ธงชัย ลาบุญ

ที่มาhttp://www.ict.mbu.ac.th

การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน

     ก่อนที่สื่อมัลติมีเดียเข้ามามีบทบาทต่อการเรียนการสอน ได้มีการนำสื่อมัลติมีเดียไปใช้เพื่อกิจกรรมอื่นๆ ที่ต้องการผลตอบแทนสูง เช่น การประชาสัมพันธ์ธุรกิจและการเมือง กลุ่มผู้รับข้อมูลจะเป็นจะเป็นคนกลุ่มใหญ่ การนำเสนอแต่ละครั้งต้องมีการเตรียมคน เตรียมอุปกรณ์ทุกอย่างให้พร้อม มีการซักซ้อมเพื่อป้องกันความผิดพลาด มีการนำสื่อหลากหลายมาติดตั้งเพื่อประสานและควบคุมการนำเสนอตามรูปแบบที่กำหนดไว้ แต่การใช้งานยังไม่คุ้มค่าที่จะนำไปใช้เพื่อการเรียนการสอน แม้จะได้ลดรูปแบบและจำนวนอุปกรณ์ลงก็ตาม จนกระทั่งประมาณปี ค.ศ. 1995 พัฒนาการด้านเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ทั้งด้านฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ ช่วยสนับสนุนให้มีการใช้สื่อมัลติมีเดียได้อย่างเต็มรูปแบบ การพัฒนาด้านฮาร์ดแวร์ที่สำคัญคือ ความเร็วและปริมาณการประมวลผลข้อมูล ความจุของหน่วยเก็บข้อมูล แผ่นวงจรปรับเปลี่ยนสัญญาณต่างๆ รวมทั้งการพัฒนาระบบบันทึกภาพและเสียงแบบดิจิทัล การพัฒนาด้านซอฟต์แวร์นั้น ได้มีการพัฒนาซอฟต์แวร์ปฏิบัติการอ(Operating System) และซอฟต์แวร์ประยุกต์ให้ใช้งานได้ง่าย และมีประสิทธิภาพสูงที่จะสนับสนุนให้เกิดการผลิตสื่อมัลติมีเดียที่มีคุณภาพ รวมทั้งเมื่อผนวกกับการแข่งขันด้านการตลาดมีผลทำให้ราคาคอมพิวเตอร์ถูกลง มีซอฟต์แวร์ด้านการศึกษามากขึ้น หน่วยงานต่างๆ กำหนดรูปแบบและแผนงานในการใช้คอมพิวเตอร์เพื่อการเรียนการสอนได้ชัดเจนขึ้น ลักษณะต่างๆ ของการใช้คอมพิวเตอร์ที่ได้รับการกล่าวถึง ได้แก่
          คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (Computer-Assisted/Aided Instruction) หรือ CAI
          คอมพิวเตอร์จัดการเรียนการสอน (Computer-Managed Instruction) หรือ CMI
          การเรียนการสอนด้วยคอมพิวเตอร์ (Computer-Based Instruction) หรือ CBI
          การฝึกอบรมด้วยคอมพิวเตอร์ (Computer-Based Training) หรือ CBT

     พิจารณาโครงสร้างความสัมพันธ์ของ CAI CMI CBI และ CBT ดังภาพที่ 2-1 จะเห็นว่า CAI เป็นหน่วยย่อยสุดของโครงสร้าง การนำบทเรียนส่วน CAI มารวมเป็นระบบหรือเป็นหน่วยการสอนใหญ่ๆ โดยมีโปรแกรมมาควบคุมดูแลการใช้และการเก็บฐานข้อมูล เรียกว่าคอมพิวเตอร์จัดการเรียนการสอน หรือ CMI ส่วน CBI เป็นการเรียนการสอนที่ต้องอาศัยคอมพิวเตอร์เป็นสื่อหลักของการออกแบบระบบการเรียนการสอน ซึ่งจะมี CAI เป็นองค์ประกอบของระบบด้วย ส่วน CBT หรือการฝึกอบรมด้วยคอมพิวเตอร์ เป็นความหมายรวมของการนำเอาบทเรียน CAI และโปรแกรมที่ควบคุมดูแลและบริหารจัดการข้อมูล (CMI) มาร่วมใช้ในการฝึกอบรมเพื่อให้เกิดความชำนาญในเรื่องใดเรื่องหนึ่งเป็นหลัก

CAI
     จุดประสงค์ของ CAI ก็เพื่อเป็นสื่อช่วยสอน ใช้สอนเสริมจากการสอนในชั้นเรียนปกติ หรือให้ผู้เรียนใช้ค้นคว้าเรียนรู้ด้วยตนเอง การออกแบบ CAI มีความแตกต่างกันไป โดยทั่วไปจะผลิต CAI เพื่อการเรียนการสอนใน 3 รูปแบบหลัก ดังนี้
     1. CAI สอนเนื้อหา
     2. CAI ฝึกทักษะ
     3. CAI สร้างสถานการณ์จำลอง