"รวมบริการ ประสานภารกิจ"งานบริการวิชาการมวล. (1)

ปัญหาของรัฐไทย นอกจากเรื่องการเมืองที่ไม่มีอุดมการณ์แล้ว ยังเป็นปัญหาเรื่องการจัดการ

ด้วยความซ้ำซ้อนของระบบราชการที่นอกจากสิ้นเปลืองงบประมาณแล้ว ยังสร้างปัญหาให้กับคนทำงานและชุมชนด้วย

จะออกจากวังวนนี้อย่างไร?  เป็นคำถามที่ใหญ่เกินตัวมาก

ที่ทำได้คือ ทำในหน้าที่ให้ดีที่สุด

หน้าที่แรกคือ งานพัฒนาระบบรวมบริการประสารภารกิจงานบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

หน้าที่สองคือ งานวิจัยเพื่อพัฒนาระบบการจัดการของภาครัฐในประเด็นองค์กรการเงินชุมชน

หน้าที่สามคือ งานวิจัยเพื่อพัฒนาระบบการจัดการของภาครัฐเชิงพื้นที่ระดับจังหวัด ท้องถิ่นและหมู่บ้าน

หน้าที่แรก เป็นงานในมหาวิทยาลัยที่เป็นสถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐที่ประกาศว่าจะเป็น
"องค์กรธรรมรัฐ เป็นหลักในถิ่นและเป็นเลิศสู่สากล"
โดยที่ผมเป็นเฟืองตัวหนึ่งของระบบในตำแหน่งเจ้าหน้าที่บริหารงานทั่วไป สังกัดศูนย์บริการวิชาการ  ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่หัวหน้าฝ่าย(ไม่เป็นทางการ)สนับสนุนงานบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยตั้งแต่เดือนพฤษภาคม2551เป็นต้นมา

ระบบงานที่นี่ใช้แนวทาง"รวมบริการ ประสานภารกิจ"ซึ่งเป็นวิธีการลดต้นทุนจากความซ้ำซ้อนและทำให้เกิดความคล่องตัวในการทำงานเพื่อประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่สูงกว่าที่อาจจะไม่ไปด้วยกัน       ถ้าจัดการไม่ดี เช่น รวมบริการรถยนต์ทั้งมหาวิทยาลัย บริการห้องเรียนรวมทั้งมหาวิทยาลัย ไม่แยกตามคณะตามที่มหาวิทยาลัยส่วนใหญ่ดำเนินการอยู่ ซึ่งเป็นประเด็นรวมบริการในภารกิจที่เป็นรูปธรรมเป็นเรื่องๆไปที่สามารถแยกแยะได้ง่าย

แต่ในเรื่องที่เกี่ยวโยงกันอย่างซับซ้อนมากขึ้น เช่น งานบริการวิชาการซึ่งเป็น1ใน4ภารกิจของมหาวิทยาลัย
จะใช้แนวทาง "รวมบริการ ประสานภารกิจ"ในการดำเนินการอย่างไร?
และมีเรื่องอะไรเข้ามาเกี่ยวข้องบ้าง?
เป็นภารกิจที่ผมได้รับมอบหมายหรือจะเรียกว่าผมอาสาเข้ามาทำให้เห็นเป็นรูปธรรม
ซึ่งในช่วงเวลาประมาณ2เดือนที่ผมและทีมงานได้ใช้การจัดการความรู้โดยแบบจำลองปลาทู
ดำเนินการจนได้(ร่าง)กลุ่มงานและคุณลักษณะของคนทำงานที่จะทำหน้าที่นี้คือ
สนับสนุนงานบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยตามแนวทาง"รวมบริการประสานภารกิจ" ร่วมกับหน่วยงานต่างๆในมหาวิทยาลัยอย่างเป็นระบบ ครบถ้วนและมีความชัดเจน ดังนี้

 

[JJ]

เรียน ท่าภีม คงได้ F2F กันที่ กระบี่ นะครับ มมส กำลัง เตรียมการ โดย ท่าน ผอ.ต่อ รับไปครับ

[ขจิต ฝอยทอง]

• ตามมาดูพี่ภีม
• สนใจงานที่สามครับ

• หน้าที่แรกคือ งานพัฒนาระบบรวมบริการประสารภารกิจงานบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

  หน้าที่สองคือ งานวิจัยเพื่อพัฒนาระบบการจัดการของภาครัฐในประเด็นองค์กรการเงินชุมชน

  หน้าที่สามคือ งานวิจัยเพื่อพัฒนาระบบการจัดการของภาครัฐเชิงพื้นที่ระดับจังหวัด ท้องถิ่นและหมู่บ้าน

[นาย ภีม ภคเมธาวี]

ขอบคุณอ.JJครับ

ไม่ทราบว่าKM-LOด้วย(ABC)2โมเดลมีหน่วยงานใดเป็นเจ้าภาพในการขับเคลื่อนครับ

อ.ขจิตครับ

หน้าที่สามจะทยอยเขียน เบื้องต้นอาจารย์มีอะไรเล่าสู่กันฟังบ้างครับ

[นาย เอกราช แก้วเขียว]

มาเยี่ยมครับ

[ปัทมาวดี ซูซูกิ]

ปัญหาการจัดการรัฐไทย สมมติว่า อุดมการณ์ดีแล้ว ปํญหาคือการจัดการ

ในฝัน.. รัฐไทยต้องเล็กกว่านี้ ปัจจุบัน รัฐคงเข้าใจว่า การทำให้เล็กลงคือ "การไม่เพิ่มและลดกำลังคน" แทัจริง การทำให้เล็กลงคือ "การทำอำนาจรัฐให้เล็กลง"ต่างหาก 

ระวังว่า สิ่งที่พวกเราทำงานร่วมกับรัฐ ทำไปทำมา เป็นการหนุนเสริมการรวมอำนาจของรัฐ รึเปล่า

 

ส่วนกลาง มีหน้าที่กำหนดนโยบาย

• มี "ข้อมูล" ในการตัดสินใจดีพอหรือยัง (ตอบเลยว่าไม่ เพราะเราให้ความสำคัญกับข้อมูลน้อยมาก แถมข้อมูลผิดๆถูกๆ  เป็นชิ้นๆ ส่วนๆ)
• มี "หลักเกณฑ์" ในการตัดสินใจอย่างไร (ส่วนใหญ่ไม่มี ขึ้นกับอำนาจต่อรองระหว่างรัฐมนตรี  ระหว่างหน่วยงาน) และ
• ต้องไม่ตัดสินใจแบบ "คุณพ่อรู้ดี" หรือ "พิมพ์เขี่ยว" แผ่นเดียวใช้ทั่วประเทศ (ถ้าจะเป็นแผ่นเดียว  ต้องเป็นกรอบกว้าง แต่มีหลักการ)

ส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่น ที่ต้องการอย่างแท้จริงคือ

• "การกระจายอำนาจ" ที่ต้องทำพร้อมกับ "เสริมพลังชุมชน"

การบริหารมหาวิทยาลัย

• "บูรณาการ" กับ "รวมศูนย์" มองพลาดนิดเดียว ผลการบูรณาการกลายเป็นการรวมศูนย์ได้... พบอยู่บ่อยๆในงานบริหารมหาวิทยาลัย
• "ร่วมคิด แยกทำ" บางทีจะ work กว่าสำหรับสังคมไทยหรือเปล่า

หลักการบางประการทางเศรษฐศาสตร์

• การแบ่งงานกันทำ  ใช้ประโยชน์จากความชำนาญเฉพาะ และความเข้าใจ (มีข้อมูล) ในงานที่ทำได้ลึกซึ้ง มีระบบแรงจุงใจที่ดี ก็จะมีโอกาสทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• การรวมกลุ่ม ในการทำงาน  ได้ประโยชน์ถ้าต้องใช้ปัจจัยบางอย่างร่วมกัน  เช่น  สถานที่ เครื่องจักร  ตลาด
• งานบางอย่าง  ที่ประกอบกับหลายส่วน บางส่วนอาจแบ่งกันทำ บางส่วนอาจร่วมกันทำ  เช่น แยกกันผลิต รวมกันขาย   คณะแยกกันเก็บข้อมูล แต่มีระบบ pool ข้อมูลเพื่อการตัดสินใจในการบริหาร

โมเดลปลาทุคงเป็นเครื่องมือหนึ่งในหลายๆเครื่องมือที่ต้องใช้  เป้าหมายร่วมนั้นสำคัญ  แต่ส่ิ่งที่ขาดไม่ได้อีกประการ คือ "ข้อมูล" ในการตัดสินใจ ...ไม่มีข้อมูล ก็ไม่รู้ว่า กระแสน้ำไหลไปทางไหน เชี่ยวกราก ปนเปื้อนสารพิษอย่างไร ... ไม่มีข้อมูล  ปลาทูก็จะกลายเป็นปลาตาใส   ..หางปลาหรือคลังความรู้ คงคล้ายๆกับข้อมูลที่พูดถึง  แต่ต้องเป็นคลังความรู้ที่จัดระบบแล้ว กลั่นกรองแล้ว และมีการ "ไหลเข้าไหลออก" ของคลังความรู้อยู่เสมอ

การวิจัยจะช่วยให้มีการไหลเข้าออก และจัดระบบคลังข้อมูล  ปัญหาคือ บางทีไม่รู้โจทย์วิจัย  คือ ไม่รู้ว่า  ข้อมูลที่ต้องการเพื่อการตัดสินใจคืออะไร

 

 

  

[ภีม ภคเมธาวี]

การกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นถูกส่วนภูมิภาคช่วงชิง จึงเป็นรัก3เศร้า

ถ้าหน่วยจังหวัด ไม่ใช้ข้อมูลในการวางแผน แผนพัฒนาจังหวัดก็คงไปเหมือนเดิม

มหาวิทยาลัยจะทำงานร่วมกับหน่วยจังหวัดอย่างไร?

อบจ.กับจังหวัดจะประสานพลังกันอย่างไร?

นักวิชาการ นักการเมือง ระบบราชการและภาคชุมชนไม่มีจุดร่วมในการทำงาน?

อาจารย์มีประสบการณ์จากโออิตะ ของเราจะทำได้หรือไม่อย่างไร?

หน่วยท้องถิ่นทั้งอบต.และเทศบาล ใช้ข้อมูลในการทำแผนเพียงไร?

ผมคิดว่า เรากำลังเคลื่อนจากคุณพ่อรู้ดี(สั่งการ)มาเป็นฟังความเห็นประชาคม)และจะใช้ความรู้มากขึ้น อย่างน้อยก็ในโครงสร้างที่กำหนดไว้ว่าจะมีแผนพัฒนาหมู่บ้าน/ชุมชน แผนพัฒนาท้องถิ่น และแผนพัฒนาจังหวัด (แผนชาติมีมานานแล้ว)

ระบบแยกย่อยและรวมศูนย์ของราชการไทย และกระบวนการทำแผนโดยใช้ข้อมูลความรู้คือปัญหาสำคัญของประเทศไทย

เราคุ้นเคยกับใครจะใคร่ ค้าช้างค้า ค้าม้าค้า ค้าเงินค้าทองค้า

สอดคล้องกับ ตัวใครตัวมัน มือใครยาวสาวได้สาวเอา

[ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ]

โออิตะ.. อยู่ภายใต้ระบบที่กระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น

ผู้ว่าฯมาจากการเลือกตั้ง จึงเลือกทีมงานที่ฝันและมุ่งมั่นไปในทิศเดียวกันและมีอำนาจในการตัดสินใจมากกว่าการรอนโยบายจากส่วนกลาง

นอกจากสหกรณ์แล้ว (ร่วมทุน แยกทำ ร่วมขาย) ชุมชนท้องถิ่นญี่ปุ่นก็ไม่ได้รวมกันมากนัก ดูๆแล้ว ทุนทางสังคมในพื้นที่ของไทยอาจจะแข็งแรงกว่าด้วยซ้ำ แรงยึดที่ก่อให้เกิดทุนทางสังคมของไทยมาจากฐานจิตใจ ความเอื้ออาทร และสายเลือดคือเครือญาติ แต่ดูเหมือนแรงยึดที่ก่อให้เกิดทุนทางสังคมในชนบทญี่ปุ่นคือ เพื่อความอยู่รอดทางเศรษฐกิจ (เพราะทรัพยากรจำกัด) แต่เมื่อเศรษฐกิจชนบทไทยประสบปัญหา ก็ต้องมาจัดกระบวนกันใหม่

การเปลี่ยนแปลงทางสถาบัน (กฎหมาย กติกา การรวมกลุ่ม การทำแผน)ของชนบทไทย เกิดขึ้นชัดเจนตั้งแต่ช่วงวิกฤตเศรษฐกิจและ รธน. 2540 (ขอบคุณ sif ด้วย) เห็นด้วยว่า ปัจจุบันทิศทางของเราดึขึ้น การมีแผนระดับพื้นที่เป็นสิ่งดีค่ะ (ที่ดีมากคือ เกิดกระบวนการเรียนรู้ ขอบคุณน้าประยงค์) เป็นนวัตกรรมของสังคมไทยทีเดียวค่ะ

ญี่ปุ่นเองก็มีการสนับสนุนแผน/โครงการสวัสดิการท้องถิ่น (แต่ยังไม่มีเวลาอ่าน) "อาหารปลอดภัย" เป็นหนึ่งในเรื่อง "สวัสดิการ" ค่ะ จุดต่างชัดๆคือ สวัสดิการท้องถิ่นของญี่ปุ่นเป็นเรื่องของท้องถิ่น ส่วนกลางนั้นสนับสนุนอยู่บ้าง แต่ไม่มี "ส่วนภูมิภาค" มาเป็นตัวคั่นกลางที่ทำให้เกิดความซ้ำซ้อนลักลั่นของงาน

จะว่าไป เรื่องสวัสดิการ เป็นเรื่องที่น่าจะ "กระจายอำนาจ" ได้เต็มที่ คงมีเรื่อง การจัดการสิ่งแวดล้อม การสาธารณสุข(เฉพาะการป้องกันโรค) และการศึกษา ที่มีลักษณะบางอย่าง (ผลกระจายในวงกว้าง) ส่วนกลางจึงค่อยเข้ามาช่วยทำงานหรือจัดระบบในประเด็นเหล่านี้

ญี่ปุ่นมีฐานข้อมูลที่ดีมาก การเก็บภาษี เก็บค่าธรรมเนียมตามรายได้จึงทำได้เต็มที่ ระบบภาษี..ชัดเจนว่าเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางรายได้ด้วย

ที่สำคัญ สังคมญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับ "ความเท่าเทียม" ประเภทอวดร่ำอวดรวยนั้นไม่มีค่ะ คนกวาดถนนมีศักดิ์ศรีพอๆกับชาวนาและหมอ ...

สังคมที่พึงปรารถนานั้นต้องการองค์ประกอบมากมาย สังคมที่หลากหลายและเสรี (ไร้หลัก ลืมราก) อย่างสังคมไทย ...จะขยับยังไง ก็เหนื่อยค่ะ แต่ถ้าไม่ขยับวันนี้และไม่ช่วยกันขยับ ก็ไม่รู้จะถึงฝั่งเมื่อไหร่