ผมได้อ่านหนังสือเล่มหนึ่ง เขาได้เสนอสูตรคำนวณความเป็น "นวัตกรรม" ของสิ่งประดิษฐ์หรือทรัพย์สินทางปัญญาต่างๆ ซึ่งผมเห็นว่าน่าจะมาดัดแปลงสูตรนี้เพื่อเอามาใช้พิจารณาความ "จ๊าบ" ของโครงงานวิทยาศาสตร์ ดังนี้ครับ
ความจ๊าบ = ประโยชน์ส่วนเพิ่ม / (ทรัพยากร + ของเหลือทิ้ง)
หมายความว่า โครงงานของเราจะ "จ๊าบ" มาก ด้วยหลักคิดต่อไปนี้
- โครงงานจะจ๊าบมาก ถ้ามีประโยชน์เพิ่มขึ้นจากของเดิมมากหรือมีองค์ความรู้ใหม่ ถ้าโครงงานไหนทำแล้วดีเท่าเดิม ความจ๊าบจะเป็น 0 (ศูนย์) ถ้าโครงงานไหนแย่กว่าของเดิม ความจ๊าบติดลบครับ
- ถ้าทำอะไรบ้างอย่าง จะของเดิม ของใหม่ แต่หากทำโครงงานแล้ว ใช้ทรัพยากรน้อยลง นั่นคือ การประหยัดเพิ่มขึ้น หรือลดต้นทุนการผลิต ความจ๊าบก็จะเพิ่มขึ้นครับ ทรัพยากรในที่นี้ หมายถึง วัสดุ สิ่งของ สารเคมี พลังงาน เวลา กำลังคน ฯลฯ
- เช่นเดียวกัน จะของเดิม ของใหม่ แต่ถ้าทำโครงงานแล้ว มีของทิ้งน้อยลง เราก็ประหยัดมากขึ้น ความต้องการในการกำจัดขยะน้อยลง มลพิษ มลภาวะน้อยลง ลดภาวะโลกร้อน (เกี่ยวไหมเนี่ย) ความจ๊าบก็จะเพิ่มขึ้น
- ถ้าไม่ใช้ทรัพยากรเลย และไม่มีขยะเลย ความจ๊าบเป็นอนันต์ครับ
- สำหรับผู้ที่ไม่ใช่วัย "จ๊าบ" นะครับ "จ๊าบ" แปลว่า เจ๋งเป้ง สุดยอด ที่สุดของที่สุด แล้วแต่ว่าศัพท์เชยๆ คำไหนจะอยู่ในยุคของท่านครับ