ผู้เขียนได้มีโอกาสเข้าร่วมประชุมอาสาสมัครเกษตร (เกษตรหมู่บ้าน) ในพื้นที่อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยการประชุมครั้งนี้มีความต่างจากที่ผ่านๆ มา คือเป็นการประชุมในลักษณะการรวมกลุ่มระดมความคิด ซึ่งผู้จัดประชุมได้กำหนดหัวข้อไว้ 3 หัวข้อ แล้วสมาชิกในกลุ่มร่วมกันแลกเปลี่ยนเรียนรู้และนำเสนอในที่ประชุม
จากการดำเนินการครั้งนี้ พบว่าเกษตรหมู่บ้านทุกคนได้ร่วมแสดงความคิดเห็น ซึ่งเป็นสิ่งที่สะท้อนถึงความรู้สึกนึกคิดและแสดงถึงอุดมการณ์ของการเป็นเกษตรหมู่บ้านอย่างแท้จริง โดยผู้เขียนได้สรุปผลการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากเวที ในลักษณะของแผนที่ความคิดไว้ดังนี้
ประเด็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ใน 3 หัวข้อสรุปได้ดังนี้
ประเด็นที่ 1 บทบาทของเกษตรหมู่บ้าน สรุปว่า
1) เป็นผู้ช่วย/กระบอกเสียงของเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร
2) เป็นผู้นำชุมชนด้านการเกษตร
3) ร่วมสำรวจข้อมูล ทั้งข้อมูลทั่วไปและข้อมูลด้านการเกษตรของหมู่บ้าน
4) จัดทำและรวบรวมข้อมูลด้านการเกษตร
5) หาความต้องการและปัญหาของเกษตรกรในหมู่บ้าน โดยวิธีการประชุมประชาคมหมู่บ้าน การประชุมกลุ่ม ตลอดจนจากการพบปะพูดคุยกับเกษตรกรในพื้นที่
6) ร่วมจัดทำแผนพัฒนาการเกษตรประจำตำบล
7) นำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางการส่งเสริมการเกษตร
8) เป็นผู้ประสานงานระหว่างเกษตรกรกับเจ้าหน้าที่ภาครัฐ
9) เป็นผู้อบรม/ถ่ายทอดความรู้ด้านการเกษตรแก่เกษตรกรในพื้นที่
10) ประชาสัมพันธ์งานด้านการเกษตร
ทุกคนร่วมแสดงความคิดเห็น
ประเด็นที่ 2 สิ่งที่เกษตรกรหมูบ้านต้องการการสนับสนุนจากภาครัฐ
1) เงินเดือนหรือค่าตอบแทน
2) สวัสดิการต่างๆ/ประกันสุขภาพ
3) องค์ความรู้ด้านการเกษตร โดยการได้รับการอบรมความรู้จากเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร หรือจากการทัศนศึกษาดูงานในแหล่งที่ประสบความสำเร็จด้านการเกษตร
4) ข้อมูลข่าวสารด้านการเกษตร
5) เอกสารเผยแพร่ด้านการเกษตร
6) อุปกรณ์ในการตรวจวินิจฉัยพืช หรืออาจจะเรียกว่าเป็น "อุปกรณ์หมอพืช" ก็ได้ ซึ่งได้แก่ เครื่องมือตรวจสอบค่า ph ในดิน ชุดตรวจสอบสารพิษตกค้างฯ แว่นขยาย ฯลฯ
7) สร้างเครือข่ายเกษตรหมู่บ้าน
8) มีกฏหมายรองรับ "เกษตรหมู่บ้าน"
เกษตรหมู่บ้านนำเสนอผลสรุปจากการระดมสมอง
ประเด็นที่ 3 ปัจจัยหรือสิ่งที่จะสนับสนุนให้งานส่งเสริมการเกษตรในพื้นที่ประสบความสำเร็จ
1) ความรู้ด้านการเกษตร โดยการอบรมถ่ายทอดความรู้ การศึกษาดูงาน การจัดทำแปลงสาธิตฯ ตลอดจนการจัดการความรู้ ( KM )
2) ความพร้อมของบุคลากร ซึ่งบุคลากรในที่นี้หมายถึง เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร เกษตรหมู่บ้าน และเจ้าหน้าที่ส่วนท้องถิ่น
3) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร
4) การจัดโซนนิ่งพืช
5) งบประมาณสนับสนุน โดยเฉพาะจากองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น
6) การสนับสนุนปัจจัยการผลิตแก่เกษตรกร เช่น พันธุ์พืช ปุ๋ยชีวภาพ สารชีวภัณฑ์ เป็นต้น
7) การแก้ไขปัญหาด้านการตลาดพืชผลทางการเกษตร เช่น การประกันราคาสินค้าเกษตร
8) การปรับปรุง/พัฒนาปัจจัยพื้นฐาน โดยเฉพาะ แหล่งน้ำ และดิน
9) การรวมกลุ่มอาชีพ
10) การออกเอกสารสิทธิ์ที่ทำกินแก่เกษตรกร
11) สามารตอบสนองความต้องการของเกษตรกรได้
12) มีการติดตามประเมินผลการดำเนินงาน
ผลงานของเกษตรหมู่บ้านล้วนๆ เจ้าหน้าที่เป็นเพียงผู้อำนวยความสะดวกเท่านั้น
และทั้งหมดนี้ก็คือสาระที่ได้จากการระดมสมองและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของเกษตรหมู่บ้าน ผู้ซึ่งมีบทบาทในการทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรในการพัฒนางานอาชีพเพื่อความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นของเกษตรกรไทย ซึ่งผู้เขียนหวังว่าผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการผลักดันและสนับสนุนการทำงานของเกษตรหมู่บ้านคงนำผลสรุปนี้ร่วมพิจารณาในการกำหนดแผนการดำเนินงานให้ตอบสนองต่อความต้องการของเกษตรหมู่บ้านและเกษตรกรในพื้นที่อย่างจริงจังต่อไป
สวัสดีค่ะ คุณเหรียญชัย และ พี่สิงห์ป่าสัก
สวัสดีครับ
เพิ่งจะมีโอกาสเข้ามาทักทาย
สบายดี นะรับ
รู้สึกว่าค่อนข้างจะเอาจริงเอาจัง
ยังไง..ช่วยย้ำเจ้าหน้าที่ตำบลอย่างทิ้งเขานะครับ
ขอบคุณมาก
ดีมากเลยค่ะ พี่มีความสามารถด้านในการทำแผนที่ความรู้
ได้ศึกษาเพื่อนำไปเป็ฯความรู้ต่อไป