน อดีตเจ้าอาวาสวัดยางทอง อ.เมือง จ.สงขลา
ตั้งวงปี่พาทย์มอญในศาลา (ช่องเดียวไม่พอเลยไม่เห็นเปิงมากคอก)
ฆ้องมอญวงใหญ่ (ครูบรรเทิง จากราชภัฏสงขลา)
ฆ้องมอญวงเล็ก (น้องบ่าว จากราชภัฏสงขลา)
ปี่มอญ (ครูค๊อบ จากสุราษฎร์ธานี)
ระนาดเอก (ครูเอก จากสุราษฎร์ธานี)
ระนาดทุ้ม (ครูทน จากสงขลา ถึงตาบอด 2 ข้างก็ตีระนาดได้ อิอิ)
ตะโพนมอญ (น้องเป็ก จากราชภัฏสงขลา)
เปิงมางคอก (ครูเบิร์ด จากสงขลา)
ฉิ่ง (น้องป้อง ลูกครูบรรเทิง) ฉาบ (น้องแว่น จากราชภัฏสงขลา)
ครูบรรเทิง ช่วยขับร้องให้ด้วย เสียงไพเราะจับใจ
ครูไชยวุฒิ (จากราชภัฏสงขลา) มาร่วมบรรเลงด้วย มาพร้อมภรรยา(นั่งหลัง) และลูกชาย และลูกในท้อง (ซึ้งใจจริงๆ)
ว่างๆจากช่วยงานวัด กระผมก็ขอร่วมบรรเลงด้วยขะรับ (ไม่ตีฆ้องมอญซะนาน เมื่อยแขนมากครับ อิอิ)
ความเห็น (4)
ตกลงมีเครื่องดนตรีไหนที่ ครูฌองเล่นไม่เป็นบ้างเนี๊ยะ
มั่วไปเรื่อยๆครัย ฮา
ก๊อก ก๊อก ก๊อก สวัสดีวันหยุดจ้า ครู...อุ้ย! หา ช กะ เชอ ไม่ถูก พี่วุท สบายดีน่ะค่ะ
พาลูกบ่าวมาเยี่ยมจ้า
