คู่มือผู้บริหารโครงการ "พัฒนาการจัดการความรู้ใน รพ. ภาคเหนือตอนล่าง" (ตอน 2)

 Link ตอนที่ 1......บทที่ 1

หลักการของ “ เครือข่ายจัดการความรู้ ”

               ในการบริหารจัดการเครือข่ายการจัดการความรู้ นักประสานเครือข่ายการจัดการความรู้ จะต้องมีความรู้เละเข้าใจหลักการและของเครือข่ายการจัดการความรู้อย่างถ่องแท้เพื่อเป็นพื้นฐานในการวางแผนดำเนินการและติดตามการบริหารเครือข่ายนี้ต่อไป โดยที่หลักการเครือข่ายการจัดการความรู้ ประกอบด้วยหัวใจหลัก  4 ประการ ดังต่อไปนี้

               ในการบริหารจัดการเครือข่ายการจัดการความรู้ นักประสานเครือข่ายการจัดการความรู้ จะต้องมีความรู้เละเข้าใจหลักการและของเครือข่ายการจัดการความรู้อย่างถ่องแท้เพื่อเป็นพื้นฐานในการวางแผนดำเนินการและติดตามการบริหารเครือข่ายนี้ต่อไป โดยที่หลักการเครือข่ายการจัดการความรู้ ประกอบด้วยหัวใจหลัก  4 ประการ ดังต่อไปนี้

              1. การสร้างพันธะสัญญาร่วมกันระหว่างสมาชิกและผู้บริหารเครือข่ายซึ่งเป็นพื้นฐาน
อันเป็นจุดเริ่มต้นของการก่อตั้งเครือข่ายร่วมกัน
              2. การเชื่อมโยงสมาชิกเครือข่ายจากกลุ่มเล็กขยายไปสู่เครือข่ายที่ใหญ่ต่อไป ต้องอาศัยความสัมพันธ์และความผูกพันที่ต้องอาศัยความเข้าใจในความแตกต่างระหว่างบุคคล การใช้เครื่องมือในการติดต่อสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ ความตระหนักถึงวัฒนธรรมการเรียนรู้ของแต่ละองค์กรหรือสมาชิกภายในเครือข่าย การสร้างแรงจูงใจ ฯลฯ เพื่อเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของสมาชิกไว้อย่างต่อเนื่องส่งผลให้เกิดการกระตุ้นพัฒนาการของเครือข่ายการจัดการความรู้
             3. การค้นหาประเด็นร่วมกันของเครือข่ายการจัดการความรู้หรือที่เรียกว่า วิสัยทัศน์ความรู้ (Knowledge Vision) ของเครือข่ายการจัดการความรู้  นับเป็นหัวใจของเครือข่ายที่จะมาพัฒนาและสร้างสรรค์งานร่วมกัน ภายใต้แรงปรารถนาร่วมกัน ประเด็นร่วมถือเสมือนเป็นเข็มทิศที่จะนำ
ทิศทางการพัฒนาของเครือข่ายที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
             4. การเสริมสร้างกระบวนการจัดการความรู้ ให้กับสมาชิกเครือข่าย  กระบวนการจัดการความรู้เป็นหนึ่งในองค์ประกอบที่สำคัญในการจัดการความรู้ ซึ่งประกอบด้วย กระบวนการของ
การค้นหา การสร้าง การแลกเปลี่ยนความรู้ การรวบรวมจัดเก็บให้เป็นระบบ  การเผยแพร่  การเข้าถึง การใช้ความรู้ และสุดท้ายก่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง อันนำไปสู่การพัฒนางานเพื่อผลลัพธ์ที่ดีของแต่ละองค์กรสมาชิกเครือข่าย

 

กระบวนการเรียนรู้ของเครือข่ายการจัดการความรู้

 

ภาพที่ 1.2  โมเดลการเรียนรู้เครือข่ายการจัดการความรู้ (ประยุกต์จากโมเดลการเรียนรู้ของ  สคส.)

         เมื่อพิจารณากระบวนการเรียนรู้ของเครือข่ายการจัดการความรู้ข้ามองค์กรได้ประยุกต์โมเดลการเรียนรู้ของสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคมดังแสดงในรูปภาพที่ 1.2
ซึ่งในกระบวนการเรียนรู้ของสมาชิกเครือข่ายการจัดการความรู้ ต้องเริ่มต้นจากเป้าหมายที่เป็นประเด็นร่วมกันหรือหัวข้อความรู้ที่สมาชิกเครือข่ายมีความสนใจร่วมกันอันมีแรงปรารถนาในการพัฒนาหัวข้อความรู้ของเครือข่าย  เมื่อสมาชิกเครือข่ายได้ดำเนินการค้นหาประเด็นร่วม (หัวปลาใหญ่) และหัวปลาย่อย รวมทั้งค้นหาผู้ที่เป็นเจ้าของความรู้ โดยอาศัยการวิเคราะห์หัวข้อความรู้ (จะได้กล่าวถึงในรายละเอียดของขั้นตอนของการกำหนดประเด็นร่วมในบทต่อไป)
เมื่อผู้ประสานเครือข่ายการจัดการความรู้ได้รวบรวมประเด็นของสมาชิกเครือข่ายที่มีความสนใจร่วมกัน และนำมารวบรวมเพื่อจัดทำแผนที่ความรู้ของสมาชิกเครือข่าย โดยดำเนินการค้นหาความรู้ที่มีอยู่และความรู้ที่ต้องการของเครือข่าย โดยเฉพาะหัวข้อความรู้ที่จำเป็นตามภารกิจหน้าที่ของเครือข่าย   โดยดำเนินการเลือกใช้เครื่องมือเรียนรู้ก่อนทำที่เรียกว่า “Peer Assist”  ซึ่งเป็นการเรียนรู้จากเพื่อนผู้มีความรู้หรือประสบการณ์ก่อนที่จะลงมือทำโครงการ และความรู้ที่ได้รับจากเพื่อนผู้มีความรู้  จะทำให้ทีมผู้เรียนรู้เกิดการมองเห็นวิธีการ, วิธีปฏิบัติ ในการพัฒนาต่อยอดความรู้ของตนเองและความรู้ที่ได้มาจากเพื่อนแล้วนำมาวางแผนเพื่อการปฏิบัติกิจกรรมหรือโครงการ   และในขณะที่ดำเนินกิจกรรมหรือโครงการได้มีการแลกเปลี่ยนความรู้ในหัวข้อความรู้ที่กำหนดไว้ในแผนที่ความรู้

             หลังจากนั้นจึงได้ดำเนินการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และจัดเก็บรวบรวมคลังความรู้ ให้เป็นสินทรัพย์ของเครือข่าย  อีกทั้งหลังจากที่มีการจัดกิจกรรมทุกครั้ง  สมาชิกเครือข่ายได้ดำเนินการทบทวนการเรียนรู้โดยใช้เครื่องมือทบทวนหลังการปฏิบัติกิจกรรม (AAR) เพื่อค้นหาโอกาสพัฒนาและปรับปรุงผลการดำเนินงาน และสุดท้ายเมื่อสิ้นสุดกิจกรรมหรือโครงการ ทีมงานบริหารเครือข่ายนำเอาเครื่องมือการเรียนรู้เมื่อสิ้นสุดโครงการ (Retrospect) เพื่อค้นหาโอกาสในการพัฒนาทีมงานบริหารเครือข่ายและพัฒนาบทเรียนรู้เพื่อวางแผนงานในอนาคตต่อไป

              ดังนั้น กระบวนการเรียนรู้ของเครือข่ายการจัดการความรู้ จะเน้นองค์ประกอบของ 2P คนและกระบวนการ (People and Process) และ 2T เครื่องมือและเทคโนโลยีการจัดการความรู้ (Tool and Technology) โดยนำเครื่องมือการเรียนรู้ที่ประกอบด้วยการเรียนรู้ก่อนทำ (Peer Assist) การเรียนรู้การปฏิบัติกิจกรรม (AAR) การเรียนรู้หลังปฏิบัติโครงการ (Retrospect) เพื่อบรรลุเป้าหมายในการพัฒนางานของกลุ่มสมาชิกเครือข่ายต่อไป