หนังสือเล่มนี้เกิดจากการที่ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากระรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ว่าจ้างให้บริษัท ซินครอนกรุ๊ป จำกัด และบริษัท มรดกโลก จำกัด เป็นที่ปรึกษาในการจัดทำแผนแม่บทและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาบริเวณเมืองเก่าน่าน ตามสัญญาจ้างที่ปรึกษา สัญญาเลขที่ ๒๒/๒๕๔๗ ลงวันที่ ๑๔ มกราคม ๒๕๔๗
คณะผู้ศึกษาจัดทำหนังสือ เมื่อ มิถุนายน ๒๕๔๘ โดยรายงานในหนังสือฉบับผู้บริหาร ประกอบด้วยเนื้อหาสาระรวม ๕ ส่วน คือ ( จำนวน ๓๖ หน้า )
ส่วนที่ ๑ กระบวนการศึกษาการจัดทำแผนและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่าน
ส่วนที่ ๒ การศึกษาเพื่อกำหนดขอบเขตพื้นที่เมืองเก่าน่าน
ส่วนที่ ๓ การศึกษาและวิเคราะห์สภาพแวดล้อมพื้นที่เมืองเก่าน่าน
ส่วนที่ ๔ แผนและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่า
ส่วนที่ ๕ สรุปและข้อเสนอแนะ
สำหรับหนังสืออีกเล่มเป็น แผนแม่บทและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาบริเวณเมืองเก่าน่าน ใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการกำกับ ควบคุม เพื่อดูแลและคุ้มครองความเป็นเมืองเก่าที่สำคัญในอดีตให้คงคุณค่าของสิ่งแวดล้อมศิลปกรรม วัฒนธรรมประเพณี และการสืบทอดอารยธรรมที่ยาวนานไว้ คณะผู้ศึกษาใช้กระบวนการศึกษาโดยสำรวจสภาพพื้นที่ ศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง การศึกษาเชิงลึกจากผู้รู้ ภูมิปัญญา การสำรวจจากประชาชน และรวมถึงการใช้กระบวนการรับฟังความคิดเป็น จนสามารถกำหนดขอบเขตพื้นที่เมืองเก่าน่านที่สำคัญ ประกอบด้วย พื้นที่ใจเมืองน่าน และพื้นที่เวียงพระธาตุแช่แห้ง รวมถึงเสนอให้ประกาศขอบเขตดังกล่าวให้เป็นเมืองเก่า ตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วย การอนุรักษ์และพัฒนากรุงรัตนโกสินทร์และเมืองเก่า พ.ศ.๒๕๔๖ สาระสำคัญ คือ
- ประวัติศาสตร์และการพัฒนาของเมือง
- ศักยภาพพื้นที่เมืองเก่าน่าน
- วิสัยทัศน์ พันธกิจ และยุทธศาสตร์ การอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่าน
- นโยบาย แนวทาง หลักการ วิธีการในการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่าน
- แผนและผังแม่บทการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่าน
- ดำเนินการให้เป็นไปตามแผนและผังแม่บท
คณะผู้ศึกษาเขียนข้อความฝากไว้ว่า หวังเป็นอย่างยิ่งว่า รายงานฉบับนี้จะเป็นแนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าน่านที่มีความเป็นไปได้สูงสุด ภายใต้ความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ( เล่มนี้มีความหนา ๒ ซม.)
