การศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา
เป็นการศึกษาที่เน้นเฉพาะด้าน เจาะลึกในแต่ละสาขาวิชา
จึงควรพิจารณาอย่างละเอียด รอบคอบ
ควบคู่ไปกับการวางแผนอาชีพและวางแผนชีวิต โดยเริ่มต้นจาก
1.
การพิจารณาสาขาที่จะเลือกศึกษาต่อ ซึ่งจำเป็นต้องอาศัยการพิจารณาข้อมูลในเรื่องต่าง ๆ
ต่อไปนี้
-
-
ข้อมูลเกี่ยวกับตนเอง วิเคราะห์และสำรวจตัวเองในด้านต่างๆ เช่น อุปนิสัย บุคลิกภาพ
ที่เหมาะสมกับการเรียนต่อแต่ละสาขา ความถนัด ค่านิยม ความสนใจ
สติปัญญา รวมถึงสุขภาพ
และลักษณะทางร่างกายที่สนับสนุนหรือเป็นอุปสรรคต่อการเรียน
-
ข้อมูลเกี่ยวกับการศึกษาต่อระดับบัณฑิตศึกษา การศึกษาระดับนี้เน้นการศึกษาด้วยตนเอง และ
กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติเป็นหลัก
สิ่งที่ผู้ที่จะเลือกเรียนต่อจะต้องทราบ ได้แก่
ข้อมูลด้านระบบการศึกษา หลักสูตร การจัดการศึกษา ระยะเวลาในการศึกษา
วิธีการรับสมัครเข้าศึกษา
คุณสมบัติเฉพาะสาขาวิชา(บางสาขาจะรับผู้ที่จบปริญญาตรีมาจากสาขาใดสาขาหนึ่งเท่านั้น
หรือจำเป็นต้องมีพื้นฐานอะไรในระดับปริญญาตรี) การเตรียมตัวสอบ
และสาขาที่เรียนนั้นสอดคล้องกับความต้องการของหน่วยงานหรือสภาวะตลาดแรงงานหรือไม่
(ข้อมูลต่างๆ
เหล่านี้สามารถหาได้จากระเบียบการรับสมัครรวมถึงเอกสารแนะนำการศึกษาของมหาวิทยาลัยนั้นๆ
หรืออาจจะดูได้จากเว็บไซต์)
-
งบประมาณหรือแหล่งทุนการศึกษา ผู้ที่จะศึกษาต่อควรสำรวจว่าค่าใช้จ่ายต่างๆ
ตลอดหลักสูตรประมาณเท่าไร
และเราสามารถที่จะเรียนจนสำเร็จหลักสูตรหรือไม่
ซึ่งปกติค่าหน่วยกิตและค่าธรรมเนียมต่างๆ ของแต่ละมหาวิทยาลัย
จะไม่เท่ากัน และ แต่ละสาขาก็ไม่เท่ากันด้วย
โดยมหาวิทยาลัยของรัฐจะถูกกว่ามหาวิทยาลัยของเอกชนค่อนข้างมาก
และค่าใช้จ่ายของภาคพิเศษก็มากกว่าภาคปกติเช่นกัน
นอกจากจะพิจารณาในเรื่องค่าใช้จ่ายของแต่ละมหาวิทยาลัยแล้ว
การพิจารณาถึงมหาวิทยาลัยที่ใกล้บ้านก็เป็นสิ่งที่สำคัญเพราะถ้าได้เรียนในมหาวิทยาลัยใกล้บ้านก็
จะลดค่าใช้จ่ายลงมากเป็นต้นว่าค่าที่พัก ค่าอาหาร และอื่นๆ
อีกมากและถ้ามีงานทำอยู่แล้วก็
ไม่ต้องลาออกหรืออาจจะไม่ต้องลาศึกษาต่อให้เสียเวลาเสียโอกาสในการก้าวหน้าทางอาชีพ
2.
กระบวนการตัดสินใจ
หลังจากได้พิจารณาจากที่กล่าวมาข้างต้น
ประกอบการตัดสินใจให้เหมาะสมกับตนเอง และมีความเป็นไปได้มากที่สุดแล้ว
ถึงขั้นนี้ก็สามารถตัดสินใจได้ว่า จะเลือกเรียนที่ไหน
ในประเทศหรือต่างประเทศ
เรียนเมื่อไหร่(หลังจากจบป.ตรีหรือทำงานก่อนสักระยะหนึ่ง)
และจะเรียนสาขาอะไร เรียนภาคปกติ หรือภาคพิเศษ
โปรแกรมภาษาไทยหรือนานาชาติ
3.
เตรียมความพร้อมสำหรับการเรียนระดับบัณฑิตศึกษา
ได้กล่าวไปแล้วว่าการเรียนระดับบัณฑิตศึกษาเป็นการเรียนที่เน้นการศึกษาหาความรู้ด้วยตนเอง
ผู้ที่จะเข้าเรียนจึงควรเป็นผู้ใฝ่หาความรู้ รักการอ่าน ติดตามข่าวสาร
บทความใหม่ๆ กระตือรือร้นที่จะเข้าร่วมกิจกรรมประชุม
อบรมสัมมนาในสาขาเกี่ยวข้องกับสาขาที่ต้องการเรียน
รวมทั้งติดตามความเป็นไปของสังคมไทยและสังคมโลก เปิดโอกาสตนเองให้ใช้ความรู้ ความสามารถ
แสดงความคิดเห็นทั้งด้านการพูด การบรรยาย การอภิปราย การเขียน การฟัง
การอ่าน ทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศอื่นๆ
โดยเฉพาะภาษาอังกฤษ
นอกจากนี้ การบริหารเวลา บริหารตนเอง และ
การพัฒนาจิตใจเป็นสิ่งที่จำเป็นต้องพัฒนาควบคู่ไปด้วย
เพราะจะช่วยเตรียมตัวให้เข้าสู่การเรียนระดับบัณฑิตศึกษาได้อย่างดีประสิทธิภาพ
เรียบเรียงโดย นายชุมพร พารา
(หัวหน้าหน่วยบริการสนเทศ งานแนะแนวและจัดหางาน กองกิจการนักศึกษา
มหาวิทยาลัยขอนแก่น)