สมุทรสาคร : เมืองแห่งโอกาส การเรียนรู้ ชีวิตผู้ด้อยโอกาส

สมุทรสาคร : เมืองแห่งโอกาส การเรียนรู้ ชีวิตผู้ด้อยโอกาส

 

เมืองสาครบุรี เมืองโคกขาม มหาชัย  หรือ สมุทรสาคร คือเมืองแห่งประวัติศาสตร์ เมืองที่ได้ชื่อว่า เป็นพื้นที่แห่งการแสดงความเคารพกฎหมายที่ลือชื่อที่สุดในอดีต ที่มีเรื่องราวของนายพันท้ายเรือพระที่นั่งเอกชัยของพระเจ้าเสือในสมัยกรุงศรีอยุธยา ที่ชื่อว่า พันท้ายนรสิงห์

ปัจจุบันเมืองสาครบุรี มหาชัย หรือสมุทรสาครเปลี่ยนแปลงไปจากเมื่อครั้งอดีตมากจนแทบจะจำเค้าลางเดิมไม่ได้ แต่หากย้อนกลับไปเมื่อราว 30 ปีที่ผ่านมาก็ยังจะพอเห็นเค้าลางภาพในอดีตของเมืองมหาชัยแห่งนี้ได้อยู่บ้าง จากเดิมที่ชาวประมงที่นี่จะเป็นคนไทยในพื้นที่บ้าง คนไทยต่างถิ่นบ้าง วันนี้คนงานโรงงาน หรือชาวประมงที่ติดเรือหาปลา ส่วนใหญ่จะเป็นแรงงานข้ามชาติ โดยเฉพาะชาวพม่า ...

ในอดีตเมืองมหาชัยได้ชื่อว่าเป็นเมืองที่มี ซ่อง ที่มีชื่อเสียงขึ้นชื่ออันดับต้น ๆ ที่ชายนักเที่ยวจะนึกถึง ผู้คนเดินทางมาจากจังหวัดทั้งใกล้และไกล รวมถึงกรุงเทพมหานครก็จะมาเที่ยวซ่องที่นี่ จนทำให้ธุรกิจขายตัวเฟื่องฟูอยู่ระยะเวลาหนึ่งค่อนข้างยาวนาน ริมทางรถไฟสายวงเวียนใหญ่ – มหาชัย โดยเฉพาะใกล้ ๆ สถานีรถไฟมหาชัย มีซ่องเปิดเรียงรายนับร้อยแห่ง ยังไม่รวมที่เปิดที่ขนส่งประจำจังหวัดในยุคนั้นอีกหลายสิบร้าน มีการเดินทางเข้ามาทำงานของหญิงสาวต่างถิ่นที่ส่วนใหญ่มาจากทางภาคเหนือของไทย ทั้งที่สมัครใจมาเองและโดนหลอกขายมาจากบ้าน

ในยุคนั้นเสียงร้องขอความช่วยเหลือดังระงมไปทั่วพร้อม ๆ กับ ข่าวการหลบหนีหากรอดก็จะกลับไปจากมหาชัยอย่างสะบักสะบอม แต่หากโดนจับได้ ก็จะโดนซ้อมปางตาย หลายคนเป็นศพเฝ้าพงหญ้าข้างทาง หรือในแม่น้ำท่าจีน

แต่เมื่อกาลเวลาเปลี่ยนไป รูปแบบการเดินทางเข้ามาทำงานที่มหาชัย ก็เปลี่ยนไป เปลี่ยนไปพร้อม ๆ กับการเปลี่ยนแปลงของสถานที่สำหรับขายตัว คำเรียกขานก็เปลี่ยนไปตามสภาพ จาก ซ่อง บ้านสาว มาเป็นคาราโอเกะ ตามเงื่อนไขของกฎหมายที่เปลี่ยนแปลงไป แต่ที่ไม่เปลี่ยน คือ อิทธิพลที่ยังคงมีอยู่ทั้งจากคนในเครื่องแบบและนอกเครื่องแบบ จากใช้อำนาจนิยม มาเป็นการดูแลแบบพระคุณปนพระเดชแทนที่จะใช้เพียงพระเดชอย่างเดียว จำนวนที่เคยมีมากนับร้อยแห่งเมื่อรวมทั้งสองฝั่งคือ ท่าฉลอมและมหาชัยเข้าด้วยกัน มาวันนี้เหลือคาราโอเกะที่มีหญิงสาวทำงานให้บริการทางเพศเพียงสิบกว่าแห่ง

หน่วยงานที่เข้มแข็งและทำงานกับหญิงสาวที่นี่มานานนับสิบปี ก็เห็นจะไม่พ้นหน่วยงานกามโรคของภาครัฐที่ใช้เวลาและความทุ่มเทในการทำงานเพื่อหญิงสาวที่นี่มาอย่างต่อเนื่อง แม้ว่าจะมีองค์กรพัฒนาเอกชนผลัดเปลี่ยนกันเข้ามาทำงานองค์กรแล้ว องค์กรเล่า รูปแบบการทำงานที่หลากหลาย เหมือนบ้าง ต่างบ้าง แต่การเรียนรู้ร่วมกัน ด้วยไมตรีจิต ก็เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะมูลนิธิรักษ์ไทย ที่ทำงานอย่างลงลึกเกาะติด ร่วมกับ หน่วยงานภาครัฐมาอย่างต่อเนื่องมากกว่า 5 ปี และล่าสุดการทำงานกำลังจะเริ่มขยายผลเข้าสู่กลุ่มหญิงสาวที่ออกมาทำงานอิสะในสวนสาธารณะของเมืองสมุทรสาคร ที่คืน ๆ หนึ่งมีผลัดหน้าผลัดตากันมาทำงานกว่า 20 คน โดยที่อิสรชน จะเข้ามาร่วมเรียนรู้การทำงานกับเมืองที่มีความเป็นมายาวนานแห่งนี้กับกลุ่มพนักงานบริการอิสระที่สมุทรสาครในเร็ววันนี้