ในประสบการณ์ของ อ.แหววที่ได้สัมผัสคนไร้รัฐคนไร้สัญชาติที่เจ็บป่วย อ.แหววขอตั้งข้อสังเกตด้วยค่ะว่า
แบบสอบถามนี้น่าจะสะท้อนเรื่องราว ๓ ชุดนะคะ
ชุดแรก ก็คือ เรื่องราวของความไร้สัญชาติไทยของมนุษย์ในสังคมไทย จนถูกปฏิเสธสิทธิในหลักประกันสุขภาพโดย สปสช. ซึ่งอยากให้งานวิจัยชุด A1 ช่วยสะท้อนให้ สปสช. เห็นคนที่มีสัญชาติไทย แต่โชคร้ายถูกกระทำโดยระบบทะเบียนราษฎร และถูกซ้ำเติมโดย สปสช. กรณีป้าเจรียง กรณีน้องออย คงแสดงให้เห็นมายาคติของสัญชาติไทยได้ดี ความเป็นจริงที่ สปสช.ควรรู้ และปรับเปลี่ยนระบบประกันสุขภาพมิให้ซ้ำเติมคนสัญชาติไทยที่โชคร้ายทางทะเบียนราษฎรเหล่านี้
ชุดที่สอง ก็คือ เรื่องราวของความเจ็บป่วยที่จู่โจมคนไร้รัฐคนไร้สัญชาติ ซึ่งจะเห็นว่า มักจะร้ายแรง ทั้งที่มิใช่โรคที่ร้ายแรง ความไร้รัฐความไร้สัญชาติอาจทำให้เข้าไม่ถึงระบบการป้องกันโรคหรือเปล่าหนอ
ชุดที่สาม ก็ตือ เรื่องราวของมนุษย์นิยมในวงการสาธารณสุขไทย แม้นโยบายของ สปสช.จะมีลักษณะอมนุษย์นิยม แต่เรื่องนี้ดูไม่ร้ายแรง เพราะความพยายามที่จะรักษาโรคให้แก่คนไร้รัฐคนไร้สัญชาติปรากฏขึ้นมากมาย กรณีของกองทุนโรงพยาบาลในหลายโรงพยาบาลแสดงถึงความไม่ยอมแพ้ของคนทำงานด้านสาธารณสุขต่อกฎหมายที่เป็นใบ้และนโยบายที่ไร้ใจ หรือกรณีของการสงเคราะห์น้องวิน หรือน้องวิษณุ หรือลุงติ๊ ก็เป็นอะไรที่สวยงาม เราตระหนักในความน่าเทิดทูนของคนที่ทำงานด้านสาธารณสุข
กรณีศึกษาหรือที่เราดัดจริตเรียกว่า Case Study จึงจะเป็น "บทเรียน" ให้เราดึงให้ผลการวิจัยของเรา realiste มากที่สุด
อ.แหวว อยากเห็น ทีมวิจัยทุกคนมุ่งมาใช้กรณีศึกษาของเราเป็นตัวทดสอบบทวิจัยของเรา
อยากถามเอกว่า ที่ประเทศฝรั่งเศสนั้น เขาจะทิ้งให้คนอย่างป้าเจรียงตายจากไปแบบนี้ไหม ?
อยากถามสุว่า ที่ประเทศอังกฤษ เขาจะปล่อยให้น้องออยต้องเกิดขึ้นมา โดยมิได้ทำในสิ่งที่ควรทำหรือไร ?
อยากถามเตือนว่า ประชาคมระหว่างประเทศคาดหวังที่จะให้ประเทศไทยทำอย่างไรต่อน้องออยหรือป้าเจรียง ?
อยากถามไหมว่า จริงหรือที่น้องออยและป้าเจรียงมิใช่ "บุคคล" ในกฎหมายหลักประกันสุขภาพ หรือกฎหมายสุขภาพแห่งชาติ ?
อยากถามจ๊อบว่า จะต้องทำอย่างไรที่จะทำให้กองทุนในโรงพยาบาลมีความสามารถที่จะช่วยคนไร้รัฐคนไร้สัญชาติได้มากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ?
และอยากถามด๋าวว่า ทำอย่างไรหลักประกันสุขภาพเป็นของมนุษย์ทุกคนในสังคมไทยอย่างเหมาะสมและเป็นธรรม ?
กลับมาถามแก้วและชลว่า จะใช้เวลาอีกนานไหมที่จะเล่าเรื่องของทุกกรณีศึกษาออกมาให้สังคมไทยได้เรียนรู้และถอดประสบการณ์
ขอบใจที่ทุกคนมารวมตัวกันเพื่อทำงานวิจัยชุดนี้ รักทุกคนค่ะ