วิถีชีวิตก่อเกิดการเรียนรู้ (1)
ดิฉันเป็นเด็กชนบทโดยกำเนิด ใช้วิถีชีวิตในสองจังหวัด คือจังหวัดสงขลา มีถิ่นฐานบ้านเกิดอยู่ติดชายทะเล และจังหวัดยะลา บ้านซึ่งถูกห้อมล้อมด้วยขุนเขา เนื่องจากจังหวัดยะลาเป็นจังหวัดเดียวทางภาคใต้ที่ไม่มีพื้นที่ส่วนใดติดชายทะเลเลย คือมีอาณาเขตทางทิศเหนือติดกับเขตจังหวัดปัตตานี อาณาเขตทางทิศใต้ติดกับเขตจังหวัดนราธิวาส และทางใต้สุดของจังหวัดยะลาติดกับชายแดนไทย-มาเลเซียอาณาเขตทางทิศตะวันออกติดกับเขตจังหวัดนราธิวาส และอาณาเขตทางทิศตะวันตกติดกับเขตจังหวัดสงขลา และชายแดนไทย-มาเลเซีย จึงเปรียบตัวเองเสมือน "สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ"
ย้อนไปเมื่อสามสิบปีที่แล้ว ในชนบทความเจริญทางด้านสาธารณูปโภคยังเข้าไม่ถึง เช่นเดียวกันในหมู่บ้านที่ดิฉันอาศัยอยู่ยังไม่มีไฟฟ้าใช้ ทุกบ้านใช้แสงจากตะเกียงน้ำมันก๊าดเพื่อให้ความสว่าง ทวดของดิฉันมักจะเล่าถึงกรรมวิธีการทำไส้ตะเกียง โดยท่านจะนำเศษผ้าที่เหลือใช้แล้วนำมาฉีกเป็นริ้ว ๆ พันเป็นเกลียวแล้วบรรจุหรือจับยัดลงไปในกระบอกเหล็กขนาดใหญ่ประมาณเท่านิ้วโป้ งและยาวประมาณสองข้อมือ โดยให้ผ้าที่บรรจุหรือยัดลงไปนั้น โผล่ออกมาสักประมาณหนึ่งข้อมือ เพื่อใช้เป็นเชื้อเพลิงให้ความสว่าง ส่วนนี้เราเรียกว่า "ส่วนหัวตะเกียง" สำหรับไส้ผ้าด้านล่างที่ยาวละย้าเป็นเกลียวก็จับบรรจุลงในกระป๋องตะเกียงที่บรรจุด้วยน้ำมันก๊าด ผ้าส่วนที่จมน้ำมันก๊าดจะเป็นตัวดูดซับน้ำมันแล้วทะยอยส่งขึ้นไปจนถึงหัวตะเกียง พอจุดเชื้อไฟปุ๊บเท่านี้ก็สว่างทั้งบ้าน ทวดบอกว่า "ไส้ตะเกียงที่ทำด้วยผ้าจะดีสู้ไส้ที่ทำจากด้ายขาวไม่ได้ เพราะด้ายจะดูดซึมน้ำมันก๊าดได้ดีกว่าและต้านแรงลมได้มากกว่า" แต่ไส้ผ้าก็สว่างพอสำหรับการทำกิจกรรมชีวิตในยามค่ำคืน
ทำให้คิดย้อนว่าภูมิปัญญาชาวบ้านสมัยก่อนมีมากมายเหลือเกิน บางสิ่งบางอย่างเราดูว่าเล็กน้อย จนมองข้ามหรือไม่ให้ความสำคัญกับสิ่งนั้น ๆ แต่พอได้ย้อนรอยไปดูก็จะพบว่าคนสมัยก่อนเขามีวิธีการทำสิ่งของง่าย ๆ ที่แถมไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายแต่ได้ประโยชน์ที่คุ้มค่า ตัวอย่างภูมิปัญญาในการทำของเล่นของคนสมัยก่อน เช่น การทำรถไม้ไผ่จากระป๋องนมข้นหวาน ซึ่งถือเป็นของเล่นทำมือจากสิ่งของเหลือใช้ที่ง่ายและไม่ต้องเสียสตังค์สักสลึงเดียว
ความเห็น (26)
มาให้กำลังใจและมาอ่านสาระดีดี
สบายดีนะคะ
ขอบคุณค่ะ
การเรียนรู้จากวิถีชีวิต จากประสบการณ์จริง เป็นความรู้ที่แน่นอนและคงทนครับ เรียกว่า "ภูมิปัญญา"
ตะเกียงเนี่ยผมครูอ้อยเล็กโดนมันไหม้หงิกไปหลายที..ตอนเด็กไม่มีไฟฟ้าใช้นิ..ใช้ตะเกียงน้ำมันก๊าด..นวดข้าวใช้ตะเกียงเจ้าพายุ...
อ่านบันทึกอาจารย์แล้วธรรมฐิตนึกตอนตอนเด็กเลยเพราะอยู่ในชนบทใช้เกียงมันก๊าชอ่านหนังสือตอนเด็กๆ
ให้หลังมาสามสิบกว่าปีมองไม่เห็นรูปเดิมเลยขอรับ..
อ้าวอาจารย์เด็กสงขลากันหล่าวเหนาะ
ว่าพรื้อเค้าแหลงไว้ไม่ผิดว่าเด็กสงขลานี่ถึงฉลาดเหนาะ(ฮอสระอา)
...
สวัสดีค่ะ
- มีความสุขที่ได้อ่าน..ถวิลหาอดีตของน้อง
- ขอขอบพระคุณค่ะ
สวัสดีและขอบคุณมากค่ะ...ครูจิ๋ว สบายดีและมีความสุขค่ะ
คุณครูสบายดีนะคะ...เป็นกำลังใจให้เช่นเดียวกันค่ะ
ที่พัก...อินเตอร์เนตช้ามาก ๆ ค่ะ...เลยตอบช้าไปหน่อย(มาก) อิๆๆ
สวัสดีครับคุณครูVij
- อ่านแล้วปลุกจิตให้ผมคิดถึงสมัยเด็กๆ
- ร้านขายของเล่นหายากมาก ราคาแพง
- พวกเราประดิษฐ์กันเองแบบที่คุณครูว่าเลย
- ให้กระป๋องทำตัวรถ ใช้ฝาปิดของขวดยาเป็นล้อ
- ภูมิปัญญาชาวบ้านสมควรที่จะเก็บรวบรวม
- มีคุณค่ามหาศาลไม่เคยสร้างพิษภัยให้ลูกหลาน
- ขอบพระคุณ โชคดีครับ
ธรรมชาติสร้างสรรค์ บันดาลอารมณ์ศิลปิน อ่านไปคิดตามไป อยากมี Time Machine ซักตัวนึงจะย้อนอดีตหรือไม่ก็ทะลุผ่านอนาคตไปดูอะไรต่ออะไรซะให้สาสมความอยากรู้
ขอบคุณค่ะ...คุณ small man...เป็นความรู้ที่คงทนและยืนนานผ่านประสบการณ์ตรง..."ภูมิปัญญา"
สวัสดีจ้าคุณ "อ้อยเล็ก" คนสวย(หน้าเด็ก) เพิ่งสังเกตว่าเราเขียน "น้ำมันก๊าซ" ผิด
ดีนะที่เห็นตะเองเขียน "น้ำมันก๊าด" ตอนนี้เราแก้เรียบร้อยแล้วจ้า ขอบคุณมาก ๆ นิ
(ลูกชายตะเองหล่อจัง...หน้าหวานเหมือนแม่เลยนิ)
นมัสการค่ะ...หลวงพี่
เด็กม่วงงาม สิงหนครนิเจ้าค่ะ...ต้นโหนดลุยนิ...ฉลาดแหละคนสงขลานั้นเจ้าค่ะ
นมัสการลาเจ้าค่ะ
สวัสดีค่ะ พี่คิม ย้อนรอยอดีตสู่ปัจจุบัน เกี่ยวกับวิถีชีวิตตนกับการเรียนรู้ที่ก่อเกิดเป็นตัวตนอย่างทุกวันนี้ค่ะ...ชีวิตที่ผกผัน...อาจจะผันแบบค่อย ๆ เป็นค่อย ๆ ไป...จนกลายมาเป็นวันนี้
เพราะพ่อและแม่ เป็นผู้นำครอบครัวที่เข้มแข็งค่ะ...จะเขียนเรื่องนี้หลายครั้งแล้ว และตั้งใจว่าจะเขียนไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะจบค่ะ...ชีวิตคนยาวมาก...แต่ตัดต่อเฉพาะเหตุการณ์สำคัญในชีวิตค่ะ....
ขอบคุณท่าน "ผอ.ประจักษ์" ค่ะ ะ
ภูมิปัญญาชาวบ้านสมควรเก็บรวบรวมค่ะ
น้องม่อนน่ารักจัง...รักษาสุขภาพนะคะ
สวัสดียามเย็น เน้อเจ้า
ชีวิต "เรา" ชาวชนบท
ซึมซับ วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ แบบเรียบง่าย
แต่แฝงไปด้วยกุศโลบาย ที่ ผู้เฒ่า ผู้แก่
ได้ กล่อมเกลา ลูกหลาน
สบายดี เน้อเจ้า
..ยายธีก็เป็นเป็ดเหมือนกัน..เวลาอยู่บ้านนอกได้แลเห็นภูมิปัญญาการต่อสู้ของความไม่มี..เวลาอยู่เมืองนอก..เห็นฝรั่งคิดค้นการทำรถจักรยานด้วยไม้ไผ่..เห็นความล้นพ้นจนปัญญาของคน..ที่หนีความโลภ รักหลง..โกรธ..วนเวียนอยู่ในวิถีทั้งๆรู้ทั้งๆเรียน..สวัสดีค่ะ
สวัสดีค่ะ..."ครูโต๊" สบายดีนะคะ...อารมณ์ศิลป์ที่บวกกับอารมณ์เศร้าเมื่อครั้งเป็นเด็ก
วิถีชีวิตแต่ละคนย่อมแตกต่างกัน...บางครั้งที่มองว่าดีอาจหาใช่ ที่มองว่าสบายอาจไม่ใช่
คนมาจากดินจากนา...ย่อมรู้ค่าของความเป็นคนค่ะ
--------------------
ในความคิดของตนเองนะคะ...ที่บอกว่าให้ลูกเรียนที่ไหนก็ได้...อาจไม่ใช่เช่นนั้นแล้วในปัจจุบัน
ขอบคุณครูโต๊มากค่ะ...อยากให้คุณครูย้อนมาดูวิถีชีวิตหนูในอดีตจังค่ะ...(คำว่าจนคงไม่พอ)
พี่ "ครูใหม่" จ๋า...สบายดีจ้าาาาา
ไม่ได้ไปเยี่ยมบ้านพี่หลายวันเน้อ...เดี๋ยวแวะไปเน้อพี่เน้อ
เด็กบ้านนอกคอกนาก็อย่างนี้แหละพี่...อยู่กับตากับยายมาแต่เล็กแต่น้อย
ก็รักวิถีแบบชาวนาชาวไร่...เหมือนเดิม...จะเรียนสูงเรียนต่ำ...ไม่สำคัญแต่ความผูกพันธ์กับบ้านนอกคอกนามันตัดยากเน้อพี่เน้อ
น้องสาวสำบายดีจ๊ะพี่...พี่สาวเฮาบายดีก๋าาาาาา
มีความสุขในวันหยุดกับน้องพอ น้องเพียง และคุณคนนั้นนะพี่นะ...พักผ่อนนะคะ
คิดถึงจุ๊ปปปปป
สวัสดีค่ะ...ยายธี
ฮ้าย!! ก็คนนี่ค่ะยายธี...จะทำไงได้คงหนีไม่พ้น "ความโลภ รักหลง..โกรธ..วนเวียนอยู่ในวิถีทั้ง ๆ รู้ทั้ง ๆ เรียน" ยังไม่บรรลุโสดาบรรก็เวียนว่ายอยู่ในวังวนอย่างนี้แหละค่ะ ขนาดพระสัมมาสัมพุทธเจ้า...กว่าท่านจะบรรลุแก่นแท้แห่งธรรม...ท่านก็ฟันฝ่าสิ่งต่าง ๆ มามากมาย...แล้วจะเอาอะไรกับคนธรรมดาอย่างเรา ๆ ละค่ะ
สุขทุกข์...อยู่ที่ใจค่ะยายธี...ไม่มีใครรู้จักรู้ใจใคร...เท่าเรารู้จักรู้ใจเราค่ะ
ขอบคุณมากค่ะ...รักษาสุขภาพนะคะ
.เคยเห็น.เคยใช้ค่ะ..เป็นเด็กบ้านนอกที่บ้านภาษาถิ่นเดิ๊มเดิมเรียกว่า"ผังมัน"คิดถึงตอนเป็นเด็กจังพ่อจักตอก(ไม้ไผ่)เพื่อเตรียมมัดข้าว..แม่แกะกระเทียมเตรียมปลูกหลังเก็บเกี่ยวข้าว เราก็คงซนอยู่ข้างๆพ่อกับแม่ แหละ
สวัสดีค่ะ...คุณ "ครูแจ๋ว" คิดถึงความหลัง...นานมากไหมค่ะ? (ประมาณว่าหรอกถามอายุ...อิๆๆๆ)...วิถีคนชนบทคงไม่แตกต่างกันมากมายนักค่ะ...เพิ่งทราบนะคะว่าบ้านพี่ครูแจ๋วก็มี "ผังมัน" กันนิ...ขอบคุณมากค่ะ...เป็นกำลังใจให้นะคะ
สวัสดีค่ะ
เป็นคนชนบทเหมือนกันคะ..อ่านแล้วคิดถึงความหลังครั้งเก่า ที่เราก็เคยใช้ตะเกียงน้ำมันก๊าด เป็นกำลังใจให้นะคะ
ขอบคุณมากค่ะ...สำหรับการทักทาย ใช้ตะเกียงน้ำมันก๊าดเหมือนกันเหรอค่ะ บ้านน้อกบ้านนอกขนาดแท้ค่ะ...เป็นกำลังใจให้เช่นกันค่ะ :))
- มาชื่นชมสาระดีๆ
- ขอบคุณครับ
ขอบพระคุณมากค่ะ คุณ "สามสัก" ตระเวณเที่ยวรอบบล๊อกเลยนะคะ...อิๆๆๆ เจ้าของบ้านวิ่งตามมารับไม่ทันค่ะ
วัยเราก็ห่างกันโขอยู่..แต่ชอบเล่าเรื่องเก่าครั้งกระโน้นเหมือนกันเลยจ้ะ
วัยเราก็ห่างกันโขอยู่...แต่ชอบเล่าเรื่องเก่าครั้งกระโน้นเหมือนกันเลยจ้า ฮ่าๆๆๆ Vij คงจะแก่แดดแก่ลมค่ะ อิๆๆๆ Vij ชอบระลึกถึงความหลังค่ะ...มันทำให้เรายิ้มอย่างแกร่ง ๆ ค่ะ...ดูแลสุขภาพนะคะ