การจัดการความรู้ ภูมิปัญญาชาวบ้าน โดยนายศรีเชาว์ วิหคโต

 สร้าง: พ. 10 พฤษภาคม 2549 @ 11:44

ได้คุยถึงแนวคิดเกียวกับเรื่อง ภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือ ปราชญ์ชาวบ้าน ของ ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จ. ร้อยเอ็ด เห็นว่า เป็นเรื่องน่าสนใจ ไม่ใช่เพิงจะน่าสนใจตอนนี้ เพราะความจริงแล้ว หน่วยงาน กศน. ได้รวบรวมแหล่งความรู้ และองค์ความรู้ต่างๆ ที่มีอยู่ในตัวของชาวบ้าน มานานแล้ว แต่สิ่งที่สนใจตอนนี้คือ เรามีการรวบรวมกันมานาน แต่ได้ถามตัวเองตอนนี้ว่า รวบรวมอยู่ที่ไหน ถ้าต้องการทราบตอนนี้จะได้ไหม ซึ่งกำลังจะบอกว่า เราได้ทำในสิ่งที่ดีๆ และลงทุน ลงแรง ไปมาก แต่ผลที่เกิด น่าจะได้ดีกว่านี้ สาเหตุที่เป็นอย่างนี้ก็ เพราะระบบ

  สิ่งที่เราได้ทำคือ ศูนย์ฯภาค หรือศูนย์จังหวัด ต่างก็ รวบรวม เสร็จแล้วก็พิมพ์เป็นเอกสาร แล้วส่งไปหาผู้เกี่ยวข้อง เสร็จแล้วผู้เกี่ยวข้อง ก็เก็บไว้ พอนานวันไป ก็ไม่รู้ว่า มีใครรวบรวมไว้บ้าง อยู่ที่ไหนบ้าง  ก็เหมือนกับสูญเปล่า อาจจะมีบางแห่ง มีการรวบรวมและทำเป็นระบบอย่างดี แต่คนอื่นไม่ค่อยรู้

   ที่กล่าวมานี้ ก็เพื่อเข้ามาสู่ประเด็นที่ กศน. กำลังดำเนินการอยู่ปัจจุบัน คือ เรื่อง การเรียนรู้ การสร้างแหล่งการเรียนรู้ ตาม Road map กศน. ที่เราบอกว่า จะสร้างแหล่งการเรียนรู้อย่างหลากหลาย (ความจริงไม่ต้องสร้าง เพราะมีแหล่งการเรียนรู้หลากหลายอยู่แล้ว) และทำให้ประชาชนเข้าถึงการเรียนรู้อย่างทั่วถึง แนวความคิดนี้จะเป็นไปได้ สิ่งแรกที่ต้องทำคือ ต้องทำให้คนทั่วไปรู้ได้ว่า มีแหล่งการเรียนรู้เรื่องอะไร อยู่ที่ไหนบ้าง ซึ่งเรื่องนี้ กศน.ทำได้ง่าย เพราะมีบุคลากรอยู่ในระดับพื้นที่ ต่อจากนั้น จึงจัดระบบที่จะจัดเก็บข้อมูล (เคยทำมาครั้งหนึ่ง คือการใช้โปแกรม L&C Base แต่ไม่ต่อเนื่อง) แล้วรวบรวมองค์ความรู้เหล่านั้น ซึ่งปัจจุบันเท่าที่ทราบคือ ศนจ. ร้อยเอ็ด และที่อื่นๆ กำลังดำเนินการอยู่ และขั้นสุดท้ายคือ เผยแพร่ความรู้เหล่านั้นออกมาสู่สาธารณะ

  ที่กล่าวถึงตรงนี้ เพราะ กำลังนึกถึง ระบบการจัดการความรู้ในรูปแบบ BLOG  ของ Gotoknow นี้ ถ้าหน่วยงานกศน. นำมาใช้ประโยชน์ ในการสร้างชุมชนของภูมิปัญญา ในท้องถิ่น ก็จะเกิดประโยชน์อย่างมาก ถ้าทำอย่างจริงจังและครอบคลุม แต่ก็อาจจะติดขั้ดบ้างเล็กน้อย เกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ ซึ่งก็แก้ไขได้ไม่ยาก

[บุณยกร]

• ปู่ย่า ตายาย สบาย จิต
• ใกล้ชิด ลูกหลาน สานส่งเสริม
• ด้วยรัก ท้องถิ่น แผ่นดินเดิม
• แรกเริ่ม ชีวิตชีวา ปู่ย่า ตายาย
• ลูกหลาน รู้คุณ เนืองหนุนค่า
• ลีลาโบร่ำ โบราณ ท่านทั้งหลาย
• พากเพียร เรียนรู้ อย่าดูดาย  
• ลอกลาย  เลิศล้ำ โบร่ำ โบราณ
• ปู่ย่า ตายาย ตายตาหลับ
• เมื่อลูกหลาน ยอมรับ สืบสาน
• แรงค่อย ถ้อยคำ อย่ารำคาญ
• ถนอมจิต วิญญาณ ปู่ย่าตายาย
• สักวัน หนึ่งแท้ เราแก่เฒ่า
• ซูบเซียว เหี่ยวเฉา หงอยเหงาง่าย
• ถ้าลูกหลาน ลบหลู่   ด้วยดูดาย
• เราคนแก่  ใกล้ตาย  ต้องตรอมตรม
• ถ้าไม่อยาก ถูกถอด ถูกทอดทิ้ง
• ถ้าเกรงกริ่ง  กล้ำกลืน ความขื่นขม
• ถ้าไม่อยาก เหี่ยวเฉา เศร้าระทม
• ถ้าไม่อยาก  ไม่หมดลม หมดราคา
• ต้องรักพ่อ รักแม่ รักแก่เฒ่า
• ต้องรักเหย้า รักอยู่  อย่างปู่ย่า
• ต้องรักเป็น  รักตาย อย่างยายตา
• ต้องรักดิน  น้ำฟ้า  รักษาธรรม
• ลูกหลาน  ชาญฉลาด  ไม่ขาดรัก
• จิตกตัญญู ยิ่งนัก จักอิ่มหนำ
• ครอบครัว  ครอบครอง ล้านทองคำ
• ไม่สุขล้ำ   เรืองรอง   เหมือนครองรัก
• (กราบนม้สการท่าน พ.กิ่งโพธิ์ ที่เอื้อเฟื้อบทกวีวิถีธรรม)