จะทำอย่างไรกับ "คน" ที่มีปัญหา

จะทำอย่างไรกับ "คน" ที่มีปัญหา

จะทำอย่างไรกับ "คน" ที่มีปัญหา

ในช่วงหลังผมพบว่าปัญหาสำคัญจริงๆ ในการบริหารองค์กรให้ประสบความสำเร็จ อยู่ที่ตัว "คน" มากกว่า กลยุทธ์ หรือ ระบบ หรือ เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ เครื่องมือทางการจัดการใดๆ ก็ตาม ปัญหาที่ผู้บริหารระดับสูงยากที่จะหลีกเลี่ยงได้พ้นก็คือ ปัญหาในเรื่องของ "คน" ในองค์กร แถมบางครั้งปัญหาเรื่องของ "คน" ยังเป็นปัญหาของคนใกล้ตัวอีกด้วยครับ

แต่ผมเองอาจจะเห็นขัดแย้งกับอีกหลายๆ ท่านนะครับ นั่นคือ เมื่อพูดถึงปัญหาเรื่องของ "คน" แล้ว ผมไม่ได้มองเพียงแค่เรื่องของการบริหารทรัพยากรบุคคล หรืองานทางด้าน HR เท่านั้น

เนื่องจากผมคิดว่าปัญหาเรื่องของ "คน" ในที่นี้ไม่ใช่เรื่องของการมีระบบบริหารทรัพยากรบุคคลที่ดีแล้วก็จะแก้ได้ การมีระบบ HR ที่ดี จะช่วยในส่วนหนึ่ง แต่ผมคิดว่าการที่ผู้บริหารจะแก้ปัญหาในเรื่องของ "คน" ได้อยู่ที่ทักษะ ความสามารถ รวมถึงศิลปะส่วนตัวของผู้บริหารแต่ละท่านมากกว่า

ผมพยายามเสาะแสวงหาเครื่องมือ หรือแนวทางในการดูแลและจัดการกับ "คน" ที่มีปัญหาเหล่านี้มาพอควรครับ แต่สุดท้ายก็พบว่า เครื่องมือทางการจัดการที่เราใช้อยู่ในปัจจุบันจะแก้ปัญหาในส่วนที่เป็น "ระบบ" มากกว่าส่วนที่เป็นปัญหาเรื่องของ "คน" จริงๆ

ผมเคยเชิญวิทยากรที่เป็นผู้เชี่ยวชาญในด้านของโหงวเฮ้งมาพูดให้นิสิตฟัง อาจารย์ท่านนี้ชื่อ อ.รัชตพงศ์ ปุกหุต ซึ่งท่าก็ผสมผสานหลักของโหงวเฮ้งเข้ากับการบริหารได้น่าสนใจครับ

ท่านจะแบ่งโหงวเฮ้งในใบหน้าของคนออกตามธาตุต่างๆ ห้าธาตุ (ไม้ ดิน น้ำ ไฟ และทอง) พร้อมทั้งระบุออกมาเลยครับว่า ผู้ที่มีลักษณะใบหน้าตามธาตุอะไร จะมีพื้นฐานบุคลิกภาพและพฤติกรรมอย่างไร และถ้าเป็นผู้บริหารของบุคคลผู้นั้นแล้ว ควรที่จะต้องมีแนวทางในการบริหารจัดการเขาอย่างไร

เช่น ถ้าเขามีใบหน้าเป็นธาตุไฟ (ลักษณะใบหน้าเป็นรูปสามเหลี่ยม คางแหลม ศีรษะยาวสูงหรือแหลม หน้าผากกว้าง) จะเป็นผู้ที่มีนิสัยใจร้อน ทำสิ่งใดรวดเร็ว อุดมคติสูง ชอบค้นคว้าหาเหตุผล ดังนั้นถ้าเกิดท่านมีลูกน้องเป็นธาตุไฟ ก็จะต้องมีแนวทางในการบริหารอย่างหนึ่ง

บางท่านอาจจะรู้สึกว่าเป็นเรื่องเหลวไหลงมงาย แต่ก็พบว่าบริษัทชั้นนำในเมืองไทยหลายแห่งก็ได้นำศาสตร์ในเรื่องนี้มาใช้ในการพิจารณาพนักงาน ซึ่งถ้าเรามองแบบเป็นกลางแล้ว ก็อาจจะเรียกได้ว่าศาสตร์นี้ได้มีการนำเอาหลักการทางด้านสถิติเข้ามาผสมด้วยมากทีเดียว

อ.รัชตพงศ์ ท่านี้ก็เขียนหนังสือเกี่ยวกับเรื่องนี้ออกมาเล่มหนึ่งครับ ชื่อ โหงวเฮ้งเพื่อการบริหารและธุรกิจแนวใหม่ (The Five Elements for Modern Management) ซึ่งเมื่ออ่านดูแล้วก็ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูคนพอควรครับ แต่ผมเองก็ยังรู้สึกว่าการดูคนจากโหงวเฮ้งอย่างเดียวก็ยังไม่เพียงพอที่จะจัดการกับปัญหาของ "คน" ในองค์กรได้ ก็เลยไปปรึกษากับเพื่อนรุ่นพี่ที่เป็นจิตแพทย์ ซึ่งท่านก็ได้ให้หนังสือมาเล่มหนึ่งครับ ชื่อ Dealing with Difficult People เขียนโดย Rick Brinkman และ Rick Kirschner (มีวางขายอยู่ที่เอเชียบุ๊คส์ครับ)

ในหนังสือเล่มนี้จะให้คำอธิบายและเสนอแนะว่า คนแต่ละคนมีลักษณะไม่เหมือนกัน และจะมีคนที่มักจะมีปัญหาหรือทำตัวมีปัญหาในองค์กรอยู่สิบประเภท ซึ่งเราจะต้องเรียนรู้ถึงวิธีการหรือแนวทางในการสื่อสารกับบุคคลประเภทนี้ เพื่อที่จะได้สามารถทำให้บุคคลเหล่านี้ก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับองค์กร

เรามาดูพฤติกรรมสิบประการที่ไม่เป็นที่ต้องการในองค์กรกันก่อนนะครับว่ามีอะไรบ้าง และเจ้าพฤติกรรมทั้งสิบประการนี้ถ้าบุคคลใดมีอยู่ติดตัวก็มักจะทำให้บุคคลผู้นั้นเป็นผู้ทีมีปัญหาขึ้นมาด้วย

1) The Tank หรือ พวกรถถังประจัญบานครับ

คนพวกนี้จะไม่ค่อยสนใจใครเท่าไหร่หรอกครับ ออกจะก้าวร้าว และชอบเอะอะโวยวาย คนพวกนี้มักจะมองว่าผู้อื่นคือปัญหาที่ทำให้งานไม่สำเร็จ และจะทำทุกวิถีทางที่จะกำจัดอุปสรรคเหล่านั้น เหมือนกับรถถังที่วิ่งชนทุกอย่างเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย

2) The Sniper หรือ พวกมือสังหารครับ

พวกนี้จะไม่ทำอะไรโฉ่งฉ่างเหมือนพวกแรกนะครับ แต่จะลอบสังหารท่านอย่างเงียบๆ จากระยะไกล ถ้าท่านมีปัญหากับคนพวกนี้แล้ว เขาจะไม่เอะอะโวยวาย แต่จะพยายามแก้แค้น หรือเอาคืนกับท่านโดยหาจุดอ่อนหรือปัญหาของท่าน และใช้จุดอ่อนเหล่านั้นมาโจมตีท่าน ไม่ว่าจะโดยการกลั่นแกล้ง ปล่อยข่าวนินทา ฯลฯ

3) The Grenade หรือ พวกลูกระเบิดมือครับ

พวกนี้จะเหมือนระเบิดเรานี่เอง นั่นคือ อยู่ดีๆ ก็อารมณ์เสียหรือแสดงอาการฉุนเฉียวขึ้นมา คนพวกนี้จะเป็นประเภทที่อารมณ์ขึ้นหรือถึงจุดเดือดได้ง่ายมาก บางทีเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ที่ไม่เป็นเรื่อง ก็ทำให้คนพวกนี้ระเบิดขึ้นมาได้ครับ นักจิตวิทยาเขาบอกไว้เลยครับว่า การที่ไม่สามารถควบคุมอารมณ์ของตัวเองได้ เป็นกลยุทธ์ที่ใช้เมื่อตนเองรู้สึกว่าไม่มีความสำคัญ

4) The Know-It-All หรือ พวกที่รู้ทุกเรื่อง

พวกนี้ก็รู้ทุกเรื่องจริงๆ นะครับ แต่ปัญหาคือ พวกนี้จะใช้เวลาพูดและอธิบายแต่ละเรื่องได้นานมาก จนไม่สนใจที่จะรับฟังความคิดเห็นจากผู้อื่นเลย

5) The Think-They-Know-It-All หรือ พวกที่คิดว่าตัวเองรู้ทุกเรื่อง

คนกลุ่มนี้จะไม่รู้มากหรอกครับ แต่ไม่ค่อยยอมรับความจริง

6) The Yes Person หรือ พวกที่เห็นด้วยในทุกเรื่อง แต่ไม่ยอมทำหรือทำงานไม่สำเร็จซักเรื่อง

คนพวกนี้จะขอรับปากไว้ก่อน แต่ไม่เคยทำตามที่รับปากไว้ได้เลย

7) The Maybe Person หรือ พวกที่เมื่อถึงวาระสำคัญที่จะต้องตัดสินใจ

พวกนี้จะไม่ยอมตัดสินใจซักกะที จนสุดท้ายเมื่อตัดสินใจก็ช้าเกินไป

8) The Nothing Person หรือ พวกที่ไม่ยอมบอกอะไรใครเลย

เราจะไม่รู้เลยว่าอะไรกำลังเกิดขึ้นหรือมีปัญหาอุปสรรคใดบ้าง เนื่องจากคนประเภทนี้จะไม่บอกอะไรใครเลย เหมือนกับตัวเองทำงานอยู่คนเดียว

9) The No Person พวกนี้จะค่อนข้างมองโลกในแง่ร้ายอยู่ตลอดเวลา

คนกลุ่มนี้มักจะปลอบใจตัวเองว่าพยายามมองภายใต้หลักของความเป็นจริง คนประเภทนี้จะหาสิ่งที่ติหรือตำหนิได้ทุกเรื่อง และตัวเองไม่ตำหนิคนเดียว ยังทำให้ทุกคนหมดกำลังใจไปด้วย

10) The Whiner หรือ พวกขาวีนทั้งหลาย

คนประเภทนี้จะวีนได้ทุกเรื่องราว จะบ่นตลอดเวลา ไม่เคยมีอะไรที่ดีหรือถูกต้องสำหรับคนประเภทนี้

เป็นอย่างไรบ้างครับ พฤติกรรมของคนสิบประเภทที่อาจจะเรียกได้ว่าเป็นที่น่ารังเกียจ ท่านผู้อ่านจะพบคนรอบๆ ข้างตัวท่านที่มีพฤติกรรมเหล่านี้ แถมบางคนก็เป็นผู้บริหารระดับสูงเสียด้วย ซึ่งคนเหล่านี้ก็ไม่ได้ผิดปกติอะไรมากนะครับ เพียงแต่ถ้าไม่ระวังให้ดี คนเหล่านี้จะเป็นตัวปัญหาที่สำคัญในองค์กร

แต่ในขณะเดียวกัน ท่านผู้อ่านก็ต้องระลึกไว้ด้วยนะครับว่าบางคนหรือบางพฤติกรรมที่มีปัญหาสำหรับตัวท่าน อาจจะไม่ได้เป็นปัญหาสำหรับผู้อื่น นั่นคือ คนเราจะตอบสนองต่อพฤติกรรมเหล่านี้ได้แตกต่างกันออกไป หรือบางครั้งเราเองก็อาจจะเป็นผู้ที่มีพฤติกรรมเหล่านี้ก็ได้

โดย ผศ.ดร.พสุ เดชะรินทร์ - วันพฤหัสบดีที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2550

 

[ครูต้อย]

จะลองนำไปใช้บ้าง

[ครูต้อย]

คนประเภทที่ 4 พวกที่รู้ทุกเรื่องนี่ น่ากลัวนะคะ