ประสบการณ์...ซ้อนประสบการณ์ (ณ สำนักงานเกษตรอำเภอบางปลาม้า)

     เป็นการปฏิบัติงานที่เกิดขึ้นกับเจ้าหน้าที่ ของสำนักงานเกษตรอำเภอบางปลาม้า  จังหวัดสุพรรณบุรี  เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2551 ณ ห้องประชุมสำนักงานเกษตรอำเภอบางปลาม้า กับเจ้าหน้าที่ประมาณ 10 คน ที่มีนัดหมายเพื่อมาค้นหาวิธีการ "จัดการข้อมูลทางการเกษตร" ให้กับหน่วยงาน

     การดำเนินงานดังกล่าวดิฉันทำหน้าที่มาตามข้อตกลงร่วมกันของทีมงานระดับอำเภอและระดับจังหวัด ในฐานะของผู้รับผิดชอบพื้นที่วิจัยเรื่องการพัฒนาระบบส่งเสริมการเกษตร ปี 2551  และในฐานะของทีมพี่เลี้ยงเรื่องการปฏิบัติงานตามระบบส่งเสริมการเกษตร ปี 2551 ในพื้นที่ที่ร่วมรับผิดชอบของสำนกส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 2 จังหวัดราชบุรี  โดยบทบาทที่ดิฉันทำก็คือ  เป็นคนแปลกหน้าในพื้นที่แห่งนี้ที่มาชวนเจ้าหน้าที่คุยในเรื่องของการปฏิบัติงานตามระบบส่งเสริมการเกษตรที่เป็นอยู่ตอนนี้เป็นอย่างไรบ้าง  มีจุดไหนที่ยังขัดข้อข้องใจ  จะร่วมกันไขข้อข้องใจกันในเรื่องอะไรบ้าง  และจะไขข้อข้องใจกันอย่างไรดี  ซึ่งเป็นส่วนของการปฏิบัติการร่วมกันกับสำนักงานเกษตรอำเภอบางปลาม้า

     การประชุมร่วมกันในครั้งนี้เป็นการดำเนินงานครั้งที่ 3  เพื่อนำผลการปฏิบัติงานที่เจ้าหน้าที่แต่ละทีมงานได้ไปจัดเก็บข้อมูลมานำเสนอ และร่วมกันวางระบบการจัดการข้อมูลของหน่วยงานก็คือ สำนักงานเกษตรอำเภอบางปลาม้า  จังหวัดสุพรรณบุรี  ดังนั้น ในการนำเสนอข้อมูลของเจ้าหน้าที่แต่ละทีมงานจะเป็นผลที่เกิดขึ้น หรือเป็นวิธีการทำงานของเจ้าหน้าที่ ประกอบด้วย  ประเด็นที่แต่ละทีมงานรับผิดชอบ  วิธีการปฏิบัติ  ผลที่เกิดขึ้น  ปัญหาอุปสรรค  แนวทางแก้ไข  และสรุปผลและข้อเสนอแนะ

     ในการนำเสนอผลการปฏิบัติงานที่แต่ละทีมงานได้ไปปฏิบัตินั้น  เป็นการนำเสนอผ่านประสบการณ์ของเจ้าหน้าที่และทีมงานที่ได้ลงมือทำกันจริง ๆ ก็คือ จะมีรายละเอียดของข้อมูลเป็นตัวกำกับ ที่เจ้าหน้าที่ได้ไปรวบรวมข้อมูลของตนเองที่มีอยู่เดิม  นำข้อมูลที่ตนเองมีอยู่ไปตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลกับเกษตรกรเป็นรายคน  ให้เกษตรกรเป็นผู้ปรับปรุงแก้ไขข้อมูลของตนเอง  และเจ้าหน้าที่ร่วมกับผู้ช่วยหรือแกนนำเกษตรกรเป็นผู้บันทึกข้อมูลตามที่เกษตรกรแก้ไข ซึ่งประสบการณ์ในการดำเนินงานดังกล่าว  เจ้าหน้าที่ทุกคนต่างมีประสบการณ์เหมือนกัน  แต่จะมีความต่างกันอยู่ที่อายุงานและจำนวนครั้งที่ปฏิบัตินั้นใครมีมากกว่ากัน

     คำตอบดังกล่าวที่ดิฉันได้มานั้นมาจากการวิเคราะห์ผลการนำเสนอวิธีการทำงานของเจ้าหน้าที่ที่มีความแตกต่างกัน  และผลงานที่เกิดขึ้น ได้แก่  ความถูกต้องของข้อมูลและความน่าเชื่อถือของข้อมูลที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่กับเกษตรกร  เทคนิคการทำงานของเจ้าหน้าที่  และผลสำเร็จของปริมาณงานที่เกิดขึ้น ดังนั้นในการประชุมกลุ่ม (เจ้าหน้าที่) ดิฉันจึงได้บันทึกรายละเอียดของเทคนิคการทำงานของเจ้าหน้าที่แต่ละทีมงาน ดิฉันได้ตั้งประเด็นการสอบทานข้อมูลจากผลการนำเสนองานของเจ้าหน้าที่  ดิฉันได้ชวนเจ้าหน้าที่เล่ารายละเอียดของเทคนิคงานโดยใช้วิธีการตั้งประเด็นคำถามเพื่อกระตุ้นให้เจ้าหน้าที่แต่ละทีมงานได้เล่าประสบการณ์ที่ยังไม่เปิดเผย  และดิฉันได้ใช้วิธีการตั้งข้อสงสัยเพื่อให้เจ้าหน้าที่ทุกคนร่วมกันหาข้อสรุปของการทำงานให้กับหน่วยงานตนเอง

     แต่สิ่งหนึ่งที่ดิฉันพบก็คือ  เจ้าหน้าที่มีการถ่ายโอนประสบการณ์จากรุ่นพี่สู่รุ่นน้องในเรื่องของการ "จัดเก็บ รวบรวม และตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล" ที่เป็นผลมาจากเจ้าหน้าที่รุ่นพี่ได้ฟังวิธีการทำงานของรุ่นน้องแล้วเห็นว่า "รุ่นน้องใช้วิธีการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลและแก้ไขข้อมูลของเกษตรกรรายบุคคลเช่นนั้นทำให้งานที่รุ่นน้องได้รับมอบหมายนั้นช้า ทำงานซ้ำซ้อน และเกษตรกรอาจจะไม่ค่อยพอใจได้"  ดังนั้น รุ่นพี่จึงได้เล่าวิธีการทำงานของตนเองให้ฟัง  พร้อมทั้งชี้แนะผลสำเร็จของงานที่เกิดขึ้นอยู่ตรงไหนบ้าง  ความถูกต้องของข้อมูลมีเท่าไหร่  และบทบาทของเจ้าหน้าที่ที่ทำคืออะไรบ้าง 

     จากเหตุการณ์ดังกล่าวสรุปได้ว่า  เจ้าหน้าที่ได้มีการเปรียบเทียบหรือเทียบเคียงประสบการณ์ระหว่างกันขึ้นในประเด็นของการ "ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลกับเกษตรกรรายบุคคล"  มีการหยิบประเด็นที่เป็นช่องว่างขึ้นมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสอนงานให้กันก็คือ  วิธีการรวบรวมและจัดเก็บข้อมูลของเกษตรกรรายบุคคล ในประเด็นเนื้อหา ได้แก่  1) ข้อมูลเกษตรกรรายบุคคล  และ 2) ต้นทุนการผลิตของเกษตรกรในการทำนา  ทั้งนี้การจัดการความรูได้เข้ามาทำหน้าที่เป็นตัวสนับสนุนให้เจ้าหน้าที่ได้มีการเสริมความรู้
ระหว่างกันนั่นเอง.

[นายประจักษ์ ปานอินทร์]