ปุ๋ยหมักแห้งชีวภาพทำง่ายได้ผลดีลดต้นทุนการผลิต
ปุ๋ยหมักแห้งชีวภาพ เป็นปุ๋ยอินทรีย์ที่ผลิตขึ้นโดยการนำมูลสัตว์ชนิดต่างๆ มาผสมคลุกเคล้ากับขี้เถ้าแกลบและรำละเอียด แล้วใช้กากน้ำตาลและหัวเชื้อจุลินทรีย์เป็นตัวเร่งปฏิบัติการย่อยสลายให้เป็นปุ๋ยอินทรีย์ที่มีอนุภาคเล็กลง ซึ่งใช้ได้ผลดีที่ ต.หนองกรด อ.บรรพตพิสัย จ.นครสวรรค์ การทำปุ๋ยหมักแห้งชีวภาพ (โบกาฉิ) ส่วนประกอบ คือ
1. มูลสัตว์แห้ง 1 ส่วน (กระสอบ)
2. แกลบดิบ 1 ส่วน
3. รำละเอียด 1 ส่วน
4. กากน้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะ
5. หัวเชื้อจุลินทรีย์ อี.เอ็ม. 2 ช้อนโต๊ะ
6. น้ำสะอาด 10 ลิตร
วิธีทำ คลุกรำละเอียดกับมูลสัตว์แห้งที่บดหรือย่อยจนเล็กลงเข้าด้วยกัน จากนั้นนำแกลบดิบเทลงในถังน้ำที่ผสมหัวเชื้อจุลินทรีย์ อี.เอ็ม. และกากน้ำตาลไว้ ช้อนเอาแกลบมาคลุกกับรำละเอียดและมูลสัตว์ที่ผสมไว้แล้วให้เข้ากัน ให้มีความชื้นประมาณ 40 - 50 % ทดลองได้จากการกำส่วนผสมในมือแล้วแบออกจะเป็นก้อน เมื่อทิ้งลงพื้นจะแตกกระจายออกจากกัน หลักจากนั้นนำส่วนผสมไปใส่กระสอบหรือถุงปุ๋ยที่อากาศถ่ายเทได้ ประมาณ 3 ใน 4 ของกระสอบ ไม่ต้องกดให้แน่นมัดปากกระสอบไว้ พลิกกระสอบแต่ละด้านทุกวัน วันที่ 2 - 3 จับกระสอบจะร้อนอุณหภูมิประมาณ 40 - 45 องศาเซลเซียส วันที่ 4 - 5 จะค่อยๆ เย็นลงจนอุณหภูมิปกติเปิดกระสอบดูจะได้ปุ๋ยแห้งร่วนนำไปใช้ได้เลย ถ้าไม่มีกระสอบหรือทำปริมาณมากเมื่อผสมกันดีแล้วให้นำไปกองบนกระสอบป่านหรือฟางแห้งที่ใช้รองพื้นหน้าประมาณ 1 ฟุต แล้วคลุมด้วยกระสอบกลับวันละ 1-2 ครั้ง ให้อากาศถ่ายเททั่วถึงประมาณ 5 - 7 วัน รักษาอุณหภูมิให้ปกติ ดูปุ๋ยแห้งร่วนดีแล้วนำเก็บใส่ถุงไว้ใช้ได้
อีกวิธีหนึ่ง ให้คลุกรำละเอียด มูลสัตว์และแกลบดิบให้เข้ากัน ผสมหัวเชื้อจุลินทรีย์ อี.เอ็ม. และกากน้ำตาลอย่างละ 2 ฝา ในน้ำ 10 ลิตร ใส่บัวรดบนกองของส่วนผสม โดยวนจากนอกเข้าใน ให้กองปุ๋ยมีความชื้น 50 % ถ้าแฉะใช้รำละเอียดส่วนที่ยังเหลือเติม ถ้าแห้งเกินไปเชื้อจะไม่เดิน ถ้าแฉะมากความร้อนจะสูงและเป็นก้อน หลังจากทำแล้ว 8 ชั่วโมง ความร้อนในกองปุ๋ยจะสูงมาก กลับปุ๋ยในกองทุกวันจนอุณหภูมิปกติ ประมาณ 5 - 7 วัน เก็บใส่ถุงไว้ใช้ต่อไป
วิธีการใช้ ใช้โรยบนแปลงผัก โคนต้นไม้ หรือใช้เตรียมดินปลูกพืช นำไปผสมอาหารเลี้ยงสัตว์ เช่น ไก่ หมู วัว ฯลฯ ใช้บำบัดน้ำเสีย กำจัดกลิ่น บำบัดน้ำ สร้างอาหารในน้ำ ในบ่อปลา ถังระบายน้ำ ฯลฯควรเก็บในที่แห้งไม่ถูกแดดหรือฝนจะเก็บไว้ได้นานประมาณ 1 ปี สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ นายทนง ใจบุญลือ เจ้าพนักงานการเกษตรประจำตำบลหนองกรด อ.บรรพตพิสัย จ.นครสวรรค์ โทร. 056-279297 ปี
ปุ๋ยหมักแห้งชีวภาพทำง่ายได้ผลดีลดต้นทุนการผลิต
1. ขุยมะพร้าว 1ตัน
2. มูลสัตว์ 100-200 กิโลกรัม (ถ้ามากกว่านี้ก็จะดี)
3. อีเอ็ม 1ลิตร + กากน้ำตาล 1 ลิตร + น้ำ 20 ลิตร
4. ปุ๋ยยูเรีย 2 กิโลกรัม
วิธีการทำ
การกองปุ๋ยหมัก 1 ตัน มีขนาดความกว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สูง 1.5 เมตร การกองมี 2 วิธี ขึ้นกับชนิดของวัสดุที่มีขนาดเล็กให้คลุกเคล้าวัสดุให้เข้ากันแล้วจึงกองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ส่วนวัสดุที่มีชิ้นส่วนยาวให้กองเป็นชั้น ๆ ประมาณ 3-4 ชั้น โดยแบ่งส่วนผสมที่จะกองออกเป็น 3-4 ส่วน ตามจำนวนชั้นที่จะกอง มีวิธีการกองดังนี้
1. นำอีเอ็ม 1ลิตร กากน้ำตาล 1 ลิตร น้ำ 20 ลิตร ผสมให้เข้ากัน
2. การกองชั้นแรกให้นำวัสดุที่แบ่งไว้ส่วนที่หนึ่งมากองเป็นชั้นมีขนาดกว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สูง 30-40 เซนติเมตร ย่ำให้พอแน่นและรดน้ำให้ชุ่ม
3. นำมูลสัตว์โรยที่ผิวหน้าเศษพืช ตามด้วยปุ๋ยไนโตรเจน แล้วราด อีเอ็ม กากน้ำตาล น้ำ ที่ผสมเข้ากันแล้ว ให้ทั่ว โดยแบ่งใส่เป็นชั้น ๆ
4. หลังจากนั้นนำเศษพืชมากองทับเพื่อทำชั้นต่อไป ปฏิบัติเหมือนการกองชั้นแรก ทำเช่นนี้อีก 2-3 ชั้น ชั้นบนสุดของกองปุ๋ยควรปิดทับด้วยเศษพืชที่เหลืออยู่เพื่อป้องกันการสูญเสียความชื้น
การดูแลรักษากองปุ๋ยหมัก
1. รดน้ำรักษาความชื้นในกองปุ๋ย : ให้มีความชื้นประมาณ 50-60%
2. การกลับกองปุ๋ยหมัก : กลับกอง 10 วันต่อครั้ง เพื่อเพิ่มออกซิเจน ลดความร้อนในกองปุ๋ย และช่วยให้วัสดุคลุกเคล้ากัน หรือใช้ไม้ไผ่เจาะรูให้ทะลุตลอดทั้งลำและเจาะรูด้านข้างปักรอบ ๆ กองปุ๋ยหมัก ห่างกันลำละ 50-70 เซนติเมตร
3. การเก็บรักษากองปุ๋ยหมักที่เสร็จแล้ว : เก็บไว้ในโรงเรือน อย่าตากแดดและฝนจะทำให้ธาตุอาหารพืชในปุ๋ยหมักสูญเสียไปได้
หลักการพิจารณาปุ๋ยหมักที่เสร็จสมบูรณ์แล้ว
1.สี : มีสีน้ำตาลเข้มจนถึงสีดำ
2.ลักษณะ : อ่อนนุ่ม ยุ่ย ไม่แข็งกระด้างและขาดออกจากกันได้ง่าย
3.กลิ่น : ปุ๋ยหมักที่เสร็จสมบูรณ์จะไม่มีกลิ่นเหม็น
4.ความร้อนในกองปุ๋ย : อุณหภูมิภายในกองปุ๋ยใกล้เคียงกับอุณหภูมิภายนอกกอง
5.การเจริญของพืชบนกองปุ๋ยหมัก : พืชสามารถเจริญบนกองปุ๋ยหมักได้โดยไม่เป็นอันตราย
6. การวิเคราะห์ทางเคมี : ค่าอัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจนเท่ากับหรือต่ำกว่า 20 : 1