เสวียน : ความคงอยู่ที่ลางเลือน
สิ่งก่อสร้างที่เกิดจากวัฒนธรรมข้าวมีมากมายที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น หรือได้รับการถ่ายทอดจากชุมชนอื่น ๆ แล้วนำมาปรับประยุกต์ให้ใช้ในท้องถิ่นตนเองได้เพื่ออำนวยผลให้สามารถ
ยังชีพได้อย่างมีความสุข
เสวียน เป็นที่เก็บข้าวของครอบครัวที่ยังไม่มีเล้า เมื่อมีเล้าข้าวแล้วจึงเลิกใช้เสวียน เมื่อ 2 – 3 วันที่ผ่านมาผมได้เดินทางไปบ้านดงบัง ต.น้ำปลีก อ.เมือง จ.อำนาจเจริญ ได้พบเสวียนหลังหนึ่งที่มีสร้างมานานและผ่านการใช้งานอย่างโชกโชน แต่ที่น่าสนใจคือ ที่นั่นเขาเรียก “กะเสียน” เอาไว้ใส่ข้าว ทำเป็นวงกลมทรงกระบอกขนาดใหญ่สานด้วยไม้ไผ่แล้วเอาดินโพนผสมกับขี้วัวทาบเพื่ออุด
รอยรั้ว
ที่หมู่บ้านนี้ยังมีเสวียนอยู่หลายหลัง และมีช่างทำเสวียนที่ยังทำเสวียนอยู่หลายคน โอกาสหน้าจะไปสัมภาษณ์ช่างเขียนให้อ่านอีกต่อไปครับ
ความเห็น (2)
สวัสดีครับ
เอ.. เสวียน นึกว่าที่สานๆ เอาไว้รองหม้อข้าวร้อน
แล้ว ที่สานๆ เอาไว้ใส่ข้าวเปลือก เคยเห็นในหมู่บ้านกะเหรี่ยงแถว อ.ท่าสองยาง ชาวบ้านเรียกว่าอะไรไม่ได้ถาม แต่แถวภาคกลางเรียกว่า พ้อม
อาจจะเรียกไม่เหมือนกันนะครับ...
สัวสดีครับคุณธ.วั ช ชั ย
อย่างที่คุณพูดก็ถูกครับ สำหรับภาคกลางคำว่า "เสวียน" หมายถึง ภาชนะรองหม้อครับ แต่ที่พูดถึงคือ "เสวียน" ที่มีใช้กันในกลุ่มชาติพันธุ์ไท ซึ่งบางแห่งอาจมีชื่เรียกต่างกันตามแต่ภาษาของสังคมนั้น ๆ เช่น คำว่า โดน ภาษาอีสาน หมายถึง นาน
แต่ภาษาไทย หมายถึง ถูกกระทำ เป็นต้น
ภาษาไทยราชการ ราชบัณฑิตท่านเก็บคำ "เสวียน" ไว้อย่างกลาง ๆ ว่ามีความหมายได้หลายอย่าง ว่า
"เสวียน [สะเหฺวียน] น. ของใช้ชนิดหนึ่ง ทำด้วยหญ้า หวาย หรือฟาง
เป็นต้น ถักหรือมัดเป็นวงกลม มักมีหู ๒ ข้างสำหรับหิ้ว ใช้รองก้นหม้อที่หุงต้มด้วยเตาฟืนหรือเตาถ่าน, ของใช้ชนิดหนึ่งทำด้วยไม้ไผ่สานเป็นแผ่นกลม สำหรับรองหรือรับสิ่งต่าง ๆ มีพ้อมข้าวเป็นต้น"
"เสวียน" "กะเสียน" "เยเข้า" ต่าวมีความหมายร่วมกันว่า เป็นที่เก็บข้าวที่มีลักษณะกลมครับ ส่วนเผ่าไหนจะเอาขี้ควายทาหรือไม่นั้นก็แล้วแต่วัฒนธรรมของเขาครับผม เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้