“คน”
ในประเด็นที่จะพูดถึงนี้คือคนตัวเป็น ๆ คน ๆ เดียว (เดียวดายจัง)
และจะเจาะลงไปในประเด็นเมื่อเป็นคนก็ต้องมีพฤติกรรมต่าง ๆ ออกมา
แล้วอะไรบ้างที่เป็นต้นเหตุปัจจัยของพฤติกรรมจนทำให้ “คน” ตัวเป็น ๆ
ที่ว่านะ เป็น “คน” ที่ไม่เหมือนกัน หรือผิดแผกแตกต่างกันออกไป
ทั้งนี้ผมยึดเอาประเด็นหลัก ๆ ตามงานของ พิทยา บวรวัฒนา (2545)
ลองมาดูกันต่อไหมครับว่ามีอะไรบ้าง
-
ค่านิยม (Values) เป็นความเชื่อพื้นฐานที่เกี่ยวกับ ถูกต้อง –
ผิด หรือ ชั่ว – ดี ค่านิยมจะเปลี่ยนแปลงได้ยาก
เพราะสั่งสมมานานอาจจะตั้งแต่เด็ก
-
ทัศนคติ (Attijudes)
เป็นความรู้สึกที่ถูกแสดงออกมาว่าชอบหรือไม่ชอบ
เรื่องนี้เปลี่ยนแปลงง่ายหน่อย
และในตัวตนเองแล้วมีแนวโน้มที่จะไม่พยายามขัดแย้งกันในตัวตนเอง
-
บุคลิกภาพ (Personality)
โดยพื้นฐานจะมีอยู่หลายประการประกอบขึ้นมาเป็น “คน” เช่น
ลักษณะสงวนท่าทีตนเอง อ่อนไหว เป็นคนว่าง่าย ขี้ขลาด ตื่นตกใจง่าย
ไว้วางใจ ... เป็นอาทิ
-
สำเหนียก (Perception) เป็นการตีความหรือให้ความหมายกับสิ่งรอบ ๆ
ตัวเอง ฉะนั้น สิ่งใดสิ่งหนึ่ง
เมื่อแต่ละคนให้ความหมายหรือตีความกันไป อาจจะไม่เหมือนกันก็ได้
ประเด็นนี้แหละที่นำเรื่องยุ่ง ๆ มาสู่ “คน”
ได้อีกหลายเรื่องที่เดียว
-
การเรียนรู้ (Learning)
เป็นประเด็นของการเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างถาวร
อันเป็นผลมาจากการเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติ และพบว่ามีผลดี ก็จะทำซ้ำ
ๆ
-
การจูงใจ (Motivation)
เป็นการสร้างแรงปราถนาในตัวคนที่จะทำเพื่อสนองความต้องการของตนเองเป็นหลัก
(แม้ผลลัพธ์จะเพื่อคนอื่น)
ประเด็นนี้ก็มีเรื่องมีราวที่ต้องอธิบายต่ออีกเยอะมาก
มีทฤษฏีกล่าวไว้มากมาย
เท่าที่พยายามยกมาก็น่าจะพอเห็นได้ว่า
“คน” นี่ยุ่งเหยิงเอาการทีเดียว
การที่องค์กรจะพยายามปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของคนคงต้องพิจารณาในประเด็นที่เป็นต้นเหตุปัจจัยเหล่านี้เป็นสำคัญ
ยากไม่ยากลองคิดต่อกันดูนะครับ