พุทธประวัติบันทึกไว้ดอกไม้ดี บุปผานี้เป็นศรีศาสน์รองบาทเดิน
บัวมีบุญกว่าเราหลายเท่านัก เห็นประจักษ์ดังบันทึกนึกแล้วเขิน
เกิดเป็นคนมีบุญเก่าต้องก้าวเดิน น่าขวยเขินถ้าไม่ทำตามพุทธองค์
"บัว" กับพระพุทธศาสนา
บัว...กับความเชื่อทางพุทธศาสนา
"บัว” ถือเป็นพืชไม้น้ำที่มีความเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิต ความเชื่อทางศาสนาและเทพเจ้าศักดิ์สิทธิ์และความเบิกบาน ซึ่งเห็นได้จากการนำดอกบัวมาใช้ประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาอยู่เสมอ ครูอิงเคยศึกษาจึงนำมาลำดับความ พบว่า “บัว” เป็นดอกไม้ที่เกี่ยวข้องกับพุทธประวัติอยู่หลายตอน หลายเหตุการณ์
เหตุการณ์แรก เมื่อพระโพธิสัตว์ ซึ่งต่อมาคือเจ้าชายสิทธัตถะ เสด็จจากสวรรค์ชั้นดุสิตเพื่อเข้าสู่พระครรภ์พระมารดา วันที่เสด็จลงมาบังเกิดนั้น คืนนั้น พระนางสิริมหามายา พระมารดาทรงมีพระสุบินนิมิตว่า พระนางได้เข้าไปอยู่ในป่าหิมพานต์ ได้มีช้างเผือกเชือกหนึ่ง ลงมาจากยอดเขาสูง เข้ามาหาพระนางปฐมสมโพธิ พรรณนาเหตุการณ์ตอนนี้ไว้ว่า“มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ชูงวงอันจับปทุมชาติสีขาว มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตรลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบรรทมถ้วนครบสามรอบแล้ว เหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศ ฝ่ายทักษิณปรเศว์แห่งพระราชเทวี...”ในขณะนั้น ได้เกิดบุพนิมิตขึ้น ๓๒ ประการ ประการที่เกี่ยวกับดอกบัวคือ มีดอกบัวปทุมชาติหรือบัวหลวง ๕ ชนิด อันได้แก่
เหล่าปทุมชาติ เกิดดารดาษไปในน้ำและบนบกอย่างหนึ่ง ผุดงอกขึ้นจากแผ่นหินแห่งละเจ็ดดอกอย่างหนึ่ง และต้นพฤกษาลดาชาติ ก็เกิดดอกบัวออกตามลำต้นและกิ่งก้านอีกอย่างหนึ่ง
เหตุการณ์ที่สอง เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะประสูติ เมื่อทรงก้าวลงจากพระครรภ์ ทรงผินพระพักตร์ไปยังทิศอุดร ชี้พระดรรชนีขึ้นฟ้า แล้วเสด็จดำเนินไป 7 ก้าว แต่ละก้าวมีดอกบัวผุดขึ้นมารองรับ และทรงเปล่งอาสภิวาจา(วาจาอย่างองอาจ)ว่า "เราเป็นผู้เลิศของโลก เป็นผู้ใหญ่ที่สุดของโลก เป็นผู้ประเสริฐที่สุดของโลก นี้เป็นการเกิดครั้งสุดท้าย ไม่มีการเกิดใหม่อีกต่อไป” ดอกบัวที่ผุดขึ้นมารับพระบาทนี้ หมายถึงพระองค์จะเป็นผู้บริสุทธิ์ ปราศจากกิเลสโดยสิ้นเชิง ราชบัณฑิตยังให้ความเห็นเกี่ยวกับการที่พระพุทธองค์สามารถตรัสได้ทันทีที่ประสูติต่อคำถามที่ว่า เป็นเพียงสัญลักษณ์เปรียบเทียบถึงอะไร หรือเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง ท่านตอบว่ามีเขียนไว้ในพระไตรปิฎก โดยพระพุทธองค์ตรัสเล่าให้สาวกฟังด้วยพระองค์เอง โดยทรงสรุปสั้นๆว่า “เป็นธรรมดาของพระโพธิสัตว์” โดยท่านยกขึ้นเปรียบเทียบกับเด็กชายที่ได้บันทึกไว้ในกินเนสส์บุค คือ คริสเตียน ไฮเนเก้น ที่เกิดมาสองชั่วโมงก็พูดได้ อายุ ๔ ขวบ ก็พูดได้ ๗ ภาษา พออายุ ๗ ขวบ สามารถแสดงปาฐกถาเรื่องอภิปรัชญาชั้นสูงให้ที่ประชุมปราชญ์ได้ทึ่ง
เหตุการณ์ที่สาม เมื่อทรงมีพระชนมายุได้ ๗ พรรษา พระราชบิดาโปรดให้ขุดสระโบกขรณี ๓ สระ สำหรับให้ทรงลงเล่นน้ำ โดยปลุกอุบลบัวขาบสระหนึ่ง ปทุมบัวหลวงสระหนึ่ง และบุณฑริกบัวขาวอีกสระหนึ่ง และเมื่อทรงตรัสรู้ ทรงเปรียบเวไนยสัตว์ อุปมาดังบัว สี่เหล่า คือ ดังที่ครูอิงได้เสนอไปแล้วในบันทึกก่อนนี้
"บัว"http://gotoknow.org/blog/tamyimwan/294042
เหตุการณ์ที่สี่ คือ ครหพินน์เจ็บใจที่สิริตุตถ์หลอกอาจารย์เดียรถีร์ของตนให้ตกลงไปในหลุมอุจจาะ จึงคิดแก้แค้น หลอกพระพุทธเจ้าอันเป็นอาจารย์ของสิริคุตถ์บ้าง โดยล่อให้ตกลงไปในหลุมที่ก่อไฟด้วยไม้ตะเคียน ปรากฏว่ามีดอกบัว ผุดขึ้นมารับพระบาทพระองค์
เหล่านี้คือเรื่องราวของ “บัว” ที่เกี่ยวข้องในพุทธศาสนาค่ะ
คนไทยส่วนใหญ่มักจะใช้ดอกบัว ในการบูชาพระอยู่เสมอ แต่บัวที่เรานิยมปลูกไว้ภายในบ้าน เพื่อความเป็นสิริมงคล คือ บัวหลวง บัวผัน บัวฝรั่ง บัวสาย และบัวกระด้ง
ความเชื่อในทางพุทธศาสนา ตั้งแต่สมัยโบราณว่า ดอกบัวก็เหมือนกับคนเรานี้เอง ดอกบัวที่ชูดอกพ้นจากผิวน้ำขึ้นมารับแสงสว่างได้นั้น ก็เหมือนกับ ผู้ที่หลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวง กลายเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานด้วยธรรม ซึ่งถือเป็นความหมายอันลึกซึ้งและเป็นมงคลยิ่งนัก
คนโบราณจึงมึความเชื่อว่า ครอบครัวใดที่ปลูกบัวเอาไว้ประจำบ้าน ก็จะช่วยให้คนครอบครัวนั้น มีจิตใจที่บริสุทธิ์ สะอาด และเบิกบานแจ่มใส เช่นเดียวกับดอกบัว และยังเชื่ออีกว่า สายใยของบัวที่ยืดยาวนั้น คือสายสัมพันธ์ของครอบครัว จะทำให้ทุกคนมีความห่วงใยรักใคร่ และผูกพันต่อกันอย่างแนบแน่น ครอบครัวนั้น ก็จะมีแต่ความสุข เพราะความรักใคร่ปรองดองของคนในครอบครัวทุกคน
นายวิโรจน์
พูลสุข : ประพันธ์
ดอกบัวสวยด้วยโคลนตมบ่มเพาะให้ แต่น้ำใสไล้ชูช่อทอแสงศรี
ดอกบัวสวยด้วยโคลนตมบ่มเพาะให้ แต่น้ำใสไล้ชูช่อทอแสงศรี
อ้างอิงเรื่อง และรูป
เหม เวชกร สมุดภาพพระพุทธประวัติ ธรรมสภา 35/270 จรัลสนิทวงศ์ 62 บางพลัด บางกอกน้อย กรุงเทพ
เสถียรพงษ์ วรรณปก ราชบัณฑิต สิ่งแรกในพระพุทธศาสนา เกษมอนันต์พริ้นติ้ง 02-809-7452-4
ศาสตรจารย์ พเยาว์ เหมือนวงษ์ญาติ ไม้พุทธประวัติ สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด้จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชวังดุสิต กรุงเทพ
สุปรียา จันทะเหล่า บัว1 อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน) 65/101-103 ถ.ชัยพฤกษ์ ตลิ่งชัน กรุงเทพ 10170
หมายเลขบันทึก: 294373เขียนเมื่อ 4 กันยายน 2009 20:01 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:27 น. () สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:
ความเห็น (9)
เจริญพร โยมครูอิง
บัวเป็นดอกไม้ให้แง่คิดทางธรรมะได้หลายอย่าง
บัวเกิดจากโคลนตมสกปรก แต่สามารถชูดอกขึ้นเหนือน้ำได้
บัวพระพุทธเจ้าเปรียบเป็นบุคคลสี่ประเภท
เจริญพร
กราบนมัสการพระคุณเจ้า พระปลัด เจ้าค่ะ
- เริ่มต้นการบันทึกเกี่ยวกับเรื่อง "บัว"
- ด้วยเหตุผลหนึ่ง ครูอิงชอบดอกบัวมากค่ะ
- เหตุผลสอง เห็นบัวที่หัวบล็อกทุกวัน ทำให้คิด ค่ะ
- เหตุผลที่สาม ในภาษาไทย คำศัพท์ที่มีความหมายว่าดอกบัวมีเยอะมากค่ะ
- จึงเกิดบันทึกแรก คือ บันทึก บัว http://gotoknow.org/blog/tamyimwan/294042
บัวสี่เหล่าสี่กอที่ก่อเกิด
ต่างกำเนิดจากโคลนตมบ่มนิสัย
ต่างผลลัพธ์ต่างพงศ์จำนงนัย
มโนมัยด้วยธรรมล้ำปัญญา
ดอกบัวสวยด้วยโคลนตมบ่มเพาะให้ แต่น้ำใสไล้ชูช่อทอแสงศรี
พุทธประวัติบันทึกไว้ดอกไม้ดี บุปผานี้เป็นศรีศาสน์รองบาทเดิน
บัวมีบุญกว่าเราหลายเท่านัก เห็นประจักษ์ดังบันทึกนึกแล้วเขิน
เกิดเป็นคนมีบุญเก่าต้องก้าวเดิน น่าขวยเขินถ้าไม่ทำตามพุทธองค์
สวัสดีค่ะท่านวิโรจน์
- ขอบพระคุณค่ะ
- มีความสุขเสมอ ๆ นะคะ
เพิ่งเข้าใจว่า ทำไมแม่ถึงชอบปลูกบัว
หลายอ่าง เปลี่ยนน้ำกันเหนื่อยเหมือนกันแหละ แหะ แหะ
มาชวนไปฟังเพลง ไปฟังนะ
- ครูอิงอยู่หม่องเดียวกะผมฮื้อบ่
- ดีใจหลาย ๆ เด๊อครับ
- เจอหมู่ที่ราบสูงคือกัน
- ครูอิงอยู่จังหวัดใด๋ล่ะครับ
- ขอบคุณที่เข้ามาทักทายกันนะ
สวัสดีครับครูอิงจันทร์ ขอบคุณที่เข้าไปทักทายกันนะครับ ช่วงนี้หาใคร ๆ ไม่ค่อยเจอเลยครับ
ที่ดอกบัวได้ชื่อว่าบงกช เพราะ ดอกบัวเกิดในน้ำ อาศัยน้ำและโคลนตมจึงเกิดขึ้นมาได้ บงกช ม่จาก ปงฺก+ช ปงฺ= เปลือกตม.โคลนตม ช=เกิด นำมาแล้วเปลี่ยนแปลงรูปและเสียง โดยตัดหาง ป ทิ้ง เหลือบงกช แต่ชื่อเรียกดอกบัวนี้มีมาก ทุกชื่อล้วนไพเราะ เคยคิดว่าจะเขียนเรื่องดอกบัวเช่นกันครับ ดีแล้วที่คุณครูเขียน เหตุการณ์ที่สี่ คือ ครหพินน์เจ็บใจที่สิริตุตถ์หลอกอาจารย์เดียรถีร์ของตนให้ตกลงไปในหลุมอุจจาะ มีคำนึงที่เรียกเห็นพูดถึง คำว่า ดอกบัวเขียว หรือดอกอุบลเขียว หรือจะเป็นชื่อบัวที่ยังตูมอยู่ หรือจะเป็นชื่อ บัวคนละชนิดคนละประเภท คุณครูพบเห็นบัวชนิดนี้มั้ย..... ที่ถูกควรจะเป็น ครหทินน์,สิริคุตต์,อุจจาระ,หรือเรียกว่าหลุมคูถ ครับ คูถ ก็คือ อุจจาระ มูตร คือน้ำปัสสาวะ ครับ ถ้าว่างก็แก้ไขด้วยครับ ถ้าคนอ่านสนใจในเรื่องตัวละครเขาจะจำและนำไปพูดต่อผิดๆครับ ไม่ได้ตำหนิคุณครูนะ มาอ่านแล้วก็ได้ความรู้เพิ่มเติมอีก ..ขออนุโมทนาครับ
แก้ไขครับ
ที่ดอกบัวได้ชื่อว่าบงกช เพราะ ดอกบัวเกิดในน้ำ อาศัยน้ำและโคลนตมจึงเกิดขึ้นมาได้ บงกช มาจาก ปงฺก+ช ปงฺก= เปลือกตม.โคลนตม ช=เกิด