นักวิจัยสิงห์คะนองนา (ถอดองค์ภูมิหลวงพ่อสมาน ตอน1)

ปราสาทพระธาตุพนมอินทร์แปลง

 

     บุคคลผู้ทรงภูมิปัญญาด้านหนึ่งด้านใด เป็นผู้สร้างสรรค์และสืบสานภูมิปัญญาดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่องจนเป็นที่ยอมรับของสังคมและชุมชนได้รับการยกย่อง ให้เป็น “ครูภูมิปัญญาท้องถิ่น” เพื่อทำหน้าที่ถ่ายทอดภูมิปัญญา ในการจัดการศึกษาทั้งใน ระบบโรงเรียน นอกระบบโรงเรียน และการศึกษาตามอัธยาศัย ตามในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ ครูภูมิปัญญา จึงเป็นบุคคลสำคัญในการถ่ายทอดความรู้เป็นผู้มีความรู้ความเข้าใจ และความสามารถในการใช้ภูมิปัญญา ในด้านที่ตนได้ศึกษาค้นคว้าค้นพบ ทดลองจนประสบผลสำเร็จ แล้วนำไปเผยแพร่จนเกิดประโยชน์ให้แก่สังคมกระบวนการถ่ายทอดจึงเป็นกระบวนการเรียนรู้จากชีวิตจริง จากการปฏิบัติจริงเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการซึมซับ สามารถนำวิชาความรู้ที่ได้รับไปแก้ปัญหาได้อย่างแท้จริง การเรียนรู้เช่นนี้ไม่ใช่การเรียนรู้เฉพาะเนื้อหาเท่านั้น หากแต่ได้เรียนรู้จิตวิญญาณของครู และพร้อมที่จะเป็นผู้ถ่ายทอด นำความรู้ที่ได้รับไปเผยแพร่ให้เป็นประโยชน์แก่คนในชุมชนต่อไป

     เป็นการจัดการเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นของไทยอันได้แก่ความรู้ในการเข้าใจชีวิตธรรมชาติ ทรัพยากร สังคม และความรู้ในการจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ ศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญานี้ มิได้หมายถึง “ตัวอาคารสถานที่” หากหมายถึงสถานที่มีผู้รู้ ประสบการณ์ สามารถจัดการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของชุมชน ไม่ว่าจะเป็นที่วัด โรงเรียน สำนักงานองค์การบริหารส่วนตำบล สถานีอนามัย ที่ทำการผู้ใหญ่บ้าน กำนัน หรือบ้านของผู้รู้ ของผู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็น “ครูภูมิปัญญา” กล่าวได้นัยหนึ่งก็คือ เป็นการจัดการที่เกิดขึ้นโดยชุมชน โดยผู้นำที่สามารถดำเนินการให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ด้วยวิธีการที่เหมาะสม กับศักยภาพของชุมชนนั้นๆ นั่นเอง บทบาทและหน้าที่ของศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญา

• เป็นศูนย์กลางในการถ่ายทอดองค์ความรู้ การศึกษาในระบบโรงเรียน การศึกษานอกระบบโรงเรียน และการศึกษาตามอัธยาศัย

• เป็นศูนย์ขยายเครือข่ายภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อเป็นศูนย์กลางการแรกเปลี่ยนและพัฒนาการเรียนรู้ ทั้งในระบบท้องถิ่นไทย

•  เป็นศูนย์คลังข้อมูลภูมิปัญญา

     จุดเริ่มต้นในการเดินตามรอย (ถอดองค์ภูมิหลวงพ่อสมาน) โดยได้รับความสนใจจาก คณะอาจารย์ฯ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม (สกว) สถาบันส่งเสริมการวิจัย และ ดร.ศักดิ์พงศ์ หอมหวล อ.พยงค์ การิเทพ โรงเรียนบ้านเม็กดำ

ประเด็นถอดองค์ภูมิหลวงพ่อสมาน

• ทำนาข้าวตัด

• ปั้นฝายดินคั่นลุ่มน้ำลำพังซู

• แก้ภัยแล้ง

• ทำปุ๋ยชีวภาพ

• ทำบ่อเลี้ยงปลา

• ปลูกไม้ตามคันนา

• สมุนไพร

• พัฒนา เครื่องยนต์/คอมพิวเตอร์

     การทำงานวิจัยเดินตามรอยถอดองค์ภูมิหลวงพ่อสมาน ในครั้งนี้ได้ทีมนักวิจัยชุมชนจากนักศึกษาใน โครงการมหาวิทยาลัยชีวิต ศูนย์เรียนรู้โรงเรียนบ้านเม็กดำ อ.พยัคฆ์ฯ จ.มหาสารคาม มีรายชื่อดังนี้

1. หลวงพี่วิทยา ทองเทพ
2. หลวงพี่สมชาย มหาสาโล
3. หลวงพี่บุญชิด พวงภู่
4. นายจิรศักดิ์ พรมวาส
5. นายสถิต อนุกุล

     ที่จะเข้าไปลุยพื้นที่ทั้ง 4 หมู่บ้าน คือ บ้านนาเจริญ บ้านแก่นท้าว บ้านหนองดินสอ บ้านน้อยพัฒนา คลำคีง ผู้เฒ่าผู้แก่,ผู้นำชุมชน,เยาวชน ค้นหาผู้สืบทอดองค์ภูมิและความเชื่อมโยงระหว่างชุมชนกับองค์ภูมิของหลวงพ่อสมาน

[คนเดินดิน]

สวัสดีครับทุกท่าน

• อ่านแล้วโปรดกรุณาช่วยกันแนะนำด้วยนะครับ
• เพราะทีมนักวิจัยสิงห์คะนองนาล้วนแต่มือใหม่ทั้งนั้น
• และการทำงานในครั้งนี้ถือได้ว่าเป็นประโยชน์ต่อชุมชนมหาศาล
• ขอขอบพระคุณทุกๆ ท่านครับ
  

[ออต ญาณพิสิษฐ์]

• อิอิ ไม่มีข้อแนะนำมีแต่อยากตามอ่านต่อ
• ตามอ่านเด้ออ้าย

[ขจิต ฝอยทอง]

• ตามมาบอกว่า
• พยายามเก็บรายละเอียดให้ครบทุกบริบทนะครับ
• จะเป็นงานวิจัยที่มีคุณค่ามากๆๆ
• ขอบคุณครับ

[ครูบา สุทธินันท์ ปรัชญพฤทธิ์]

อิอิ ..หลอกกินข้าวพระไม่ได้นะโยม

[น้องเอก]

น่าสนใจและมีคุณค่ามากๆครับ

ขอให้ทำให้สำเร็จนะครับ

ภูมิปัญญามีอะไรมากกว่าที่คิดจริงๆ

[คนเดินดิน]

สวัสดีครับครู ออต

• ดีใจหลายที่ค่อยติดตามอ่านครับ
• อย่างน้อยๆ ก็มีแฮงใจทำงานครับ
• ขอบคุณครับ

สวัสดีครับอาจารย์ ขจิต

• เป็นการเรียนรู้จริงที่ชุมชนเป็นทั้งครูและตำราครับ
• ขอบพระคุณอาจารย์มากครับ

สวัสดีครับพ่อครู ครูบา

• งานอบรม กลุ่มข้าวอินทรีย์ ที่บ้านเก่าน้อย
• ทีมวิทยากรหลักมี ดาบอุทัย,น้ำหนาน,ผู้ใหญ่แผง  เก็บเสื้อผ้าใส่กระเป่าไว้เรียบร้อยแล้วครับ
• กระผมว่างก็จะไปเสริมอีกทีครับ
• ขอบพระคุณครับ

สวัสดีครับคุณ น้องเอก

• ขอบคุณครับที่มาเป็นกำลังใจ