บทที่ 2 -- การถ่ายทอดองค์ความรู้จากแม่อายสู่อันดามัน (3)

3.   การอบรมเชิงปฏิบัติการ: การจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคล และ การได้สัญชาติไทยตามมาตรา 23 พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ 4) พ.ศ.2551

 

3.1  บทสรุปของการดำเนินกิจกรรม

 

กิจกรรมนี้เป็นกิจกรรมแรกที่ทางโครงการฯ ได้ดำเนินการ เพื่อทดลองขยายและปรับใช้องค์ความรู้ในการจัดการปัญหาสิทธิในสถานะบุคคลของคนไร้รัฐไร้สัญชาติ ซึ่งมีการสร้างองค์ความรู้ (หลักสูตร) ที่เป็นต้นแบบซึ่งใช้ในพื้นที่ภาคเหนือมาปรับใช้ในพื้นที่ภาคใต้ (อันดามัน) เพื่อเป็นการเสริมสร้างความเข้มแข็งด้านองค์ความรู้และการขยายเครือข่ายการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคล โดยเฉพาะในประเด็นการให้ความช่วยเหลือบุคคลที่ได้รับผลกระทบจากประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ 337 ลงวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ.2515 กล่าวคือ บุคคลที่ถูกถอนสัญชาติและไม่ได้รับสัญชาติไทย รวมถึงบุตรของบุคคลทั้งสองกลุ่ม ตามมาตรา 23 ของ พ.ร.บ.สัญชาติ พ.ศ.2508 แก้ไขเพิ่มเติมฉบับที่ 4 พ.ศ.2551 ซึ่งทางเครือข่ายเห็นว่าน่าจะเป็นกลุ่มเป้าหมายที่มีอยู่ในพื้นที่อันดามันและสามารถให้ความช่วยเหลือได้โดยทันที

โดยมีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคล ซึ่งเป็นขั้นตอนแรกที่จะทำให้การให้ความช่วยเหลือทางด้สนกฎหมายแก่บุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคลเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ และ 2) เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมสามารถนำความรู้ในการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคลที่ได้จากการอบรมไปใช้ได้จริง

ผลที่ได้รับ พบว่า 1) ในระหว่างการอบรมผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคลได้เป็นอย่างดี ซึ่งมีการทดสอบ โดย การให้ผู้เข้าร่วมทำแบบฝึกหัดในการจำแนกประเภทบุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคล และ 2) ภายหลังจากการอบรมระยะหนึ่ง ซึ่งเป็นช่วงที่คณะทำงานลงพื้นที่ติดตามความคืบหน้าของกรณีศึกษาตัวอย่าง คณะทำงานได้มีโอกาสประเมินผู้เข้ารับการอบรมกลุ่มหนึ่งว่าสามารถนำความรู้ในการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคลที่ได้จากการอบรมไปใช้ได้จริงหรือไม่ พบว่า ผู้เข้ารับการอบรมได้นำความรู้ที่ได้รับไปให้ความช่วยเหลือนักเรียนที่ประสบปัญหาบางส่วนที่อยู่ในความดูแลของตน

อย่างไรก็ตาม ยังพบข้อจำกัดในการดำเนินกิจกรรม กล่าวคือ การคัดเลือกกลุ่มเป้าหมายที่เข้ารับการอบรมมิได้ถูกกำหนดขึ้นจากคณะทำงานฯ เอง ทำให้คณะทำงานฯ ไม่อาจทราบได้ว่า กลุ่มเป้าหมายที่เข้าการอบรมในครั้งนี้ มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่เป็นผู้ใกล้ชิดกับเจ้าของปัญหาคนไร้รัฐไร้สัญชาติ ด้วยเหตุนี้จึงส่งผลให้การนำองค์ความรู้จากการอบรมไปใช้ได้จริงในพื้นที่นั้นไม่เกิดประสิทธิภาพเท่าที่ควร

 

 

3.2  กำหนดการในการดำเนินกิจกรรม

 

วันจันทร์ที่ 13 ตุลาคม พ.ศ.2551
เวลา	รายละเอียด
9.00 – 9.30	·       ลงทะเบียนผู้เข้าร่วมการอบรม
9.30 – 9.45	·       กล่าวเปิดงาน และ วัตถุประสงค์ของการอบรม     โดย คุณอัมพิกา สายใยบัว
9.45 – 10.10 (25 นาที)	·       ความเป็นมาของหลักสูตรการจัดการปัญหาสิทธิในสถานะบุคคลของคนไร้รัฐไร้สัญชาติ     โดย คุณบงกช นภาอัมพร
10.10 – 10.30 (20 นาที)	·       ความสำคัญของการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคล โดย คุณอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์
10.30 – 10.45	พักรับประทานอาหารว่าง
10.45 – 12.00 (1 ชั่วโมง 15 นาที)	·       การจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคล 5 กลุ่ม -          ความเป็นมาของการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคลออกเป็น 5 กลุ่ม -          คุณสมบัติของบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคลแต่ละกลุ่ม -          เอกสารประจำตัวบุคคลที่สามารถพบได้ในบุคคลแต่ละกลุ่ม โดย คุณบงกช นภาอัมพร, คุณอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์ และ คุณกิติวรญา รัตนมณี
12.00 – 13.00	พักรับประทานอาหารกลางวัน
13.00 – 13.15 (15 นาที)	·       เปิดเวทีให้ผู้เข้าอบรมซักถามเรื่องการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคล
13.15 – 14.15 (60 นาที)	·       การแบ่งกลุ่มเพื่อทำแบบฝึกหัดการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคล (แบ่ง 5 กลุ่ม)
14.15 – 15.30	พักรับประทานอาหารว่าง
15.30 – 16.20 (50 นาที)	·       นำเสนอผลของการจำแนกบุคคลที่มีปัญหาสิทธิในสถานะบุคคล โดย ตัวแทนของแต่ละกลุ่ม
16.20 – 16.30	·       กล่าวสรุปการอบรม โดย คุณบงกช นภาอัมพร
วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ.2551
เวลา	รายละเอียด
9.00 – 9.30	·       ลงทะเบียนผู้เข้าร่วมการอบรม
9.30 – 9.40	·       กล่าวถึงขั้นตอนของการอบรม     โดย คุณบงกช นภาอัมพร
9.40 – 10.25 (45 นาที)	·       การอบรมในลักษณะ talk show ถึงขั้นตอนกระบวนการในการได้สัญชาติไทยตาม มาตรา 23 o      กฎหมายและนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานตาม ม.23 o      ใคร คือ กลุ่มเป้าหมายของ ม.23 พ.ร.บ.สัญชาติ ฉ.4 พ.ศ.2551 o      การยื่นและการรับคำร้อง : ข้อพึงต้องปฏิบัติของผู้ยื่นและผู้รับคำร้อง o      พยานหลักฐาน: หลักฐานการเกิดที่สามารถยืนยันว่าเกิดในประเทศไทย หากไม่มี ต้องทำอย่างไร o      พยานบุคคล: ใครบ้างที่สามารถเป็นพยานบุคคลได้ o      การอนุมัติและระยะเวลาในการออกคำสั่งทางปกครอง o      ความหมายและการได้มาซึ่งเลข 13 หลัก o      สถานะบุคคลของกลุ่มเป้าหมายของ ม.23 เสนอประสบการณ์ในการดำเนินงาน โดย คุณกิติวรญา รัตนมณี และคุณอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์ ดำเนินรายการ โดย คุณบงกช นภาอัมพร
10.25 – 10.40	พักรับประทานอาหารว่าง
10.40 – 11.25 (45 นาที)	·       การอบรมในลักษณะ talk show ถึงขั้นตอนกระบวนการในการได้สัญชาติไทยตาม มาตรา 23 (ต่อ) เสนอประสบการณ์ในการดำเนินงาน โดย คุณกิติวรญา รัตนมณี และคุณอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์ ดำเนินรายการ โดย คุณบงกช นภาอัมพร
11.25 – 12.00 (35 นาที)	·       คนที่ไม่เข้าหลักเกณฑ์ ม.23 ต้องไปใช้ช่องทางไหน โดย คุณอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์
12.00 – 13.00	พักรับประทานอาหารกลางวัน
13.00 – 13.30 (30 นาที)	·       เปิดเวทีให้ผู้เข้าอบรมซักถามเรื่องการได้สัญชาติไทยตาม มาตรา 23 แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ 4) พ.ศ.2551