ผญา : สุภาษิตอีสาน
ผญา : สุภาษิตอีสาน
สุขีหมั่น เสมอมันเครือแก่
ทั้งพ่อแม่อ้ายน้องลุงป่าสุ่สุ่คน
ทั้งผู้เป็นต้นผู้ใหญ่ในงาน
เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ทุก ๆ องค์ท่าน
ทั้งลูกหลาน แหลนเหล่า ลุงป้า อ้าย ย่า
ทั้งสีกาและหนุ่มน้อยผู้คอยท่ารับฟัง
เสียงบ่ดีอย่าฟ้าวเว่า เสียงบ่เนาอย่าฟ้าวว่า
เผิ่นฟั่นว่าละเด่......สุสสูสัง ละภะเต ปัญญัง
ฟังให้ดี จั่งได้มีวาดเว้าปัญญาแจ้งผ่องใส
อย่าได้มาฟังเล่น ฟังไปเสียดายเปล่า
คันแม่นฟังบ่ฮู้ บุญหากได้บ่หลาย
การฟังธรรมมื้อนี้ ฟังดีจึงฉลาด
ฟังโอวาทของพระพุทธเจ้า ฟังแล้วเบื่อบ่เป็น
อย่าได้มาฟังเล่นตามธรรมเนียมบ้านเผิ่น
ปล่อยจิตไปนำเชีย ตามอารมณ์มันบ่แม่น
คันพระเทศน์บ่แจ้ง ติซ้ำว่าบ่ดี.....เด้อโยมเด้อ
สุขีหมั่น เสมอมันเครือแก่
ทั้งพ่อแม่อ้ายน้องทางผู้เว่า สุ่สุ่คน
เสียงบ่ดีอย่าฟ้าวเว้า เสียบ่เนาอย่าฟ้าวว่า
อาตมาเทศน์มื้อนี้ ดีฮ้ายให้รับฟัง
เผิ่นหั่นว่าละเด่ สุสสูสัง ละภะเต ปัญญัง
ฟังดีแล้ว ย่อมได้ปัญญา...พะน่ะ
มาทางพี้ดินดำน้ำซุ่ม
ปลากุ่มบ้อนคือแข่แก่งหาง
พออยากขางขื่อไว้ประสบภัยข้ามฝั่ง
พออยากผูกคั่งไว้
พอได้ย้อมเครื่องไหม
พอมาออก ออดเว้า
พอได้ยื่อยามบาง........หนอ
ขอถามข่าวคราวว่า คุณพ่อคุณแม่สำบายดีบ่.............................
บุญ ๆ นี้มันเป็นของสัตย์ซื่อ
คือเอากินหมากมี้ ขนมไม้เมืองมัน
เฮาหากกินแต่เนื้อเหลือไว้แต่ไน
บอแม่นกินทั้งหมด เปลือกมันให้เอาทิ้ม
ผัวเมียนี้ กูมึง อย่าได้ว่า
ข่อยและเจ้า สองเฒ่าชั่วชีวัน
คันว่ายามกินข้าว ให้ผัวนี่กินก่อน
ให้มันเหลือแต่ก้าง นางหล่าจั่งค่อยเล็ม.....นางเอ๊ย
ข้าวทุกจาน อาหารทุกอย่าง
อย่ากินทิ้งขว้าง เป็นของเหนื่อยยาก
ลำบากกายา กว่าจะได้มา เปลืองแรงเปลืองทุน
ขอคุณ คุณพ่อ ขอคุณ คุณแม่ ที่อารีย์เกื้อหนุน
ขอตอนแทนคุณด้วยการทำดี
สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ.......
มันบ่ไปอิ่มท้อง เผิ่นผู้บ่กิน
ศาสนานับมื้อส่วย คันกระบวยนับมื้อซื่อ
ผู้สาวบ้าน....................นับมื้อดื้อตีคิ้วใส่พระเณร......พะนะ
ใจประสงค์ส่ง กลางดงจึงได้ผ่า
ใจประสงค์สร้าง น้องนางหล่าจึงคอยนำ...
ไกล ขอให้ไกลแต่บ้าน ซั่วไห่นาสวน
ไกล ขอให้ไกลแต่มวลหมู่เฮือนกับบ้าน
คันว่าวาจาเว้าของคนเฮา อย่าได้ห่วง
ต่างคนแม่นสิอยู่ต่างบ้าน คำเว้าอย่าต่างกัน เด้อ......
คันบ่ออกจากบ้าน บ่เห็นด่านแดนไกล
คันบ่ไปหาเฮียน กะบ่มีความฮู้
คันแม่นมีความฮู้เต็มพุง กะตามซ่าง
โตสอนโตบ่ได้ ไผสิย้องว่าดี...
เทียวทางบ่สุดเส้น อย่าถอยหลังให้เขาเหยียบ
ตายให้ตายหน้าพุ้น เขาจั่งย้องว่าหาญ.......
คันแม่นมีความฮู้ พาโลเฮ้ดบ่แม่น
ความฮู้ท่อแผ่นฟ้า เป็นบ้าท่อแผ่นดิน
คือจั่งเห็นแก้วมณีนิลหัวใส
บาดได้มาแท้ ๆ ดมเล่นดั่งเม็ดดิน
คือจั่งบ่สมโส่ง เสียทรงผู้ฉลาด
คือจั่งคนขี้โม้ บ่สมผ้าเผิ่นทาน
บ่อยากพรากจากน้อง อ้ายหากจ่องจำไป
พอเมื่อตาเวนสาย อ้ายสิไกลไลเจ้า
คันแม่นบุญเคยสร้าง ผลาเฮาเคยฮ่วม
คันแม่นคาดได้ร่วม ไปแล้ว กะต่าวคืนดอกนา......
เดือนเมษาใกล้ผ่านไป หัวใจเศร้า
เพราะพวกเราต้องพรากไม่อยากหนี
คงเหลือแต่คุณงามและความดี
สองสิ่งนี้คือของฝากจาก..พระอาจารย์
อันว่าบุญ ๆ นี้ บ่มีไผปันแจก
มันบ่แหกออกได้คือจั่งไม่ผ่ากลาง
คือจั่งเฮากินข้าว เฮากินเฮากะอิ่ม
มันบ่ไปอิ่มพู้น ดอกเพิ่นผู้บ่กิน
ความเร็วเป็นของปีศาจ ความฉลาดเป็นของ......(สามเณร)
ใจประสงค์ส่ง กลางดงกะว่าบ้าน
คันว่าแม่นขี้คร้าน กลางบ้านกะว่าดง
มันบ่มีผู้เฮียนจบถ้วนเหมิดกะบวนแปดหมื่น
แต่หลวงพ่อนอนเฝ้าตู้บ่มีฮู้คู่สู่โต
หนังสือก้อมต่างคนต่างมี
โตบาลีต่างคนต่างได้
ศิษย์ต่างครู อาจารย์ต่างวัด คฤหัสถ์ต่างบ้าน หัวล้านต่างคุ้ม
หามื้อบ่ถืกกันดอกนา
------------------------------
บ้านข่อยพุ้นบ่อึดบ่อยาก
เว้าแล้วขออนุญาตเด้อ
ปวดท้องขี่โปงอยหลังเต่า
หักไม้แก้งกะไปถืกขากวาง
ซวงลงไปกะถึกหางเห็นอ้ม
ก้มลงลอกฮั้วกะบักถั้วทั่งตา
อ้าปากขึ้นบักสีดาหล่นใส่
ย่องย่อขึ้นเครือกล้วยกะทั่งหัว
ว่าข่อยตัวะจั่งนำไปเบิ่ง บ่อึดบ่อยาก
-------------------
บ้านข่อยพุ้น
ภูเวียงนี้ดินดำน้ำซุ่ม
ปลากุ่มบ้อนคือแฆ่แกงหาง
ปลานางบ้อนคือขางฟ้าลั่น
จักกะจั่นฮ้องคือฆ้องลั่นยาม
------------------
บอฮู้ให้ถาม บ่งามให้แต่ง
------------------
ทุกข์เพิ่นว่าบ่ดี มีเพิ่นจั่งเอิ่นพี่น้องลุงป้า เอิ้นว่าหลาน
------------------------
หญิงสามผัว เจ้าหัวสามโบสถ์ มีโทษฮ้าย ควรเว้นหลีกไกล
------------------
บ่มีความฮู้อย่าเว่าการเมือง บ่นุ่งผ้าเหลืองอย่าเว่าการวัด
---------------
ทำทานบ่มีศีลพร้อม ผลบุญบ่เฮืองฮุ่ง
มีศีลบ่คึดละเว้น สิเป็นได้จั่งใด
-----------------------
แนวความฮู้ศีลธรรม พระเจ้าใหญ่
คันแม่นเฮียนได้แล้ว เป็นแก้วแก่นมโน
------------------
คนเพิ่นญ้อง เถิงถิ่น แดนอีสาน
ว่ามีของโบฮาน อยู่เย็น ภายพื้น
เฮามาพากันสร้าง ฮักษา สืบต่อ
ของดีมีอยู่แล้ว อย่าไลถิ่ม เปล่าตาย
----------------------
ทุกข์บ่มีเสื้อผ้า ฝาเฮียนดีพอลี้อยู่
ทุกย้อนบ่มีข้าว อยู่เล้า นอนลี้ อยู่บ่เป็น
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
อย่านอนตื่นสาย
อย่าอายทำกิน
อย่าหมิ่นเงินน้อย
อย่าคอยวาสนา
ขยันเอาการ งานสะอาด ฉลาดรอบคอบ
ชอบระวัง ตั่งใจตรง ทรงศีลธรรม
นำทางถูก ปลูกสติ ดำริชอบ
กอบเอาเพชร เด็ดไปเลย
ทรัพย์นี้ มิไกล
ใครปัญญาไว หาได้บ่นาน
ทั่วแคว้นแดนดิน มีสิ้นทุกสถาน
ผู้ใดเกียจคร้าน บ่พานพบเลย
ความเห็น (1)
0จอยศักดิ์
นครราชสีมา ประตูสู่อีสาน