Action Model และปฏิทินการขับเคลื่อนหลักสูตร 2551
ในปี 2552 จะมีการทดลองนำร่องใช้หลักสูตรใหม่(หลักสูตร2551) กำหนดเป้าหมาย อย่างน้อย เขตพื้นที่การศึกษาละ 3 โรงเรียน ซึ่งขณะนี้คาดหวังว่า เขตพื้นที่การศึกษาต่าง ๆ คงจะจัดทำ “กรอบหลักสูตรระดับท้องถิ่น ของเขตพื้นที่การศึกษา” เป็นที่เรียบร้อยแล้วรวมทั้งโรงเรียนส่วนใหญ่ที่เป็นกลุ่มทดลองนำร่องก็น่าจะจัดทำหลักสูตรสถานศึกษา เรียบร้อยแล้ว เช่นกัน(หรือกำลังจะเรียบร้อย)
เพื่อให้การทดลองนำร่องการใช้หลักสูตร 2551 เกิดประสิทธิภาพอย่างแท้จริง ผมคิดว่าในขั้นของการนำหลักสูตรไปใช้(Curriculum Implementation)ในระดับสถานศึกษา “เราจะต้องขับเคลื่อนหลักสูตรอย่างมีหลักวิชา” ทุกสถานศึกษาควรกำหนดโมเดลการทำงาน(Action Model)ที่เป็นรูปธรรม โดยโมเดลการทำงานควรจะสอดคล้องกับหลักทฤษฎีในการบริหารจัดการที่สำคัญ ๆ เช่น หลักการมีส่วนร่วม หลักการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ หลักการในการกำกับติดตามและประเมินผลการดำเนินงาน หลักการตัดสินใจโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ฯลฯ โดยในการบริหารจัดการหลักสูตรจะต้องยึดหลักเหล่านี้อย่างจริงจัง(แต่ละโรงเรียนอาจมีจุดเน้นในหลักวิชา หรือ Action Modelที่แตกต่างกัน) อีกทั้ง จะต้องมีปฏิทินการปฏิบัติงานตลอด 12 เดือนและเป็นที่รับทราบตรงกันระหว่างผู้เกี่ยวข้องกลุ่มต่าง ๆ(Stakeholder) ผมขอยกตัวอย่างปฏิทินการขับเคลื่อนหลักสูตรในปี 2552 ของโรงเรียนแห่งหนึ่ง ดังนี้
1) จัดให้ผู้เกี่ยวข้องคือ ผู้บริหาร ครู คณะกรรมการสถานศึกษา แกนนำชุมชน แกนนำเครือข่ายผู้ปกครอง และแกนนำนักเรียน ประชาพิจารณ์ วิพากษ์ หรือวิเคราะห์หลักสูตร
...(วันที่ 3 มีนาคม 2552)
(1) วิพากษ์หลักสูตรแกนกลางประเทศ ว่ามีหลักการ แนวปฏิบัติอย่างไร มีจุดเด่น จุดด้อย อย่างไรบ้าง เพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับหลักสูตรแกนกลาง 2551
(2) วิพากษ์กรอบหลักสูตรระดับท้องถิ่น ที่พัฒนาโดยสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ว่ามีความเหมาะสมหรือไม่ เพียงใด
(3) วิพากษ์ ร่างหลักสูตรสถานศึกษา ว่ามีความเหมาะสมหรือไม่ เพียงใด
2) ทดสอบความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักสูตรใหม่ของครูและผู้เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่า ทุกคน เข้าใจหลักสูตร ตรงกัน ในการนี้ ผู้บริหารและครู ควรผ่านการทดสอบความรู้โดยได้คะแนนไม่ต่ำกว่าร้อยละ 90 ของคะแนนเต็ม ในขณะที่ เครือข่ายผู้ปกครอง หรือแกนนำชุมชน กำหนดเกณฑ์การผ่านร้อยละ 70 ของคะแนนเต็ม
...(ระหว่าง วันที่ 6-8 เมษายน 2552)
3) หลังจากครูผู้สอนแต่ละรายวิชา จัดทำแผนจัดการเรียนรู้เรียบร้อยแล้ว ก่อนเปิดภาคเรียนที่ 1 ปี 2552 จัดให้มีการสัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างครูผู้สอนในกลุ่มสาระเดียวกันก่อน โดยเชิญเครือข่ายสถาบันอุดมศึกษาในเขตพื้นที่ ให้เข้าร่วมสัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้
...(วันที่ 8 พฤษภาคม 2552)
4) จัดสัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างครูกลุ่มสาระเดียวกัน อย่างน้อย 1 ครั้ง ต่อเดือน
...(ปฏิทินภายในของแต่ละกลุ่มสาระ รวม 3 ครั้ง)
5) ส่งเสริมให้ครูผู้สอน ระดับรายวิชา มีการทดลอง วิจัยและพัฒนารูปแบบการสอน รูปแบบการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน อย่างหลากหลาย อย่างเป็นระบบ
...( สัมมนาเสนอผลการวิจัย วันที่ 2 ตุลาคม 2552)
6) ในการประชุมประจำเดือนระดับสถานศึกษา ในปี 2552 กำหนดวาระพิเศษ รายงานความก้าวหน้าในการใช้หลักสูตรของกลุ่มสาระต่าง ๆ จัดทำเป็นเอกสาร รายงานแบบสั้น ๆ ต่อที่ประชุม โดยเฉพาะในประเด็นที่เห็นว่า เป็น Best Practice ของแต่ละกลุ่มสาระ
...(พุธที่ 2 เดือน มิ.ย. ก.ค. และ ส.ค.52 )
7) สิ้นภาคเรียนที่ 1 ปี 2552 จัดสัมมนาประเมินผลการใช้หลักสูตร ภาคเรียนที่ 1 โดยรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องจากหลายแหล่ง หลายลักษณะ ใช้ประกอบการสัมมนา(ผู้เข้าสัมมนาประกอบด้วย ผู้บริหาร ครูกรรมการสถานศึกษา และเครือข่ายผู้ปกครอง และผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาในท้องถิ่น )
...(วันที่ 25 กันยายน 2552)
8) จัดประชุมเตรียมความพร้อมในการทดลองใช้หลักสูตรภาคเรียนที่ 2/2552 ก่อนเปิดภาคเรียน
...(วันที่ 5 พฤศจิกายน 2552)
9) ทุกกลุ่มสาระ รายงานความก้าวหน้าในการใช้หลักสูตรต่อที่ประชุมประจำเดือน
...(วันพุธที่ 2 ของเดือน ธ.ค.52 ม.ค. และ ก.พ.53)
10) สิ้นปีการศึกษา 2552 จัดสัมมนาประเมินผลการทดลองนำร่องการใช้หลักสูตร (โดยทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้จะต้องจัดทำรายงานการประเมินผลการใช้หลักสูตรระดับกลุ่มสาระ นำเสนอต่อที่ประชุม เชิญกรรมการสถานศึกษา และเครือข่ายผู้ปกครอง ผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาในท้องถิ่น เข้าร่วมประชุมด้วย และสถานศึกษา จัดทำรายงานการประเมินความก้าวหน้าในการใช้หลักสูตร ระยะ 1 ปี ในภาพรวมของสถานศึกษา)
.....(วันที่ 23 มีนาคม 2553)
11) รายงานผลการทดลองนำร่องการใช้หลักสูตรแก่เขตพื้นที่การศึกษา และ สพฐ.
.....(ภายใน 8 เมษายน 2553)
“ผมคิดว่า หากกระบวนการใช้หลักสูตร ได้กำหนด Action Model ที่ชัดเจน และ มีปฏิทินปฏิบัติการ ที่เป็นรูปธรรม ดังตัวอย่างข้างต้น การใช้หลักสูตรครั้งนี้ คงจะประสบความสำเร็จ อย่างน่าภาคภูมิใจ แน่นอน”
ความเห็น (10)
สวัสดีค่ะอาจารย์
โรงเรียนของดิฉัน ไม่ได้อยู่นำร่อง แต่เราเริ่มศึกษากันมาพร้อม ๆกับการประกาศ 555 โรงเรียนแล้วนะคะ แบบนี้จะมีวิธีการใดที่ครูสัก 3 คนจะเข้าร่วมสังเกตการณ์ได้บ้างคะ จะเสียค่าใช้จ่ายเองค่ะ
ขอขอบพระคุณค่ะ
- ประสานงานกับ ศน.เขต ของท่านนะครับ ขอเข้าร่วมประชุม หรือรับทราบเป็นระยะ ๆ
- ผมเองกำลังรอว่าโรงเรียนใดจะทำปฏิทินที่เป็นรูปธรรมบ้าง
- สำหรับในระดับเขตพื้นที่ ผมจะลองสนับสนุนให้เขตจัดทำปฏิทินการบริหารหลักสูตรที่เป็นรูปธรรม ทั้งเขต 2 กทม.และ เขต 2 นนทบุรี ครับ เพื่อเราจะได้เรียนรู้ร่วมกัน
กำลังติดตามเรื่องนี้อย่างใกล้ชิดค่ะอาจารย์...ซึ่งโรงเรียนกำลังดำเนินการประชุมให้ความรู้ครูและบุคลากร และจัดทำหลักสูตรในลำดับต่อไปค่ะ
ดร.สุพักตร์
- คุณรุจิดา สบายดีนะครับ
- ลองเสนอให้จัดทำปฏิทินปฏิบัติการตลอด 12 เดือน พร้อมทั้งออกแบบการนำหลักสูตรไปใช้อย่างเป็นระบบนะครับ
- ในการปฏิบัติแต่ละขั้นตอน อาศัยแนวคิด ทฤษฎี หรือหลักการใด ถ้าสามารถอธิบายได้ จะดีมาก ตอนเขียนรายงานการประเมินผลจะได้ทราบว่า สำเร็จ-ไม่สำเร็จน่าจะเป็นเพราะตัวแปรใด
นางสาววลี สินุธก
ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะ..อาจารย์
ขอบพระคุณมากค่ะสำหรับตัวอย่าง/แนวทางการขับเคลื่อนฯ
เชียงใหม่ เขต 1 กำลังจะเริ่มวันพรุ่งนี้ค่ะ ในการจัดทำหลักสูตรระดับท้องถิ่น
ดร.สุพักตร์
คุณ วลี, ศน.อ้วน
- ขอบคุณครับที่แวะชม/ร่วมแสดงความคิดเห็น
- สำหรับ ชม.เขต 1 เป็นเขตที่เป็นความหวังของประเทศเขตหนึ่งนะครับ หวังว่าจะได้เรียนรู้สิ่งดี ๆ จากเขตนี้ แล้วจะคอยติดตามครับ
สวัสดีครับ....ท่านดร.สุพักตร์ ที่เคารพอย่างสูง
จากที่ท่านยกตัวอย่าง ปฎิทินการขับเคลื่อนหลักสูตรปี 52 ของโรงเรียนแห่งหนึ่งทั้ง
11 ขั้นตอนนั้นเป็นหลักการที่ดีเยี่ยม แต่เวลาปฎิบัติจริงๆอะไรจะเกิดขึ้น ฝากถามท่าน
คุณครูผู้ที่จะนำหลักการดังกล่าวไปปฎิบัติด้วยนะครับ
แต่ถึงอย่างไรผมในฐานะประชาชนคนหนึ่งก็ขอเป็นกำลังใจให้กับทุกๆท่านเผื่อความ
ฝันจะไดเป็นจริง
ด้วยความเคารพอย่างสูง
นพรัตน์สิงขร
ข้อคิด " สัจธรรมของมนุษย์ "
" เรามักกลืนความหลอกลวงทีเยินยอเราลงไปอย่างละโมบ
ทว่าจิบดื่มความจริงที่เราพบว่าดีกว่าเข้าไปที่เล็กละน้อย "
ดร.สุพักตร์
เรียน คุณ นพรัตน์สิงขร
- ผมเคยดูรายการ ที วี "ฝันให้ไกล ไปให้ถึง" (จำไม่ได้ว่า ช่องไหน) คนทุกคนควรจะวาดฝัน หรือ วาดอนาคต...แล้วไม่ต้องกลัวว่าจะเป็นไปไม่ได้...แต่จะต้องพยายามไปให้ถึง
- ตอนผมจบปริญญาตรีและเริ่มทำงานที่โรงเรียนบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น(เกรดปริญญาตรี ไม่อยากบอก...อายครับ ต่ำมาก) เคยตั้งใจว่าจะเป็นครู 3 ปี แล้วจะไปเรียนต่อปริญญาโท หลังจากนั้นจะกลับไปอยู่บ้านไผ่ 3 ปี แล้วจะสอบเรียนต่อปริญญาเอกให้ได้(ด้วยการลาศึกษาต่อนะครับ เพราะผมคงจะไม่มีทุนเรียน ถ้าไม่มีเงินเดือน..."ยากจน ครับ")...นี่ คือ การวาดฝัน แล้วพยายามอ่านหนังสืออย่างสม่ำเสมอ....ในที่สุด ทำได้ครับ..ตามฝัน...ตามวันเลาที่วาดไว้
- ผมคิดว่า ในการพัฒนางาน ทุกคนที่เกี่ยวข้องจะต้องร่วมกันสร้าง "ภาพแห่งความสำเร็จ ที่ต้องการ"...แล้วต้องช่วยกันทำ ไปเรื่อย ๆ...น่าจะประสบความสำเร็จในระดับหนึ่ง แม้จะไม่ใช่ทั้งหมด
รัตนา นวีภาพ
เห็นด้วยค่ะกับอาจารย์ในการวางแผนเพื่อทดลอง ตรวจสอบ ประเมินการใช้หลักสูตรใหม่
แต่จะมีสักกี่โรงเรียนที่ลงมือทำ ต้องได้ผู้บริหารที่มีวิสัยทัศน์ และขยันค่ะ ปัจจุบันการศึกษาไทยที่ไปไม่ถึงดวงดาว ขึ้นอยู่กับผู้บริหาร 50 เปอร์เซ็นต์ ผู้บริหารรวมถึงรองฝ่ายต่าง ๆ ด้วยนะคะ การศึกษาไทยโดยเฉพาะในโรงเรียนต่างจังหวัด ปัญหาเยอะค่ะ