พ่อผาย สร้อยสระกลาง
พ่อผาย
เป็นปราชญ์ชาวบ้านผู้ริเริ่มศูนย์การเรียนรู้ชุมชนกลุ่มอีโต้น้อย ซึ่งตั้งอยู่ที่บ้านสระคูณ ต.โคกล่าม อ.ลำปลายมาศ จ.บุรีรัมย์ ทำกิจกรรมและเผยแพร่ความรู้ในด้านต่าง ๆ อาทิ การทำเกษตรผสมผสานตามแนวทฤษฎีใหม่ การจัดบุญประทายข้าวเปลือก การเทศน์มหาชาติของทุกหมู่บ้าน โครงการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม การรักษาโรคด้วยสมุนไพรพื้นบ้านด้วยหมอยาสมุนไพร หมอนวด และหมอขวัญ ฯลฯ
พ่อผายบอกว่าผู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นปราชญ์ชาวบ้านทั้งหลาย ล้วนแต่เคยผ่านประสบการณ์ล้มเหลวจากการปลูกพืชเศรษฐกิจ ทั้งข้าวโพด มันสำปะหลัง หรือแม้กระทั่งพืชหลักอย่างการทำนาปลูกข้าวมาแล้วทั้งนั้น เพราะการที่ต้องพึ่งพากลไกตลาด และปัจจัยการผลิตที่ต้องลงทุนสูง แต่ขาดอำนาจต่อรอง ไม่สามารถกำหนดราคาเองได้ แทนที่จะมีฐานะดีขึ้น กลับเป็นหนี้ที่พอกพูนขึ้น ทั้งยังทำลายทุนทางสิ่งแวดล้อม ทำลายทุนทางสังคมและครอบครัว ลูกหลานต้องจากบ้านไปทำงานในเมือง ดังนั้นจึงต้องเปลี่ยนแนวคิดใหม่ จากการมุ่งหวังความร่ำรวย หันกลับมาสร้างดัชนีวัดชีวิตของตัวเองใหม่ว่าจะต้องมีหลักประกันในชีวิต มีสุขภาพกายและใจที่แข็งแรง ครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง มีสิ่งแวดล้อมดี มีอิสรภาพ มีความภาคภูมิใจ และเข้าถึงธรรมะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพึ่งตนเองและพึ่งพากันเอง
ชื่อกลุ่มอีโต้น้อย มีที่มาจากจุดเริ่มต้นของพ่อผาย ที่มีมีดอีโต้ติดตัวมาเล่มเดียว ไม่มีทุนหรือปัจจัยการผลิตอย่างอื่นเลย แต่ด้วยความที่เคยบวชเรียนมาก่อน พ่อผายจึงยึดถือหลักธรรมะของการพึ่งตนเอง คือ “อตฺตาหิ อตฺโน นาโถ” พร้อมกับมองในเชิงบวกว่าตนเองก็มีทุนติดตัวมา คือ ร่างกายที่พ่อแม่ให้มา มือขวาพ่อให้มา 5 แสน มือซ้ยพ่อให้มา 5 แสน แล้วเริ่มลงมือขุดสระ เลี้ยงปลา ปลูกต้นไม้ ทำเกษตรผสมผสานให้พึ่งตนเองได้ จนพัฒนามาเป็นศูนย์การเรียนรู้ทางการเกษตรตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในปัจจุบัน
จุดเด่นของศูนย์เรียนรู้ของพ่อผาย สร้อยสระกลาง ได้แก่ เป็นศูนย์เรียนรู้ที่เน้นการพึ่งตนเองและพึ่งพากันเอง มีการจัดการด้านการขยายเครือข่ายอย่างชัดเจน ทั้งในระดับกลุ่ม หมู่บ้าน อำเภอ และจังหวัด สร้างเด็กรักถิ่นมาสืบทอดการเรียนรู้ มีการจัดการด้านกองทุนต่างๆ เช่น กองทุนออมน้ำ กองทุนวัวควาย กองทุนวัฒนธรรม เป็นต้น นอกจากนั้นยังมีการพัฒนาผู้นำรุ่นใหม่ๆ อย่างเป็นระบบ วิทยากรจะไม่เอาข้าราชการหรือนักวิชาการ แต่ต้องเป็นคนในท้องถิ่นที่ผ่านการปฏิบัติจริงจนประสบความสำเร็จ โดยมีบ้านพ่อผายเป็นศูนย์การเรียนรู้ และบ้านของวิทยากรเป็นฐานการเรียนรู้ในแต่ละเรื่อง นอกจากนี้ยังมีกติกาว่าคนที่มาศึกษาดูงานที่ศูนย์นี้ให้ศึกษาอย่างเดียว ไม่ต้องแนะนำเพราะจะให้ให้คนอื่นหลงทางไปด้วย
เมื่อถามถึงมุมมองต่อการศึกษาในปัจจุบัน พ่อผายบอกว่ายังไม่น่าพอใจนัก เพราะมุ่งสอนให้คนรู้เฉพาะทาง เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดแรงงาน แต่ไม่ได้สอนให้พึ่งตนเองได้ การศึกษาควรฟื้นฟูความรู้ด้านประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ท้องถิ่น จะได้รู้จักทุนของชุมชน รู้ปัญหาและพัฒนาการของความขัดแย้งที่ทำให้ชาติอ่อนแอ ได้รู้จักฐานทรัพยากรของท้องถิ่น ครูอย่าให้แต่เด็กท่องจำ แต่ต้องให้ปฏิบัติและคิดวิเคราะห์ไปด้วย
ความเห็น (13)
ผมประทับใจกับแนวปฏิบัติของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนของกลุ่มอีโต้น้อยมากที่สามารถนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้กับชีวิตจริงได้เป็นอย่างดี สามารถเป็นแบบอย่างให้กับผู้อื่นได้ และประทับใจกับมุมมองด้านการศึกษาของพ่อผาย ซึ่งในปัจจุบันการเรียนรู้ของนักเรียนนั้นมิได้ส่งเสริมให้ผู้เรียนเป็นผู้รู้รอบเลย และมีพฤติกรรมถดถอยทางด้านคุณธรรมจริยธรรมมาก ยึดติดในวัตถุและห่างไกลธรรมชาติซึ่งเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วงเป็นอย่างมาก
หืมมมมมมมมมมมมมมมมมม
จิ๊ดใจมากครับ
ผมอยากมีชีวิตแบบนี้แหละครับ
ขอบคุณที่พยายามเขียนข้อมูลที่ดีอย่างนี้ ขอบคุณที่เปิดเผยให้เห็นคนต้นแบบของสังคม
เป็นแรงบันดาลใจ ให้สู้เพื่อหัวใจที่พอเพียงครับผม
กอล์ฟ
โชคธำรงค์
ขอบคุณครับอาจารย์ธีรพงศ์ จุลสายพันธ์ ที่แวะมาเยี่ยมเยือน
ยังมีผู้นำชุมชนอีกหลายท่านที่สนใจเรื่องการศึกษา
ซึ่งส่วนใหญ่เห็นว่าการพัฒนาการศึกษาไม่ใช่เพียงปรับปรุงเรื่องกระบวนการเรียนรู้และเพิ่มเครื่องไม้เครื่องมือเท่านั้น แต่ยังต้องปรับเรื่องฐานคิดและเป้าหมายของการจัดการศึกษาด้วยครับ
จะจี๊ดมากกว่านี้อีกครับคุณหนุ่มลุ่มน้ำปิง ถ้าถูกถามว่าแต่ละคนทำงานมาเป็นสิบปีมีบ้านเป็นของตัวเองหรือเปล่า
หนี้สินลดลงหรือเพิ่มขึ้น
มีเวลาพบปะพูดคุยกับเพื่อนฝูงญาติพี่น้องหรือเปล่า
มีเวลาเข้าวัดทำบุญบ้างมั๊ย
ได้กินอาหารดีๆที่ไม่มีพิษภัยและมีอากาศดีๆไว้หายใจบ้างมั๊ย
และอีกสารพัดคำถามที่เราโหยหาในยุคปัจจุบัน
แถมยังมีคำถามทิ้งท้ายว่าเส้นทางที่เราเดินมานั้นถูกต้องหรือยัง
jairsa.igetweb.com
ได้ดูทางทีวี ก็ชอบใจพ่อผายแก่มาก มาเพิ่มความรู้จัก เข้าใจในบทความของคุณเหลาด้วยแล้วยิ่งประทับใจมากข้น และขอนำบางส่วนไปเผยแพร่ต่อ ขอบคุณครับ
เจริญ บางปะอิน
ผมไปอบรมมาแล้ว ดีมากๆๆ ใครที่ไม่เคยไปขอเชิญนะครับ แล้วจะทึ่งกับความคิด ภูมิปัญญาท้องถิ่น ขอคุณ พ่อผาย สร้อยสระกลาง วิทยากรทุกท่าน (ผมทึ่งกับวิทยากรมากครับ ไม่ต้องไปหาวิทยากรจากที่ใหนเลย เอาชาวบ้านที่มีประสบการตรงมาเป็นวิทยกร และเป็นวิทยากรกระบวนการทีเก่งมากๆๆ โอกาสหน้าจะไปอีกครับ
บ่าวสารคาม
มักม๋อง พ่อใหญ่ ว่าเป็นนายกเอง นี่ละมักหลาย
อ้ายเหลา ลำลูกกา เว่าได่ถูกใจหลายเด้อ โดยเฉพาะ ความเห็นที่ 4 โดนๆๆ
ร่วมกันแสดงความชื่นชมพ่อผายได้ที่ facebook fan page "พ่อผาย สร้อยสระกลาง ปราชญ์เศรษฐกิจพอเพียง" http://u.nu/4utq9
สาวชาวเหนือ
ตอนนี้ดิฉันมีอาชีพรับราชการ แต่อยากมีชีวิตแบบที่คุณเหลา ลำลูกกา บอกมากๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆ
โดนจริงๆ ตอนนี้กำลังหาทางโอนย้ายกลับบ้านเกิด ถ้าได้ย้าย จะขอไปเยี่ยมชมสวนพ่อผายบ้างนะคะ
ยอดเยี่ยมครับ นำเสนออีกครับ
น.ส.สุนันท์ โชติ
ตอนนี้กำลังทำงานโรงงานอยู่ กำลังศึกษาเกี่ยวกับเศษฐกิจพอเพียงอยู่ น่าสนใจมากมาก
เวลาล้าๆกับการทำงานบนโต๊ะ และการประชุมเยอะแยะมากมายในห้องเล็กๆที่สำนักงาน คิดถึงช่วงเวลาที่ได้ลงไปพูดคุยกับปราชญ์ชาวบ้านอย่างพ่อผายมากๆเหมือนได้เติมพลัง คิดถึงระเบียงบ้านลมเย็นและเสียงไก่ขันยามเช้ามา