กระบวนการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค ์ 1

            สัปดาห์ที่ผ่านมา ผมได้มีโอกาสไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้กับนักเรียนชั้น ป. 5 และ ม. 2 ในค่ายวิทยาศาสตร์ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุทัยธานี เขต 1 และเขต 2 ซึ่ง ศน.สุรชัย  สุขสุวรรณ เป็นผู้รับผิดชอบโครงการฯ ณ ศูนย์พัฒนาบุคลากรบ้านอีมาดอีทราย อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี หรือที่เรียกกันว่า teacher camp ปัจจุบันอยู่ในความรับผิดชอบของโรงเรียนบ้านอีมาดอีทราย สพท.อุทัยธานี เขต 2 อันเป็นสถานที่ที่มีภูมิทัศน์สวยงามมาก อากาศดีเพราะอยู่บนภูเขา เขตติดต่อกับป่าห้วยขาแข้ง บรรยากาศแบบรีสอร์ทกลางป่า

 

 

 

             กิจกรรมในค่ายฯ ประกอบด้วยกิจกรรมนำ (2 ชั่วโมง) และกิจกรรมหลัก (9 ชั่วโมง) ซึ่งมีหลักการจัดการเรียนรู้ที่ให้นักเรียนได้พัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และกระบวนการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ได้แก่ ทักษะการสังเกต รวบรวมข้อมูล จัดกระทำกับข้อมูล การตั้งสมมติฐาน การทดสอบสมมติฐาน การหาทางเลือก เลือกทางเลือกในการแก้ปัญหา ฯลฯ ด้วยการใช้กิจกรรม “การพัฒนาอากาศยาน”

 

 

กิจกรรมประกอบด้วยกิจกรรมนำคือ การพัฒนาเครื่องบินกระดาษ A4 ซึ่งเป็นกิจกรรมที่นักเรียนชั้น ป.5 และ ม.2 ทุกคน ต้องปฏิบัติเป็นรายบุคคลในเวลา 2 ชั่วโมง ด้วยการพับเครื่องบินกระดาษ A4 ด้วยรูปแบบเดียวกัน (คลิกดูวิธีพับ) แล้วทดลองบินและปรับปรุง 3 ครั้ง ให้ได้เครื่องบินต้นแบบที่บินได้ไกลหรือบินได้นานที่สุด สังเกต จดบันทึก การปรับปรุงหรือพัฒนา ตามข้อสมมติฐาน และผลที่เกิดขึ้น แล้วสรุปผลการทดลองที่ได้ผลที่ดีที่สุด (Best Practice) หรืออาจเรียกว่าองค์ความรู้ที่ได้ เช่น การพับส่วนปลายปีกขึ้น 0.5 ซ.ม. ผลที่เกิดขึ้นสามารถบินได้สูงขึ้นและไกลขึ้น 1 เมตร เป็นต้น นักเรียนสนุกสนาน มีความรู้สึกท้าทายที่ได้เรียนรู้และพัฒนาอากาศยาน A4 ของตน

       ด้วยกระบวนการคิดแก้ปัญหาที่ต้องอาศัยทักษะการคิดขั้นพื้นฐานหลายๆ ทักษะนำมาใช้เช่น ทักษะการสังเกต การเปรียบเทียบ การหาความสัมพันธ์ การตั้งสมมติฐาน การทดลอง การรวบรวมข้อมูล การจัดกระทำข้อมูล การประมวลผลข้อมูล การหาทางเลือก การเลือกทางเลือก การตัดสินใจ การปฏิบัติทางเลือกรวมทั้งเพิ่มเติมด้วยความคิดสร้างสรรค์ สารพัดทักษะที่นักเรียนปฏิบัติอย่างเป็นธรรมชาติตามกระบวนการอย่างมีขั้นตอน จนกระทั่งได้องค์ความรู้จากการทดลองนั้นๆ เปรียบเหมือนการทดลองของนักวิทยาศาสตร์หรือวิศวกรการบินทั่วไป เพียงแต่ว่าเป็นเครื่องบินกระดาษเท่านั้น...

 

 ผมคิดว่ากิจกรรมที่นักเรียนได้ปฏิบัติแม้จะเป็นกิจกรรมง่ายๆ และใช้เพียงระยะเวลาสั้นๆ แต่นักเรียนได้ศึกษาเรียนรู้อย่างละเอียดลึกซึ้งตามขั้นตอน กระบวนการแม้จะไม่จำเป็นต้องเรียกชื่อขั้นตอนด้วยภาษา ที่เป็นทางการที่ยุ่งยากซับซ้อน แต่นักเรียนก็เรียนรู้ด้วยความเข้าใจและความรู้สึกที่ท้าทาย สนุกสนานมีความสุขกับการเรียน ทั้งสมองและหัวใจที่เบิกบาน จะทำให้เกิดการเรียนรู้อย่างแท้จริงและเป็นการเรียนรู้ที่คงทนตลอดไป ซึ่งนั่นก็เป็นสิ่งที่คุณครูทั้งหลายและนักเรียนทุกคนต้องการไม่ใช่หรือ...

 

             ส่วนกิจกรรมหลัก เวลา 1 วันครึ่ง (9 ชั่วโมง) เป็นกิจกรรมกลุ่ม ที่เริ่มด้วยการให้ข้อมูลด้านการบิน และอากาศพลศาสตร์ต่างๆ เพื่อให้นักเรียนปรับขยายความรู้และทักษะนำไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติ คณะวิทยากรได้แก่ คุณครูที่มีความเชี่ยวชาญในการสอนวิทยาศาสตร์ทั้งครูประถมฯ และมัธยมฯ จัดกิจกรรมโดยให้นักเรียนชั้น ป.5 ปฏิบัติการสร้างเครื่องบินหรือเครื่องร่อนที่ใช้วัสดุเช่น โฟม ฟิวเจอร์บอร์ด กระดาษแข็ง ในการประดิษฐ์ และนักเรียนชั้น ม.2 สร้างจรวดลม ที่ทำมาจากขวดน้ำอัดลมที่พัฒนาขึ้นให้บินได้ไกลและแม่นยำ เมื่อพัฒนาเสร็จแล้วมีการแข่งขันการบินไกลและแม่นยำ นักเรียนทุกคนมีความสุขมากๆ และผมก็คิดว่ากิจกรรมที่มีประโยชน์เหล่านี้หากคุณครูได้นำไปใช้ให้นักเรียนได้ศึกษาเรียนรู้ก็จะมี ประโยชน์มากมาย คุ้มค่ากับเวลาที่ใช้ไปซึ่งปัจจุบันกิจกรรมเครื่องบินกระดาษนับเป็นที่นิยมอย่างมากในหลายประเทศ ถึงขนาดมีการแข่งขันกันในระดับนานาชาติเลยทีเดียวครับ...หากท่านใดสนใจก็ลองคลิกดู
ข้อมูลจากสมาคมเครื่องบินกระดาษพับ...มีเทคนิควิธีในการสร้างเครื่องบินและข้อมูลต่างๆ มากมายครับ

สำหรับกิจกรรมหลักของค่ายฯนั้นเห็นทีจะขอเสนอในบันทึกกระบวนการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ 2 ต่อไปครับ...โปรดคลิก

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

สวัสดีค่ะอาจารย์

• ท่าทางนักเรียนมีความสุขมากกับกิจกรรม  ส่งเสริมทักษะการคิดที่เห็นได้ชัดเจนค่ะ
• ดีใจ มีความสุขไปกับนักเรียน  ที่ได้มีอาจารย์เก่ง คอยส่งเสริมความรู้ให้เธอค่ะ

ขอบคุณค่ะ

[สิบเอก ภาคิน watayoot ลุนลี]

นักเรียนมีความสุขกับการเรียนคงจะเรียนเก่งน่าดูเลยนะคับ

[นาย ศิลป์ชัย เทศนา]

ขอบพระคุณครูอ้อยมากครับ...

[นาย ศิลป์ชัย เทศนา]

ขอบพระคุณคุณ watayoot มากครับ...

[ขจิต ฝอยทอง]

• ตามมาดูครับ
• เข้าใจว่ารูปใหญ่
• เลยเอาโปรแกรมมาฝาก

• http://gotoknow.org/blog/katti/199894

  ย่อรูปแต่งรูปพี่ดาวคนสวยใจดี

• เอาการสอน
• ของโรงเรียนบางลี่เรื่องอากาศยาน
• ของ ผอ ประจักษ์
• มาแจมด้วยครับ
• http://gotoknow.org/blog/paninin/188557

[นาย ศิลป์ชัย เทศนา]

ขอบพระคุณ อ.ขจิตมากๆ ครับ...

[pooatc]

ลุงตุ้ม กิจกรรมข้างต้น ลุงตุ้มนำทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มาดำเนินกิจกรรมอย่างเป็นรูปธรรม น่าเสียดายที่ข้าพเจ้าพลาดโอกาสเห็นความสำเร็จของการใช้ทักษะกระบวนการนี้ไปเสียได้ หวังว่าโอกาสหน้าจะได้เห็นอีก อีกอย่าง กิจกรรมดังกล่าวคงจะเป็นตัวอย่างให้กับคุณครูของเราได้บ้าง

[นาย ศิลป์ชัย เทศนา]

ขอบคุณครับคุณ pooatc ...