เมื่อวานนี้ (6 มิ.ย.51) อาจารย์ กมลวัลย์ ได้เขียนบันทึก ชื่อ ตัวอย่างที่เห็นจริง
และผมได้เข้าไปแสดงความคิดเห็น พร้อมกับรับปากอาจารย์ว่า มีข้อเขียนที่เกี่ยวข้องกับเรื่องของ "ตัวอย่าง" พอดี เป็นของท่านชุติปัญโญ ในข้อเขียนที่ชื่อว่า "ตัวอย่างที่ดีมีค่ากว่าคำสอน"
ท่านชุติปัญโญได้นำเสนอไว้ดังต่อไปนี้ ครับ
หลักการพัฒนาที่จัดว่าไม่ต้องลงทุนมากมายแต่ได้ผลดีที่สุดก็คือ "การทำให้ดูเป็นตัวอย่าง" เพราะไม่ต้องอาศัยคำพูดที่แสดงถึงเจตนาที่หวังดี หรือกระทบกระทั่งเพื่อให้เกิดการกระตุ้นความรู้สึกให้อยากทำตามแต่ประการใด แต่เป็นการแสดงถึงภาวะที่ไม่มีปัญหากับตัวเอง หรือแสดงให้เห็นว่า สิ่งที่ปฏิบัติให้ดูนั้นก่อให้เกิดคุณค่าอย่างไร
ในเบื้องต้นสิ่งที่ได้รับก็คือ การทำหน้าที่ของตัวเองให้สมบูรณ์ ส่วนสิ่งที่ได้รองลงมาก็คือ ไม่ต้องมีปัญหาเพราะการขัดแย้ง อันเกิดจากความคิดที่ไม่ลงรอยกันระหว่างตัวเราและผู้อื่น เพราะเราเป็นแต่เพียงผู้ทำให้ดู ส่วนหน้าที่ในการเลือกที่จะทำตามนั้น เป็นอีกเหตุผลของคนที่พบเห็น
แต่การที่จะชื่อว่าเป็นตัวอย่างที่ดีนั้น ก็ต้องอาศัยวิธีคิดและการกระทำที่ดำรงอยู่บนพื้นฐานของความดีงามเป็นที่ตั้งเช่นกัน มิใช่เป็นการกระทำด้วยการประชดประชัน หรือเป็นการเสแสร้งแกล้งทำแต่อย่างใด ด้วยเหตุนี้ตัวอย่างที่ได้พบเห็น จึงส่งผลต่อความนิยมชมชอบที่จะให้ลงมือทำตาม ด้วยความยินดีและงดงามทางความรู้สึกของผู้เดินตาม
ในกรณีกาารทำตัวเองให้เป็นตัวอย่างนั้น มีเรื่องที่ช่วยชี้ชัดถึงคุณค่าที่แฝงอยู่ในการกระทำนั้น โดยไม่ต้องอาศัยการพูดคุยแต่ก่อให้เกิดผลที่คุ้มค่าได้อย่างมหัศจรรย์ เช่น กรณีพระอัสสชิผู้เป็นอาจารย์ของพระอัครสาวกเบื้องขวานามว่า พระสารีบุตร ท่านแสดงให้เห็นเป็นตัวอย่างได้อย่างน่าประทับใจ
เพราะเพียงแค่ชายหนุ่มนามว่า สารีบุตร เห็นอากัปกิริยาที่สำรวมระวังจากการเดินบิณฑบาตของพระอัสสชิ กระทั่งการก้าวย่างอย่างมีสติในทุกอิริยาบถล้วนทำให้เกิดคำถามว่า เหตุไฉนท่านจึงดูงดงามถึงเพียงนี้ จึงเป็นที่มาของการถามหาพระบรมครูของพระอัสสชิ จนเกิดการแสวงหาคำตอบของชีวิตตามรอยบาทของพระพุทธองค์ในเวลาต่อมา กระทั่งได้รับการยอมรับในความเป็นผู้เลิศทางด้านปัญญามากนามว่า "พระสารีบุตร" ในที่สุด
การปฏิบัติให้เห็นเป็นตัวอย่าง จึงชื่อว่า เป็นการชักนำผู้ที่เห็นให้เกิดความประทับใจในเบื้องต้น และเป็นการเชื่อมโยงทั้งความคิดและการกระทำไปสู่สิ่งที่ดีงามในวันข้างหน้าได้อย่างลงตัว เปรียบเช่นกับการรู้จักหาพันธุ์ไม้ที่มีความเข้มแข็งมาเป็นต้นกล้า เพื่อที่จะให้เป็นต้นกล้าแห่งความหวังท่จะเติบโตด้วยความมั่นคงในโอกาสต่อไป
ท่านผู้รู้จึงเปรียบชีวิตที่มีแม่แบบว่า เป็นเสมือนต้นไม้ที่เราเพาะกล้าไว้ในกระถาง ในเบื้องต้นต้องคอยดูแลเอาใจใส่ด้วยความเอื้ออารี ที่จะเห็นต้นไม้นั้นเติบโตอย่างสมบูรณ์แบบ พอวันเวลาผ่านไป ไม้ในกระถางต้นเดิมก็พร้อมที่จะลงสู่แผ่นดินโดยธรรมชาติ และพร้อมที่จะชอนไชรากแห่งตัวตนลงสู่แผ่นดินอย่างทรนงด้วยตนเอง เมื่อนั้นสิ่งที่เราคอยเฝ้าทะนุถนอม ย่อมให้ผลการตอบแทนที่คุ้มค่าและประทับรอยแห่งความรู้สึกดี ๆ มิรู้คลาย
เฉกเช่นชีวิตของคนเรา เมื่อแรกเริ่มของการเรียนรู้ชีวิต เรามีแบบแผนในการหลอมรวมความคิด และการกระทำให้เป็นไปในทางที่ดีงาม กระทั่งได้ปฏิบัติตามแบบแผนนั้นด้วยความรัก เมื่อวันหนึ่งได้ฝึกฝนและหลอมรวมความรู้สึกให้เติบโตจากแม่แบบที่เราประทับใจได้แล้ว ย่อมทำให้เกิดความพร้อมที่จะเป็นต้นแบบแห่งชีวิตที่เข้มแข็ง และเป็นแบบอย่างที่งดงามแก่ผู้อื่นในโอกาสข้างหน้าด้วยความภาคภูมิ
มีอาจารย์ใหญ่ท่านหนึ่งชอบนอนกลางวันเป็นประจำ
ทว่าเมื่อถูกลูกศิษย์ถามก็มักจะตอบว่าไม่ได้นอนหลับ
แต่เป็นการเข้าฌาณเพื่อไปพบพระอรหันต์เช่นเดียวกับท่านขงจื้อในอดีต
ที่เคยไปพบพระอรหันต์ในฝันเป็นประจำ ด้วยเหตุที่อาจารย์ใหญ่กล่าวถึง
การนอนหลับเพื่อไปพบพระอรหันต์เป็นประจำ
ทำให้บรรดาลูกศิษย์ผิดหวังในตัวท่าน
วันหนึ่งอากาศแสนจะเป็นใจให้พักผ่อน หลังจากกินข้าวอิ่มเรียบร้อยแล้ว เหล่าลูกศิษย์ก็ถือโอกาสงีบหลับเอาแรงหน่อย แต่พออาจารย์ใหญ่ผ่านมาก็ตวาดเข้าให้
"นี่พวกเธอมาแอบนอนหลับได้ยังไง เป็นนักศึกษาต้องกระตือรือร้นหน่อย ทำอย่างนี้ดูไม่เข้าท่าเอาเสียเลย"
"พวกผมไม่ได้นอนอย่างเดียวนะท่านอาจารย์ แต่พวกผมไปพบพระอรหันต์แต่ปางก่อนมา เช่นเดียวกับขงจื้อไงครับ" ลูกศิษย์อธิบายให้รับทราบ
"แล้วที่ว่าไปพบพระอรหันต์มาน่ะ พวกเธอได้ข่าวอะไรมาบ้าง ?" อาจารย์ใหญ่ซัก
ลูกศิษย์คนหนึ่งจึงกล่าวแถลงไขว่า
"พวกผมไปพบพระอรหันต์แต่ปางก่อนในแดนฝันมา และได้เรียนถามท่านว่า เห็นอาจารย์ใหญ่ของพวกผมไปที่นั่นทุกบ่ายหรือเปล่า แต่พระอรหันต์ท่านหลายตอบว่า ไม่เคยเห็นหน้าคนที่พวกผมถามเลยแม้แต่ครั้งเดียว"
อาจารย์ใหญ่จึงได้แต่ทำหน้าตาละห้อย เพราะไม่รู้จะแก้คืนอย่างไร :)
=======================================================
การใช้ "ตัวอย่าง" เป็นนวัตกรรมการเรียนการสอนประเภทหนึ่งที่ครูทุกระดับควรใช้เป็นเครื่องมือช่วยสอนอยู่เสมอ เพื่อเด็กจะได้ใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าเรียนรู้จากตัวอย่างนี้
ถ้าตัวอย่างที่นำมาใช้เป็นตัวอย่างดี ... เด็กก็จะได้ต้นแบบที่ดี
ถ้าตัวอย่างที่ไม่ดี ... เด็กก็จะได้ตัวอย่างที่ไม่ดี
ดั่งเช่นกับตัวของครูเอง ... ถ้าครูปฏิบัติตัวด้วยความงดงามในครรลองของชีวิตให้เด็กได้เห็น ไยเด็กจะไม่ซึบซับสิ่งเหล่านี้ไปตลอดช่วงเวลาการเรียนการสอนของครูท่านนี้ใช่ไหมครับ
เนื่องจากผมสอนในวิชาชีพครู สอนพวกนักศึกษาวุฒิครู ... การเป็นต้นแบบครูที่ดีสำคัญมาก เพราะเด็กเขาจะเรียนรู้วิธีการต่าง ๆ เพื่อเขาจะได้นำไปใช้จริงตอนเขาฝึกสอน และเป็นครูในอนาคต
อาจารย์ กมลวัลย์ ครับ ไม่ทราบว่า เนื้อหาพอได้เรื่องได้ราว ตรง และสอดคล้องกับบันทึก ตัวอย่างที่เห็นจริง ของอาจารย์บ้างหรือเปล่าครับเนี่ย
ขอบคุณทุกท่านที่แวะมาเยี่ยมเยียนครับ
บุญรักษา ครับ :)
แหล่งอ้างอิง
ชุติปัญโญ (นามแฝง). วิถีทางแห่งการสร้างสุข. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ใยไหม, 2549.
สวัสดีค่ะ อาจารย์
เห็นด้วย กับคำว่า ตัวอย่างที่ดี มีค่ามากกว่าคำสอน
โดยเฉพาะในเด็กเล็กๆ และครูคนแรก แม่แบบ แม่พิมพ์ ของเด็กๆ คือ คุณพ่อคุณแม่ ผู้อยู่ใกล้ชิด และคุณครู
ขอบคุณค่ะ
สุขสันต์...วันฝนตกค่ะ
สวัสดีค่ะอ.วสวัตฯ
มารายงานตัวแล้วค่ะ ^ ^
ใจตรงกันจริงๆ เขียนเรื่องเดียวกันเลย แต่ถูกกระตุ้นให้เขียนด้วยเรื่องที่ต่างกัน ^ ^ ตัวเองฟังโฆษณาที่มีแต่คำพูดแล้วฉุกคิดย้อนกลับมาดูตัวเองว่าเป็นครูได้เรื่องไหม..มีแต่คำพูดหรือเปล่า อิอิ แต่ของอาจารย์ได้จากการอ่าน..ดีจัง ^ ^
บอกตามตรงว่าไม่ได้ตั้งใจเป็นแม่แบบหรือแบบอย่าง เพราะชีวิตแต่ละคนคงมีทางเลือกและสิ่งแวดล้อมสนับสนุนต่างกัน..แต่ตั้งใจอยากให้นักเรียนได้สิ่งที่ควรจะได้คือความรู้และปัญญา ที่นำไปใช้จริงได้ ไม่ใช่เกรด
แต่พอเขียนบันทึีกที่อาจารย์อ้างถึง ก็ทำให้เห็นข้อเสียของตัวเองมาก..ซึ่งก็เป็นเรื่องดี เพราะต้องรู้ก่อนถึงจะแก้ได้ ก็ต้องปรับปรุงกัน ช่วยกันต่อไปค่ะ ^ ^
สวัสดีครับ คุณ ครูเอ :)
เป็นครูด้วยหัวใจ ก็งี้แหละครับ ... ขยับตัวอย่างไร เด็กเขาก็มองเราอยู่ เขาจะทำตามเรา
ขอบคุณวันฝนตกทำให้เปียก ครับ 555
สวัสดีครับ อาจารย์ กมลวัลย์ :)
อาจารย์มาแล้ว ...
ครูต้นแบบมักจะใช้กับครูเด็กน้อย ครับ ... เพราะเด็กน้อยเขาจะเห็นครูเหมือนแม่พิมพ์ที่เขาจะทำตามแบบ ถึงเรียกครูว่า แม่พิมพ์ของชาติ ไงครับ
แต่ครูเด็กโต ก็คงเป็นต้นแบบเหมือนกันในกรณีที่อาจารย์คือคนที่นักเรียนเขาศรัทธาและเคารพรักครับ ... อาจารย์พูดอะไร อาจารย์ทำอะไร อาจารย์ให้ความคิดอย่างไร ถ้าเด็กเขาประทับใจ เขาจะจำไว้ตลอดชีวิตของเขา ครับ
อาจารย์สอนคนที่จะเป็นวิศวกรในอนาคต อาจารย์ก็คงถ่ายทอดความเป็นวิศวกรที่ดี มีจรรยาบรรณ มีคุณธรรมให้กับเขาด้วยไงครับ
จึงเรียกว่า ตัวอย่างที่ดีมีค่ากว่าคำสอน
หากแต่ว่า "ตัวอย่าง" นั้น หมายถึง การใช้สื่อเป็นตัวอย่าง ก็ถือเป็นเป็นวิธีการสอนที่ทำให้เด็กเขาจินตนาการออกได้ง่ายดายมากขึ้น อาจารย์ก็จะสอนได้ง่าย ไม่เหนื่อยมาก
แหม ไม่เอาแล้วครับ ... ผมอาวุโสน้อยกว่าอาจารย์หลายสิบปี มิควร ๆ ครับ 5555
ขอบคุณครับที่อาจารย์ให้เกียรติ :)
ขอบคุณสำหรับบันทึกดีๆ สำหรับบรรดาครู หรือต้นแบบของเยาวชนไทย ภาพหนึ่งภาพแทนคำได้เป็นหมื่นๆคำ ก็เปรียบกับคำที่อาจารย์นำเสนอ ตัวอย่างที่ดี มีค่ามากกว่าคำสอน
สวัสดีครับ แวะมาเรียนรู้ครับ
ดีนะครับที่อาจารย์ไม่ตอบกลับไปว่า อาจารย์ไปเจอพระอรหันต์ในอีกปางหนึ่ง ไม่ใช่ปางที่พวกนักเรียนไปเจอกัน
สวัสดีครับ อาจารย์ จารุวัจน์ ... ฮาต่อกันเลยครับ 555
จริง ๆ เรื่องที่เล่านี่ ผมว่า ตลก แต่แฝงธรรมะดีน่ะครับ
ขอบคุณครับ อาจารย์ :)
มายกมือสนับสนุน อีก 1 เสียงครับ
ขอบคุณครับ ^_^
ขอบคุณ คุณ หมอเจ๊ คนสวย แซ่เฮ ... นะครับ :)
ขอบคุณ คุณครูข้างถนน ครับ ... :) แหม แวะมายกมือให้
สวัสดีค่ะ ท่าน Wasawat Deemarn
ถ้าตัวอย่างที่นำมาใช้เป็นตัวอย่างดี ... เด็กก็จะได้ต้นแบบที่ดี
ถ้าตัวอย่างที่ไม่ดี ... เด็กก็จะได้ตัวอย่างที่ไม่ดี
ขอบคุณครับ คุณครูปู .. ที่ให้เกียรติและให้ความสนใจในความเป็นตัวตนของผม :)
และขอบคุณที่ให้ทางเลือกในการรอคอยว่า ผมจะบันทึกหรือไม่ก็ตาม
ขอบคุณมากครับ :)
ขอบคุณ คุณ danthai ที่เริ่มต้นเข้ามาทักทายแล้วนะครับ
ขอบคุณมาก
สวัสดีครับอาจารย์ ผมชอบอ่านหนังสือแนวๆนี้เหมือนกันครับ ของท่านชุติปัญโญ ผมมีอยู่สองสามเล่น อ่านแล้วมีความสุขดีครับ ได้แง่มุมอีกหลายอย่างเลยครับ แต่เล่มนี้ผมไม่มีครับ...ต้องไปหาอ่านแล้ว
สวัสดีครับ ท่านอาจารย์ เสฎฐวุฒิ :)
ยินดีที่ท่านเข้ามาเยี่ยมบันทึกครับ
ชอบแนวเดียวกันครับ ธรรมะเย็น ๆ ของท่านชุติปัญโญ
เล่มนี้ ... เป็นเล่มต้น ๆ ที่ท่านชุติปัญโญเขียนครับ
อาจจะหายากสักหน่อย แต่พอมีนะครับ
ซีเอ็ด ยูเคชั่น อาจจะพอหาได้ครับ
เรียนเชิญท่านอาจารย์เข้าเยี่ยมที่สมุดบันทึก ชื่อ หอมกลิ่นหนังสือ
http://gotoknow.org/blog/scented-book/toc
ผมนำมาใช้หลายเล่มเหมือนกันครับ
ขอบคุณครับ :)
ผมเห็นด้วยเป็นอย่างยิ่งครับ ว่าแต่เราจะมีแม่พิมพ์ที่ไหนให้คุณครูดูและทำตามอย่างบ้างครับ ก่อนจะไปเป็นแม่พิมพ์ให้เด็กต่อไป
แม่พิมพ์ที่เป็นด้วยหัวใจสิครับ คุณครู พุ้งพิ้ง ;)...
ขอบคุณมากครับที่แวะมาช่วยพรวนบันทึกนะครับ