หลังจากไม่ได้เข้ามาในบล๊อกเสียนาน วันนี้มี km เรื่องแปรรูปข้าวมาให้อ่านกันค่ะ
เอกสารการจัดการความรู้ ( Knowledge Management )
1. ชื่อเรื่อง : ข้าวแตนหน้าเมี่ยงคำ
2. ชื่อผู้ร่วมดำเนินการจัดการความรู้
2.1 ชื่อสกุลผู้บริหาร : นายสมพงษ์ ไชยเฉลิม ตำแหน่ง เกษตรอำเภอ
2.2 ชื่อสกุลผู้ดำเนินการ : นางสาวจันทิมา แก่นจันทร์ ตำแหน่ง นักวิชาการส่งเสริม
การเกษตรชำนาญการ
2.3 ชื่อสกุลผู้จดบันทึก : นางวรรณเพ็ญ ศรบรรจง ตำแหน่ง นักวิชาการส่งเสริม
การเกษตรชำนาญการ
2.4 ชื่อสกุลเจ้าขององค์ความรู้ : นางเปรมจิตร ยศสูงเนิน
ที่อยู่ 291 หมู่ 1 ตำบลกุดจิก อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา
3. วันเดือนปีที่ดำเนินการจัดการความรู้ : 9 กรกฎาคม 2552
4. สถานที่ดำเนินการจัดการความรู้ : 291 หมู่ 1 ตำบลกุดจิก อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา
บทนำ
ข้าว คือธัญพืชที่ใช้เป็นอาหารหลักของพลเมืองในประเทศเขตร้อน และบางประเทศในเขตอบอุ่น ประมาณว่าประชากรครึ่งหนึ่งของโลกบริโภคข้าวเป็นอาหารหลัก โดยสันนิษฐานว่าข้าวเริ่มปลูกในประเทศจีนและอินเดียมาไม่น้อยกว่า 3,000 ปี และมีการแพร่หลายออกไปยังส่วนต่างๆของโลก ในปัจจุบันแหล่งที่ทำการผลิตข้าวที่ใหญ่ที่สุดอยู่ในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และบางหมู่เกาะในแถบมหาสมุทรแปซิฟิค ประมาณร้อยละ 95-99 ของปริมาณข้าวทั้งหมด ส่วนที่เหลือผลิตในสหรัฐอเมริกา สำหรับประเทศไทยข้าวถือเป็นอาหารหลักของคนในประเทศ ซึ่งนอกจากจะปลูกเพื่อเป็นการยังชีพแล้ว ข้าวยังเป็นพืชเศรษฐกิจที่ส่งออกที่สำคัญด้วย
การจำแนกชนิดข้าว
โดยทั่วไปแล้วนิยมจำแนกชนิดข้าวออกตามคุณสมบัติทางอาหารของแป้ง ( Starch )ซึ่งเป็นสารประกอบของคาร์โบไฮเดรทที่อยู่ในเมล็ดข้าว ที่ทำให้ข้าวแต่ละชนิดมีรสชาดและเนื้อสำผัสที่ปรากฎแตกต่างกันออกไปคือ
1.ข้าวเจ้า ( Nonwaxy Rice ) มีองค์ประกอบของแป้งที่เรียกว่า อะไมโลส ( Amylose )ใน
ปริมาณมาก ซึ่งทำให้ลักษณะของข้าวเจ้าเมื่อเป็นข้าวสารเมล็ดจะใส เนื้อแข็ง เมื่อผ่านการหุงต้มแล้วจะมีสีขาวขุ่นขึ้นหม้อ ร่วนไม่เกาะตัวหรือมีการเกาะตัวน้อย นิยมบริโภคในแถบภาคกลางและภาคใต้ของประเทศไทย
2. ข้าวเหนียว ( Waxy Rice ) ข้าวเหนียว มีส่วนประกอบของแป้งที่เรียกว่า อะไมโลเปกติน ( Amylopectin ) ในปริมาณที่สูงกว่าอะไมโลส ลักษณะของข้าวชนิดนี้เมื่อดิบจะขาวขุ่น เมล็ดเปราะง่าย เมื่อผ่านการหุงต้ม เมล็ดข้าวจะเปลี่ยนเป็นใส มีความมันวาว ไม่ขึ้นหม้อ เหนียวและเกาะตัวกัน นิยมบริโภคเป็นอาหารหลักในแถบภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ
ส่วนประกอบและคุณค่าทางโภชนาการ
ข้าวจัดเป็นอาหารที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย เนื่องจากมีสารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรทในปริมาณที่สูงมากถึงร้อยละ 75-80 นอกจากจะให้พลังงานแล้ว สำหรับคนไทย ข้าวยังถือว่าเป็นแหล่งโปรตีนสำคัญอีกแหล่งหนึ่งด้วย สำหรับสารอาหารประเภทไขมัน วิตามินและเกลือแร่นั้น
เนื่องจากเรานิยมบริโภคข้าวขัดสีจนขาว ทำให้ข้าวเจ้ามีปริมาณสารอาหารประเภทนี้น้อยมาก จนไม่ถือว่าเป็นแหล่งของไขมัน วิตามินและเกลือแร่ นอกจากจะรับประทานในลักษณะของข้าวกล้องหรือข้าวซ้อมมือ
อำเภอสูงเนิน ได้มีการแปรรูปอาหารจากข้าว เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่า ได้แก่ ข้าวแตนรสต่างๆ เช่น ข้าวแตนหน้าหมูหยอง ข้าวแตนหน้าธัญพืช ข้าวแตนหน้าเมี่ยงคำ ฯลฯ ซึ่งกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรเกษตรสุวรรณรุ่งเรืองกุดจิก หมู่ที่ 1 ตำบลกุดจิก อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา ได้มีการแปรรูปข้าว ( ข้าวแตน ) และมีการพัฒนาการแปรรูปอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ที่ดี มีคุณภาพ ทำให้กลุ่มแม่บ้านและสมาชิกกลุ่ม มีอาชีพและรายได้เสริมอีกทางหนึ่ง
เนื้อหา
การทำข้าวแตน ( หน้าเมี่ยงคำ )
สูตรการทำข้าวแตน
อุปกรณ์ที่ใช้
- เตาแก๊ส
- หวด, หม้อนึ่งข้าวเหนียว
- กระทะ
- ไม้พายสำหรับคน
- ถาด , กะละมังแสตนเลส
- ตะแกรงตักขนม
- พิมพ์ข้าวแตน
- กระดาษฟางซับน้ำมัน
วัสดุที่ใช้
ข้าวเหนียว 2.5 กิโลกรัม
น้ำตาลทราย 500 กรัม
เกลือ 150 กรัม
น้ำแตงโม 1 ผล (ปั่นกรองเอาแต่น้ำ)
งาดำ 250 กรัม
น้ำมันพืช
ส่วนผสมหน้าเมี่ยงคำ
มะพร้าวแก่หั่นฝอยคั่ว 1 กิโลกรัม
กุ้งแห้งป่น .50 กรัม
กะปิอย่างดี ¼ ถ้วย
น้ำตาลปีบ 20 กรัม
ใบชะพลู 100 กรัม
ขิงแก่ 20 กรัม
น้ำสะอาด ½ ถ้วย
ขั้นตอนและวิธีทำน้ำเมี่ยงคำ
1. กุ้งแห้ง ขิงแก่ ใบชะพลู บดละเอียด
2. นำส่วนผสมที่ได้มาละลายกับน้ำสะอาด น้ำตาล กะปิ เคี่ยวไฟอ่อนจนข้น
ยกลง
ขั้นตอนและวิธีทำข้าวแตน
1. ข้าวเหนียวแช่น้ำให้ท่วมทิ้งไว้ 1 คืน หรือ 6 ชั่วโมง แล้วนึ่งให้สุก ยกลง
2. น้ำแตงโมใส่ภาชนะ เติมน้ำตาลทราย เกลือ งาดำและข้าวเหนียวคลุกเคล้าให้เข้ากันหมักทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที
3. นำส่วนผสมใส่ในแบบพิมพ์ เสร็จแล้วนำไปตากแดดให้แห้ง ประมาณ 3 แดด
4. นำไปทอดในน้ำมันที่ร้อนปานกลาง จนสุกเหลือง
5. นำน้ำเมี่ยงคำมาทาบนแผ่นข้าวแตน แล้วโรยด้วยมะพร้าวคั่ว เข้าตู้อบอุณหภูมิ
150 องศาเซลเซียส
6. ทิ้งไว้ให้เย็น บรรจุหีบห่อ ผนึกปากถุงไม่ให้อากาศเข้า นำไปจำหน่ายต่อไป
นางเปรมจิต ยศสูงเนิน ประธานวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสุวรรณรุ่งเรืองกุดจิก ได้เล่าให้ฟังว่า ได้มีการรวมกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรมาตั้งแต่ ปี 2550
และดำเนินกิจกรรม ทำข้าวแตนเพื่อเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาไทย และได้คิดค้นการทำข้าวแตนหน้าต่างๆ เพื่อให้มีรสชาติที่อร่อยแตกต่างกันไป
ข้าวแตนน้ำแตงโมของกลุ่มฯ มีความพิเศษ คือเริ่มแต่การคัดเลือกข้าวคัดพิเศษ
ใส่งาเพื่อเพิ่มกลิ่นหอม และเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ การผลิตเน้นความสะอาด
การบรรจุภัณฑ์ที่สวยงาม ขายในราคาประหยัด เพื่อเหมาะเป็นของฝาก
ขนมไทยพื้นบ้านแบบภูมิปัญญาไทยอย่างข้าวแตนหน้าต่างๆ ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรสุวรรณรุ่งเรืองกุดจิกจึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่สามารถเลือกเป็นอาชีพเสริมเพิ่มรายได้ หากท่านใดสนใจติดต่อได้ที่คุณเปรมจิต ประธานกลุ่มฯ
219 หมู่ 1 ตำบลกุดจิก อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา
สรุป
การจัดทำวิชาการเรื่อง “ข้าวแตน” เพื่ออะไร
1. เพื่อเพิ่มมูลค่าผลผลิตทางการเกษตร
2. เพื่อสร้างอาชีพและรายได้เสริมให้แก่กลุ่มแม่บ้านเกษตรกร
3. เพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้ให้แก่เกษตรกรหรือผู้สนใจ
เอกสารอ้างอิง
- คู่มือส่งเสริมการเกษตร ที่ 42 อาหารจากข้าว, ปี 2530.
ไม่มีความเห็น