วันนี้อยากแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่อง "สนามกีฬา" โดยเฉพาะเรื่อง "สนามกีฬาฟุตบอล" ซึ่งอีกไม่กี่วันก็จะถึงสัปดาห์ฟุตบอลโลก โดยประสบการณ์ชีวิตในตัวตนของผม ได้มีโอกาสไปดูฟุตบอลโลกที่ประเทศเกาหลี เมื่อ 4 ปีที่ผ่านมา และได้มีโอกาสเห็นสนามฟุตบอล 11 สนามที่คุนหมิง ประเทศจีน ซึ่งตรงกับใจตรงกับวิสัยทัศน์ของเราที่อยากจะพัฒนา สนามกีฬาฟุตบอลมหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ผมมีหน้าที่บริหารจัดการให้กับนักศึกษาและบุคลากรของสถาบันและบริการชุมชน เพื่อได้ใช้ในสิ่งที่ดีและการจัดการที่ดี แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นคงไม่ต่างๆกับหน่วยงานและสถานศึกษาหรือองค์กรอื่นๆด้านกีฬา เพราะทุกคนมองว่า สนามต้องดี สนามต้องมีมาตรฐาน แต่หากมองย้อนหลังไปแล้ว คนดูแลสนามกีฬา คือ คนที่คอยแก้ปัญหา ไปวันๆเท่านั้น
เพราะว่า การก่อสร้างสนามกีฬาไม่ได้วิเคราะห์วินิจฉัย ไม่ได้มีวิสัยทัศน์ที่จะรองรับเหตุการณ์ข้างหน้า เช่น การเพิ่มของประชากรนักศึกษาที่ต้องการใช้สนามกีฬา การขยายสนามกีฬาเพื่อรองรับ การจัดกิจกรรม และสุดท้ายผมถือว่าเป็นหัวใจ คือ การบำรุงรักษาและการจัดการสนามกีฬาให้มีมาตรฐานและมีมูลค่าเพิ่ม ดังนั้น ประเทศไทยก็คงมีปัญหาเดิมๆแบบไม่สามารถแก้ไขอะไรได้มากว่าที่เป็นอยู่
ส่วนประกอบสนามฟุตบอลที่ดีเกี่ยวข้องกับอะไร? 1. ดิน 2. หญ้า 3.อากาศ 4.การบำรุงรักษาและการบริหารจัดการ แต่วันนี้ขอเน้นที่องค์ความรู้ที่ "ดิน" ซึ่งเป็นพื้นฐานรองรับในการปลูกหญ้า ทำไมผมจึงให้ความสำคัญ"ดิน" เพราะว่าหากสนามฟุตบอลไม่มีหญ้าก็ยังมีผิวดินรองรับในการใช้เล่นฟุตบอลได้
ดิน(Soil) หมายถึง เทหวัตถุธรรมชาติ(natural body) ที่เกิดจากการสลายตัวของหินและแร่ธาตุต่างๆ ผสมคลุกเคล้ากับอินทรีย์วัตถุ ซึ่งปกคลุมผิวดินโลกอยู่เป็นชั้นบางๆ เป็นวัตถุที่ค้ำจุนการเจริญเติบโตและการทรงตัวของพืข ดินประกอบด้วยแร่ธาตุที่เป็นของแข็ง อินทรีย์วัตถุ น้ำ และอากาศที่มีสัดส่วนแตกต่างกันขึ้นอยู่กับชนิดของดิน
ภาพองค์ประกอบของดิน ภาพองค์ประกอบของดินที่เหมาะสม
ภาพการแสดงชั้นของดิน
เมื่อมีการปูพื้นเรื่องของดินแล้ว มันเกี่ยวกับสนามฟุตบอลตรงไหน ก็รดน้ำ ใส่ปุ๋ย ตัดหญ้า ก็เพียงพอน่าจะมีสนามที่เขียวนุ่มขจี หากได้มีการศึกษาจากภาพดังกล่าวแล้ว เกิดการเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนของดิน และแร่ธุาตลดน้อยลงความสูญเสียของดินจึงเกิดขึ้น ช่องว่างในดินลดน้อยลง เป็นผลให้อากาศและน้ำในดินลดน้อยลงดินเกิดการเปลี่ยนตัว จึงเป็นสาเหตุของความเสื่อมโทรมของ"ดิน"
ภาพสนามฟุตบอล Hongta Sport Club มณฑลคุนหมิง ประเทศจีน ที่ทีม "รีล มาดริด" เคยใช้เป็นสถานที่พักและเก็บตัว สนามแห่งนี้มีจำนวนทั้งหมด 11 สนาม
แต่เชื่อไหมว่าใน 11สนาม สิ่งที่มีความชัดเจนที่แตกต่างจากบ้านเราเมืองไทย คือ
1. มีรั้วรอบขอบชิดปิด-เปิด เป็นเวลา เมื่อมีการใช้
2. มีความสะอาดเพราะสามารถจัดการได้อย่างมีประสิทธิภาพในการบำรุงรักษา
3. ตารางการใช้สนามีความฃัดเจนและมีการพักสนาม(สลับการใช้) ให้หญ้าที่ถูกย่ำได้มีโอกาสฟื้นตัว
4. สนามเมื่อถูกใช้งานไปประมาณ 3-5 ปี จะถูกรื้อโดยม้วนหญ้าเป็นแผ่นคล้ายพรมเพื่อย้ายไปปลูกที่สนามอื่น ส่วนดินที่เป็นพื้นรองรับถูกเปลี่ยนและบำรุงใสปุ๋ยใหม่ เนื่องจากถูกเหยียบย่ำจนช่องว่างของดินแน่นทำให้น้ำและอากาศมีช่องว่างในดินลดน้อยลง เป็นสาเหตุให้ดินเสื่อมโทรม จึงต้องเปลี่ยนดินใหม่
จาก 4 หัวข้อหลักที่กล่าวมานี้ เชื่อหริอไม่ว่า สนามฟุตบอลแห่งนี้ดีที่สุดในเอเซีย แต่ไม่แน่ใจว่าเป็นสนามฝึกซ้อมที่ดีที่สุดในโลกหรือไม่แต่ไม่ที่สุดก็อยู่ในอันบดับ 1-3 เท่าที่ได้ยินได้ฟังสนามฟุตบอล Hongta Sport Club เป็นสนามของโรงงานยาสูบที่ใช้พื้นที่บริเวณที่พักจัดสร้าง Sport Club ทั้งในร่มและกลางแจ้ง เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม คือ การให้เช่า และการฝึกเป็นอาชีพอย่างครบวงจร มีทั้งสนามกีฬาและอุปกรณ์ที่ทันสมัย มีที่พัก และมีอาหาร และสถานที่แห่งนี้ สโมสรนันยาง เอฟ.ซี. ได้มาขอเช่าสถานที่เป็นที่ฝึกนักกีฬาฟุตบอลอาชีพ
การจัดการสนามกีฬาเป็นเรื่องสำคัญ เพราะสนามกีฬาทำให้คนได้ใช้ออกกำลังกายมีการพัฒนาคุณภาพชีวิต แต่ต้องเพียงพอและต้องมีการพักสนาม เพราะว่า"คน" มีเวลา 24 ชั่วโมงแต่ต้องพักผ่อนอย่างน้อย 8 ชัวโมง สนามกีฬาก็เช่นกัน ประเทศไทยเราสร้างสนามแข่งขัน(หรือสนามแม่) แต่ขาดสนามฝึกซ้อม(หรือสนามลูก) ดังนั้น กิจกรรมแข่งขันและฝึกซ้อมก็คือสนามแห่งเดียวจากสนามที่อ่อนนุ่มกลายเป็นสนามที่แข็งกระด้าง เพราะขาดความรู้เรื่ององค์ความรู้ของดิน ขาดองค์ความรู้การบริหารจัดการ ดังนั้น การบริหารจัดการสนามกีฬาในเมืองไทย ของราชการขาดประสิทธิภาพ เพราะว่า ขาดวิสัยทัศน์ และองค์ความรู้ ขาดการสนับสนุนด้านงบประมาณในการบำรุงรักษา
จากประสบการณ์หรือสิ่งที่ได้เห็นได้สัมผัสไม่อยากให้เหมือนหลายๆท่าน ที่มีอาชีพดูงานแต่ขาด Action ช่วยกันกลับมาสร้างแนวทางการบริหารจัดการสนามกีฬา ให้มีประสิทธิภาพและเกิดมูลค่าเพิ่ม มิฉะนั้น สนามฟุตบอลก็คือลานดินโล่งๆที่ตามทุ่งนา แต่ไม่สามารถจัดการอะไรได้ มันบ่งบอกหลายๆอย่างที่องค์กรหรือตังตนของผู้บริหาร ผมอยากจะกราบผู้บริหารช่วยกันทำให้องค์กรมีสนามกีฬาและเป็นเมืองที่น่าอยู่ เราจะได้มีผลผลิตที่พึงประสงค์