ช่องปากอักเสบในผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัด ..อมน้ำแข็งสามารถลดปัญหาได้


แนวปฏิบัติการพยาบาล เรื่อง การลดช่องปากอักเสบผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด

ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด มักจะมีภาวะช่องปากเป็นแผล อักเสบและปวดทุกข์ทรมานมาก เพราะยาเคมีบำบัดทำให้เกิดเยื่อบุในช่องปากอักเสบ

จาการศึกษาพบว่า การป้องกันช่องปากไม่ให้เป็นแผลสามารถปฏิบัติได้ดังนี้ค่ะ

กรณีช่องปากยังไม่เป็นแผล

1. แนะนำการดูแลสุขภาพช่องปาก

2. การแปรงฟันอย่างถูกวิธี ใช้แปรงที่มีขนแปรงอ่อนนุ่ม ด้วยเทคนิคบาสส์ (Bass technique) แปรงทำมุม 45 องศากับเหงือกและฟัน โดยเริ่มที่โคนฟันก่อน ใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์

3.  บ้วนปากด้วยน้ำเปล่าหรือน้ำเกลือ หลังแปรงฟัน หลังอาหารทุกมื้อและก่อนนอน ไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์ผสม

4.  ถ้ามีฟันปลอม  ควรถอดทำความสะอาดทุกครั้งหลัง

รับประทานอาหาร และถอดฟันปลอมออกทุก 8 ชั่วโมงต่อวัน

5. ทาริมฝีปากด้วยวาสลีน

6. แนะนำการรับประทานอาหารโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ปลา นม ไข่ ที่อ่อนนุ่ม กลืนสะดวก ไม่เผ็ด

7. ดื่มน้ำมากกว่า 2 ลิตรต่อวัน

 

กรณีที่ช่องปากอักเสบระดับ 1-2

1.   แนะนำให้ดูแลเหมือนการดูแลช่องปากปกติ 

 เพิ่มการปฏิบัติตัว โดย บ้วนปากด้วยน้ำเกลือทุก 2 ชั่วโมง และ รับประทานอาหารอ่อนหรืออาหารเหลว

2.  อมน้ำแข็ง เพื่อบรรเทาอาการปวดในช่องปากทุก 2 ชั่วโมง นานครั้งละ 5 นาที

3.  ประเมินช่องปาก วันละ 2 ครั้ง

 

กรณีที่ช่องปากอักเสบระดับ 3-4

แนะนำให้ดูแลเหมือนการดูแลช่องปาก โดยใช้ผ้าสะอาดนุ่มชุบน้ำเกลือพันนิ้วมือเช็ดปากแทนการแปรงฟัน ห้ามใช้ไหมขัดฟัน  บ้วนปากด้วยน้ำเกลือทุก 1-2 ชั่วโมง และทาริมฝีปากด้วยวาสลิน

2.  อมน้ำแข็ง เพื่อบรรเทาอาการปวดในช่องปากทุก 2 ชั่วโมง

3.  ให้ยาตามแผนการรักษาของแพทย์ เช่น 2% Xylocaine viscious  อมกลั้วปากและคอก่อนรับประทานอาหาร  และให้ยาต้านเชื้อราและต้าน    จุลินทรีย์

4.  ประเมินช่องปากวันละ 3 ครั้ง

.................... 

 จากงานวิจัย Worthington HV, Clarkson JE, Eden OB.,2007 Interventions for preventing oral mucositis for patients with cancer receiving treatment. Cochrane Database of Systematic Reviews2007(4)ศึกษาโดยการสุ่มผู้ป่วย 7,523 คน  พบว่า การอมน้ำแข็งเป็น EBP mucositis เราจึงได้นำมาใช้ในหอผู้ป่วยเคมีบำบัด 

การอมน้ำแข็ง สามารถป้องกันการเกิดช่องปากอักเสบได้

..........................

วันนี้อยากขอบคุณ อาจารย์แพทย์หญิงเอื้อมแข สุขประเสริฐ เป็นหมอรักษาคนไข้มะเร็งที่เก่งมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ยังใจบุญอีกด้วย

ได้จัดซื้อเครื่องทำน้ำแข็ง  ให้เราไว้ทำน้ำแข็งให้ผู้ป่วยไว้อม(Ice cip)  เพื่อป้องกันช่องปากเป็นแผล จากการได้รับยาเคมี  ขอขอบคุณอาจารย์มากๆๆค่ะ

คำสำคัญ (Tags): #apn#cancer#chemotherapy#mucositis
หมายเลขบันทึก: 246759เขียนเมื่อ 6 มีนาคม 2009 20:10 น. ()แก้ไขเมื่อ 21 มิถุนายน 2012 19:43 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (7)

การประเมินช่องปาก ตาม WHO

 เกรด 0  เยื่อบุช่องปากปกติ

 เกรด 1 เยื่อบุช่องปากเริ่มมีสีแดงบวม  เป็นแผล เริ่มมีอาการเจ็บในช่องปากเล็กน้อย   

เกรด 2 เยื่อบุช่องปากมีสีแดง  มีแผลและปวดแต่รับประทานอาหารธรรมดาหรืออาหารอ่อนได้  

เกรด 3  เยื่อบุช่องปากมีสีแดงบวม  มีแผลและปวดมีแผลรับประทานอาหารเหลวได้

เกรด 4  เยื่อบุช่องปากอักเสบรุนแรง  ไม่สามารถรับประทานอาหารได้  ต้องให้อาหารทางสายยางหรือทางหลอดเลือดดำแทน

คนปกติสามารถนำแนวทางการดูแลช่องปากไปใช้ได้ จะได้ไม่เกิดแผลในช่องปากนะคะ  โดยดื่มน้ำมากๆ และบ้วนปากด้วยน้ำเกลือค่ะ

ข้อมูลเป็นประโยชน์มากค่ะ อ่านเข้าใจง่าย และสะดวกต่อการนำไปปฏิบัติค่ะ

สวัสดีค่ะ

  • ตอนวัยเด็กเล็ก ๆ
  • คุณยายให้บ้วนปากด้วยน้ำเกลือ แต่ไม่อยากเชื่อค่ะ
  • จะจำไปสอนเด็ก ๆค่ะ
  • ขอขอบคุณค่ะ

คุณน้อยหน่า
ช่วงนี้อากาศร้อน ปากเป็นแผลง่าย เราสามารถปฏิบัติเพื่อป้องกันปากไม่ให้เกิดแผลได้นะคะ

ครูคิมคะ

การป้องกันการเกิดแผลในช่องปากสำหรับประชาชน สามารถทำง่ายๆค่ะ คือ

  • แปรงฟันอย่างถูกวิธี ใช้แปรงที่มีขนแปรงอ่อนนุ่ม
  • ใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์
  • บ้วนปากด้วยน้ำเปล่าหรือน้ำเกลือ หลังแปรงฟัน หลังอาหารทุกมื้อและก่อนนอน
  • ทาริมฝีปากด้วยวาสลีน
  • รับประทานอาหารโปรตีน ปลา นม ไข่ ที่อ่อนนุ่ม  ไม่เผ็ด
  • ดื่มน้ำมากกว่า 2 ลิตรต่อวัน

ทำไมต้องอมน้ำแข็งทุก 2 ชั่วโมงนานครั้งละ 5 นาที อม prn ได้ไม๊ กลางคืนต้องอมด้วยหรือเปล่า

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท