Six Thinking Hats
การพัฒนาความคิดอย่างเป็นระบบ
-หลักการ Six Thinking Hats ของเอ็ดเวิร์ด เดอโบโน มีรายละเอียด ดังนี้ ท่านจบการศึกษาทางด้านแพทย์ศาสตร์จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด เป็นปรมาจารย์ทางด้านการคิดชาวอังกฤษที่มีชื่อเสียงรู้จักกันทั่วโลก ได้ศึกษาและคิดค้นวิธีคิด (Thinking Method) เพื่อช่วยให้มนุษย์มีการคิดที่มีประสิทธิภาพ สร้างสรรค์และครอบคลุมรอบด้านยิ่งขึ้น โดยเสนอวิธีคิดแบบ Six Thinking Hats หรือการคิดแบบหมวก 6 ใบ เป็นการแยกกรอบความคิดเป็นด้าน ๆ อย่างชัดเจน จากนั้นจึงวิเคราะห์หาเหตุผลภายในกรอบความคิดนั้น ๆ อันจะช่วยให้คิดพิจารณาสิ่งต่าง ๆ ได้ครอบคลุมและมีคุณภาพมากขึ้น แทนที่จะคิดทุกด้านในเวลาเดียวกัน ซึ่งมักก่อให้เกิดความสับสน หมวกแห่งความคิด 6 ใบ หรือการคิด 6 ด้าน ประกอบด้วย
1. หมวกสีขาว หมายถึงข้อมูลข่าวสาร ข้อมูลดิบที่ต้องเก็บรวบรวมไว้ให้มากที่สุด เช่น การนำเสนอข้อมูลข่าวสารของตนเองออกมาแบบไม่ต้องวิเคราะห์หรือถกเถียงว่าข้อมูลของตนเองดีกว่าของคนอื่น เน้นการให้ข้อมูลจริงที่ปรากฎ
2. หมวกสีแดง หมายถึงอารมณ์ความรู้สึกที่ต้องการสื่อออกมาถึงหัวเรื่องนั้น เช่น ทุกคนสามารถแสดงอารมณ์ความรู้สึกในเรื่องที่นำเสนอได้อย่างเต็มที่ เพราะธรรมชาติของมนุษย์จะไม่สามารถใช้เหตุผลได้ตลอดเวลา เพราะมีอารมณ์และความรู้สึกมาปะปนบ่อย ๆ จึงเป็นการคิดแบบไม่สนใจข้อมูลความจริง แต่สนใจอารมณ์ความรู้สึกของคนที่มีต่อข้อมูลนั้น ๆ ดังนั้นจุดมุ่งหมายของการคิดแบบหมวกสีแดง ก็เพื่อเปิดโอกาสให้แต่ละคนได้เผยอารมณ์ความรู้สึกของตนต่อเรื่องนั้น ๆ ออกมา ประโยชน์ที่ได้คือ เราจะไม่นำความรู้สึกและข้อมูลเหตุผลมาปะปนกันจนเกิดความสับสนในการคิด
3. หมวกสีดำ หมายถึงการตั้งคำถามหรือตั้งข้อสงสัย เป็นเรื่องเกี่ยวกับ การตัดสินใจในเรื่องที่ไม่ดี แง่ลบของเรื่องนั้นว่ามีอะไรบ้าง เช่น ทุกคนต้องใช้เหตุผลวิพากษ์ วิเคราะห์ ตั้งข้อสงสัยและข้อควรระวังในเรื่องที่นำเสนอ การคิดแบบหมวกสีนี้เป็นการคิดที่มีเหตุผลสนับสนุนและรอบครอบ ผู้คิดต้องตั้งข้อสงสัยกับสิ่งที่เกิดขึ้น (เรื่องราวเป็นเช่นนี้จริงหรือมีสิ่งใดแอบแฝงหรือไม่)
4.หมวกสีเหลือง หมายถึงการมองในแง่ดีเต็มไปด้วยความหวัง เป็นเรื่องในแง่บวกและความเป็นจริงที่จะทำให้บรรลุในหัวข้อนั้น เช่น ทุกคนจะหาแง่มุมด้วนบวกเต็มไปด้วยความหวังแต่ความหวังนั้นต้องอยู่บนพื้นฐานของความเป็นเหตุเป็นผลของเรื่องที่นำเสนอ หรือการมองไปข้างหน้า ถามตนเองว่าถ้าทำสิ่งนี้แล้ว จะเกิดประโยชน์ ผลดีอย่างไร แม้คนไม่เห็นด้วยก็ต้องพยายามหาข้อดีของเรื่องนั้น
5.หมวกสีเขียว หมายถึงการคิดอย่างสร้างสรรค์ เป็นเรื่องที่คิดใหม่ ๆ ในหัวเรื่องนั้น ๆ ต้องการให้แตกต่างจากครั้งก่อน เช่นทุกคนต้องแสดงความคิดสร้างสรรค์ โดยหาทางออกหรือแนวคิดใหม่ ๆ เพื่อแก้ไขปัญหาที่มีอยู่ ข้อเสนอแนะหรือแนวคิดแบบหมวกสีนี้ ไม่ต้องมีเหตุผลที่หนักแน่นมาสนับสนุนเป็นเพียงการนำเสนอแนวคิดใหม่ ๆ ขึ้น หลังจากนั้นรองสำรวจตรวจความเป็นรไปได้ของแนวคิดนั้นต่อไป
6.หมวดสีฟ้า หมายถึงการสามารถควบคุมความคิดทั้งหมดให้มองเห็นภาพรวมของการคิด เป็นเรื่องสรุปที่ต้องพูดคุยกันว่าหมวกสีอื่น ๆ ผ่านมานั้นจะเกิดได้จริง เช่นสรุปความคืบหน้าของการคิด หรือการอภิปรายที่ได้ดำเนินมาตั้งแต่ต้น เป็นหมวกเกี่ยวกับการวางแผน การจัดลำดับขั้นตอน เหมือนประธานของที่ประชุม เป็นผู้บอกว่าเมื่อไรควรสวมหมวกสีใด หรือเปลี่ยนสวมหมวกสีใด หมวกสีอื่นๆ จะมุ่งคิดแบบหมวกสีฟ้า ผู้คิดจะมุ่งสังเกตกระบวนการคิดของตนโดยทั่วๆ ไป การคิดแบบหมวกสีนี้อาจครอบคลุมประเด็นต่าง ๆ เช่น ตอนนี้เรากำลังคิดแบบใดอยู่ และคืบหน้าไปถึงไหนแล้ว อะไรคือข้อสรุปที่ได้จากการทบทวนหลายรูปแบบ (หลายหมวกความคิด) และมีข้อน่าสังเกตหรือข้อท้วงติงใดบ้าง (เช่น กำลังหลงประเด็นอยู่หรือไม่ หรือใช้ความคิดแบบหมวกสีแดง หมากไปหรือไม่)
- การใช้เครื่องมือในการช่วยคิด ช่วยจำ เช่น เพื่อพัฒนาความคิดอย่างเป็นระบบ ได้แก่
1. การจด
2. การอัดเทปเสียง
3. การเขียนเป็นภาพ เช่น การเขียนเป็นแผนที่ กราฟ และรูปภาพ
4. การเล่าเรื่อง
5. การเขียนแผนภูมิช่วยคิด ช่วยจำ เช่น แผนภูมิต้นไม้ (Tree Diagram) แผนภูมิก้างปลา (Fish – Bone Diagram) แผนภูมิสมอง (Brain Mapper Diagram) และ Mind Mapping
จากสรุปการเข้ารับการฝึกอบรมของเจ้าหน้าที่ฝึกอบรม สถาบันพัฒนาข้าราชการกรุงเทพมหานคร
ความเห็น (7)
-ขอบคุณค่ะ คุณหมออัจฉรา ที่แวะเข้ามาอ่าน ขอให้มีความสุขนะค่ะ
ผมเคยใช้การประชุมแบบหมวกหกใบครับ ตอนเป็นผู้บริหารโรงเรียน
ประหยัดเวลา ได้เนื่อหาดี มีคุณภาพครับ
เพียงแต่ว่า ก่อนประชุม ต้องปรับตัว ปรับใจ ปรับความคิด ขลุกขลักไปบ้าง
ตอนนี้พยายามจะนำมาใช้อีก อต่ยังหาฌอกาสไม่ได้
เมื่อวันที่ 22-23 ธ.ค.51 ได้เข้าอบรมเรื่องการคิดสร้างสรรค์เพื่อพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ อาจารย์ให้ทำ workshop เรื่องการคิดใหม่อย่างสร้างสรรค์ สนุกดีค่ะ ถ้านำไปใช้ก็จะได้ประโยชน์มากค่ะ ขอบคุณนะค่ะ คุณsmallman
ได้รับประโยชน์ ความคิดเป็นระบบมากเลยนะคะ
อยากให้ทุกคน..และหลายๆ คน ที่อารมณ์ร้อนๆ
สวมหมวกสีเหลือง...บ่อยๆ...จัง
ประชาสัมพันธ์ร่วมสร้างคนดี - ศูนย์พัฒนาทรัพยากรมนุษย์และสังคม เป็นวิทยากรอบรมธรรมะ โครงการอิ่มบุญ วุฒิสภา ๙๙๙ วัด เยาวชนปฏิบัติธรรม ระยะเวลา ๓ วัน ๒ คืน ๑. ค่ายวัยใส ใฝ่คุณธรรม นำพ้นภัย ยาเสพติด ๒. ค่ายพุทธบุตร อบรมบุคลากรในหน่วยงาน ๑. การเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ๒. พัฒนาจิต พิชิตงาน เบิกบานใจ สอบถามรายละเอียดได้ที่ศูนย์พัฒนาทรัพยากรมนุษย์และสังคม อีเมล [email protected] โทรศัพท์ ๐๘๙๔๘๔๑๙๗๓
ประชาสัมพันธ์ร่วมสร้างคนดี
- ศูนย์พัฒนาทรัพยากรมนุษย์และสังคม เป็นวิทยากรอบรมธรรมะ โครงการอิ่มบุญ วุฒิสภา ๙๙๙ วัด เยาวชนปฏิบัติธรรม ระยะเวลา ๓ วัน ๒ คืน
๑. ค่ายวัยใส ใฝ่คุณธรรม นำพ้นภัย ยาเสพติด
๒. ค่ายพุทธบุตร
อบรมบุคลากรในหน่วยงาน
๑. การเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน
๒. พัฒนาจิต พิชิตงาน เบิกบานใจ สอบถามรายละเอียดได้ที่ศูนย์พัฒนาทรัพยากรมนุษย์และสังคม อีเมล [email protected] โทรศัพท์ ๐๘๙๔๘๔๑๙๗๓