...กำเนิดจำปาสี่ต้นคำกลอน
โห!ลูกจ๋าเรื่องเทคโนโลยีแม่ไม่แข็งแรงๆ แต่ช่วยคิดได้ค่ะ....
ปิดปีใหม่คิดการบ้านช่วยหนูปิ่น...
“คุณครูคอมพิวเตอร์สั่งงานให้ทำ E-BOOK...
แม่ช่วยปิ่นนะคะ?”
โห!ลูกจ๋าเรื่องเทคโนโลยีแม่ไม่แข็งแรงเอาซะเลย
แต่ช่วยคิดได้ค่ะ....
หนูปิ่นอยากทำเรื่องแบบไหนคะ?
“นิทานๆค่ะช่วยปิ่นคิดหน่อยนะคะ”
จึงเป็นที่มาของ “กำเนิด จำปาสี่ต้น”...สำนวนแม่
ก็พอจำความได้สมัยเป็นเด็กไปดูหมอลำงานวัด
ลำเรื่อง “จำปาสี่ต้น”
มีหนังสือของคณะกรรมการวิทยาศาสตร์สังคม
สถาบันค้นคว้าศิลปวัฒนธรรมและภาษาศาสตร์
ของลาว
แต่ไม่ได้อ้างอิงของเขาเพราะยาวมาก...จึงใช้
ประสบการณ์ตรงเอาเค้าเรื่องราวจากที่เคยดูหมอลำ
ตอนเป็นเด็กและจากครูพักลักจำ...
เขียนเป็น ๗ ตอน เพื่อหนูปิ่นจะได้วาดภาพ
ประกอบไม่มากเกินไป
(ปิ่นปักกำลังวาดภาพประกอบค่ะ)
นิทานคำกลอน “กำเนิดจำปาสี่ต้น”สำนวนแม่เอง
(บทไหว้ครู)
สาธุเด้อ…นางขอยอมือน้อมชุลีกรเหนือเกษ
คุณพระยกใส่เกล้าเล็งล้ำยอดญาณ
กับทั้งคุณเทพไท้ผู้เป็นใหญ่อิศวร
ล้วนทั้งคุณอินทร์พรหมเทพดาองค์ล้ำ
นางขอนำเอาเรื่องนิทานธรรมมากล่าว
(พอจำความได้สมัยเด็กๆ...หมอลำในงานวัด)
คันว่าผิดพลาดพลั้งอภัยบ้าง...ย้อนแม่นครู
๑...(ขอลูก)
มาจักกล่าวเรื่องเมืองใหญ่ปัญจา
มีพระยาครองเมืองนั่งปองเป็นเจ้า
กับมเหสีเหง้าจันทราเทียมพ่าง
นางนั้นงามยิ่งย้อยไผเพี่ยงบ่มี
คนในทีปพี้วี้บ่มีเปี่ยงพอเม็ด
ฝูงชาวเมืองซื่นซมดอมเจ้า
แต่บ่มีแนวเซื้อบุตรตาสืบต่อ
องค์พระยาท่อนท้าวทั้งแก้วแม่เมือง
จั่งได้ตกแต่งสลาหมากพลูพัน
ทั้งเทียนทองธูปจันทน์เนียมอ้ม(เครื่องหอม)
ปณมมือน้อมเถิงองค์อินทร์ธิราช
ปรารถนาอยากได้ผู้บุญกว้างเกิดมา
ขอแต่เทพาเจ้าอินทร์พรหมผายโผด แนถ้อน
ผู้ข้าขอลูกแก้วบุญกว้างล่วงลง….
๒...(พระวิสสุกรรมลงเกิด)
บัดนี้กะจั่งฮ้อนฮอดไท้เทวราชอินทร์ตา
หีนศิลาแท่นทองเลยกระด้าง
องค์อินทร์เจ้ามองลงโลกลุ่ม
แม้นไผมีเหตุฮ้อนประการแท้สิ่งได๋
อินทิราชไท้ฮู้เหตุความหมาย
ว่าพระยาเมืองปัญจาเหนี่ยววอนขอน้อม
ขอจอมเจ้าผู้มีบุญเกิดฮ่วม
ผู้ประเสริฐมากล้นบุญกว้างแผ่ผาย
องค์อินทร์ใซ้วิสุกรมลงด่วน
เข้าสู่ห้องหอแก้วบ่นาน
เทวาเจ้าเหาะลง ลิวลี่ ลิวลี่
เข้าสู่ห้องนางแก้วผั่นเล่าฝัน
ฝันว่าได้มณีโชติใสแสง
กลืนลงทรวงตื่นตนเลยสดุ้ง
จอมนางแก้คำฝันถวายบาท
พระองค์คึดฮุ่งฮู้บุญกว้างสิล่วงลง
เสนาให้ไปพาโหรมาทายเบิ่ง
ตามความฝันแต่เค้านางเหง้าแม่เมือง
โหรบ่ช้าประนมบาททูลถวาย
ความฝันนิ้บ่แม่นความฝันฮ้ายฝันดีมีโชค
เทวบุตรอยู่ฟ้ามาเข้าซู่ครรภ์
ไปทางหน้าเป็นพระยาทรงแท่น
พระบาทเจ้าหัวจื้นชื่นชม (ฮ้า ฮ้า ฮ้า ฮ้า ฮ้า ฮ้า)
พระจั่งจัดแม่เลี้ยงสนมนาฏนางใน
ปรนนิบัติจอมนางซู่วันแลงเช้า
๓... ( พระกุมารประสูติ)
ดนนานล้ำสิบเดือนท้องแก่
นางประสูติลูกน้อยงามละห้อยดั่งเขียน
ตั้งซื่อท้าวสมเกียรติลือยศ
ว่าจุลมณีองค์ผู้ทรงงามล้น
(เป็นพ่อของจำปาสี่ต้น...สี่กุมาร คือ เสกราชกุมาร
ปัตตะราชกุมาร สุวรรณกุมาร และ เพชรราชกุมาร)
ฝูงสาวใช้สนมในน้อยใหญ่
ต่างกะอยากอยู่ใกล้ซมซ่อนฮ่วมเฮียง
พระบ่เตื่องใจต่อพอคำ
คึดอยากไปเฮียนมนต์เพื่อมาครองบ้าน
ท้าวจั่งได้ต้านต่อพระบิดา
สิไปหาครูดีซอยสอนความฮู้
จังสิขอลาเจ้าปิตุรงค์พระพ่อ
ทั้งแล้วพระแม่เจ้าแถมให้ส่งพร
ไปดีถ้อนสายสมรน้อยอ่อน
ขอให้ลุลาภได้ชัยกล้าต่าวมา แม่เด้อ
๔...(พระกุมารไปเฮียนวิชา)
คราวนั้น พระกะยั่วย่างย้าย ย้ายย่างเสินเสิน
นำทางเดินป่าพงดงไม้
เรไรพร้อมแมงอีฮ้องส่ง
ฝูงหมู่เสือโคร่งเขี้ยวดะโยงเต้นแผ่นหนี
ฝูงชะนีแขวนไม้ส่งเสียงฮ้องอ่อย
คราวที่พลอยพรากบ้านนานล่ำล่วงปี
หวิดดงนี่ยังดอนดงใหม่
สำปะปิสิพ้อฝูงไม้หมื่นมี
ท้าวล่วงลี่ดั้นป่าเหวหีน
กินเลียงผาบ่างเจียมันแห้น
หวิดแดนนั้นลงเขาเก้าหลั่น
ลุล่วงดั้นเถิงด่านเมืองยักษ์
สองผัวเมียน่ากลัวเกรงย้าน
มันหากแปลงเป็นฮุ้งผัวเมียทั้งคู่
มีหน่วยแก้วไผฆ่ากะบ่ตาย
๕...(ฮุ้งลงกินชาวเมือง)
สิได้พรรณนาเรื่องเมืองจักขีนมุดมอด
เป็นเพราะฮุ้งใหญ่ฮ้ายมาเข้าย่ำยี
มันหากมีฤทธิ์ล้นโตท่อภูเขา
ตาเป็นไฟใหญ่ สีกกินเมิ้ดเมี้ยน
งัวควายม้าหมูหมาเป็ดไก่
ช้างทั้งใหญ่และน้อยกลืนได้เทือเดียว
เวียงวังกว้างหอปรางค์ฮ้างเปล่า
บ่มีใผอยู่เฝ้าเมืองบ้านเปล่าแปน
เหลือแต่องค์เอกเจ้าพร้อมพร่ำมเหสี
กับปทุมมานางยอดเมืองแพงล้าน
สองกษัตริย์เจ้าปรึกษาพร้อมพร้ำ
เฮาต้องเอาลูกแก้วไปเข้าอยู่กลอง
สองเฮานี้ตายไปกะตามซ่าง
ว่าแต่เหลือลูกแก้วตายแล้วซ่างมัน
พระก็เอานางเข้าในกลองซ่อนเสื่อง
ดีเรียบร้อยสองเจ้าอยู่ปรางค์
๖...(ฮุ้งกินพระยาเมือง)
บัดนี้ กล่าวเถิงฮุ้งบินมาหวาบเวิ่ง
ปานว่าฟ้าสิปี้นหินฟ้งฝั่งเฟือง
จับเอาเจ้าพระยาเมืองทั้งคู่
กลืนสู่ท้องลงพร้อมพร่ำกัน
โจ๊บทบั้นเมืองจักขีนมุดมอด
๗...(พระจุลมณีเห็นนางปทุมมาในกลอง)
มา จักกล่าวบ่อนบั้นพระจุลมณี
เดินพลอยพลัดล่วงเถิงเมืองฮ้าง
เมืองบ่มีคนสร้างป๊ะปรางค์แปนเปล่า
มีแต่ศพเน่าถิ่มนองพื้นเกลื่อนกอง
ท้าวล่วงย่องเที่ยวท่องดูเหมิด
เห็นกองเพลหน่วยเดียวแขวนไว้
ท้าวจั่งยอเอาค้อนเตาะกลองตุ้มตึ่ง ตุ้มตึ่ง
เสียงทึ้งทึ้ง ทึ้งทึ้ง นางน้องอยู่กลอง
ว่าแม่นยักษ์ใหญ่ฮ้ายนางโกรธโกรธา
ให้มึงกินกูสาส่วงเวรให้มันสิ้น
บาคราญท้าวฟังเสียงโต้ตอบ
แม่นผู้หญิงแท้แท้มาลี้อยู่กลอง
ต้านต่อน้องข่อยบ่แม่นแนวผี
หากเป็นแนวนามคนดังเดียวกับน้อง
บาคราญเว้าหลายคำต้านกล่าว
ท้าวจั่งไขปล่องให้นางเจ้าออกมา
ปทุมมาแก้วยอกรถวายบาท
เล่าเหตุให้เมืองบ้านมุ่นวาย
พระบาทท้าวสวมกอดนางแพง
ฟูมฟายไหลเนตรฮวยฮำแก้ม
คึดเถิงพงศ์พันธุ์เชื้อเครือกอมุดมอด
เลยเลาเป็นกำพร้าบุพเพพ้อพบพาน
พี่นี้โอรสเจ้าเมืองปัญจานคราช
ใจประสงค์พานางไปนั่งเมืองเทียมซ้อน
คันว่าบุญมีสร้างเฮาจังมา แปงเมืองใหม่
สิได้สรรค์สืบสร้างเมืองบ้านพ่อแม่นาง
นางพองให้สะอื้นนำคืนวันที่ผันผ่าน
ละคึดเถิงกาลก่อนกี้บิดาเจ้าได้นั่งเมือง.
ภาพประกอบโดย"ปิ่นวงศ์"
www.cruroj.com
หมายเลขบันทึก: 324604เขียนเมื่อ 2 มกราคม 2010 15:49 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 22:09 น. () สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:
ความเห็น (9)
สวัสดีค่ะ จำปาสี่ต้น เหมือนเรื่อง สี่ยอดกุมารรึปล่าวค่ะ..แม่น้องไอซ์ชอบค่ะ.
ไอซ์ก็ชอบด้วยคนคร้าบ..บ.บ.
ใช่ค่ะๆๆ...น้องไอซ์น่ารักน่าชังจังเลย
ขอบคุณนะคะคุณครู
...
มาทักทายค่ะ สวัสดีปีใหม่ค่ะ สุขสมหวังทุกประการนะค่ะ ยินดีที่รู้จักค่ะ
- ครูจอมใจจอมนี้สุดยอดเลย
- ส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่นอิสาน
- หมอลำนั้น มหา สมัยเด็กนั่งฟังชอดแจ้ง(หลับด้วยนะ )
- หมอเป็นหนุ่มก็จ้องไปจีบนางเอกหมอลำ ( มหาอยากได้แฟนเป็นหมอ )
- ยืนอยู่บนความถูกต้องนั้น สิ่งที่ มหา ชื่นชมครูจอม
- น้องปิ่นทำการบ้านเสร็จไหม
ขอบคุณมากและยินดียิ่งนะคะ
ขอบคุณมากๆนะคะ
- หนูปิ่นเอาไปทำต่อที่สกลนครค่ะ
- พวกเราไม่ได้อยู่ด้วยกัน
- สุขสบายนะคะ
เข้ามาชื่นชมครับครู
-พระยาจุลมณี ในนิทานเรื่องนี้พระองค์ มีมเหสี นามว่านางอัคคี บ่แหม่นนางจันทรา ครับ
-ฝากไปถามแหน่เด้อครับ ในเรื่องพระเวสสันดร ทำไมต้องได้เชิญพระเวสสันดร เข้าเมืองทุกปี หรือว่าเชิญมาแล้วเพิ่นลักหนีไปป่า อยากฮู้จักเด้นอ ว่านายพรานเจตบุตร เพิ่นเลี้ยงหมาจำนวนหลวงหลายพายมาก จำนวน ๓๒ โต เอาหยังให้มันกินจั่งสิพา หมาของเพิ่นชื่อหยังแด่น้อ
-ขออภัยพิมพ์ผิด ที่ถืกต้องคือ คำว่าจั่งสิพอ ครับ
-ไผฮู้จักแหน่ ในเรื่องสีทน มโนห์รา พี่สาวของนางมโนห์รา ทั้ง ๖ นางชื่อว่าจั่งใดแด่ แต่ว่าคนสุดท้องน่าจะชื่ิอว่า นางมโห์รา