ถุงประคบร้อน
คุณเคยใช้หรือเคยเห็นถุงประคบร้อนแบบในวิดิโอคลิปไหมครับ ? ถุงประคบร้อนแบบที่มีแผ่นโลหะเล็กๆ อยู่ข้างในด้วย
ตอนเด็กๆ ผมเคยเห็น และเคยเล่นถุงประคบร้อนแบบนี้ มันทำให้ผมแปลกใจมากว่า ทำไมหลังจากบิดหรือหักแผ่นโลหะแล้ว ตัวถุงประคบร้อนก็ร้อนขึ้นมาได้ พร้อมกับของเหลวข้างในค่อยๆ แข็งตัวไปหมดทั้งถุงด้วย? ตอนนั้นคิดยังไงก็คิดไม่ออกว่า ทำไม? อะไร? ยังไง?
เพราะเห็นอยู่ว่า ข้างในไม่มีวงจรอะไรเลย แล้วมันร้อนขึ้นมาได้ยังไงเนี่ย?
แต่ตอนนี้พอจะเข้าใจหลักการคร่าวๆ แล้วว่า มันเป็นยังไง เลยเอามาเล่าต่อครับ เผื่อจะมีคนเคยสงสัยเหมือนผม ^__^ !
ถุงประคบร้อนแบบที่มีแผ่นโลหะอยู่ข้างในถุงนั้น บรรจุด้วยสารละลายโซเดียมอะซีเตด ซึ่งสารละลายตัวนี้จะมีจุดเยือกแข็งที่อุณหภูมิ 54 องศาเซลเซียส ดังนั้นในความเป็นจริงที่อุณหภูมิห้องทั่วไป เราควรจะเห็นมันอยู่ในสภาพของแข็ง แต่กลับกลายเป็นว่า สารละลายโซเดียมอะซีเตดที่อยู่ในถุงประคบร้อนนั้นอยู่ในสภาพที่เป็นของเหลว เพราะว่าตัวสารละลายฯ อยู่ในสภาพเป็น ของเหลวเย็นยิ่งยวด (supercooled liquid)
ของเหลวเย็นยิ่งยวด เป็นยังไง อธิบายอย่างง่ายคือ มันเป็นสภาวะที่ของเหลวนั้นมีอุณหภูมิต่ำกว่าจุดเยือกแข็งแล้ว แต่ว่าตัวของเหลวดันไม่เกิดการแข็งตัว คุณเคยทดลองแช่น้ำเปล่าหรือน้ำอย่างอื่นในช่องฟรีซค้างคืน พอรุ่งเช้าตื่นมาเปิดดูช่องฟรีซอีกทีแล้วเห็นน้ำไม่แข็งตัวบ้างรึเปล่า หากคุณเคยเห็น สภาพน้ำที่อยู่ในช่องฟรีซโดยน้ำคงสภาพเป็นของเหลวได้ นั่นแหละครับ น้ำในภาชนะนั้นกำลังอยู่ในสภาพเป็น ของเหลวเย็นยิ่งยวด ซึ่งหากคุณทดลองกวนน้ำนั้น พริบตาเดียวน้ำที่เป็นของเหลวนั้นจะเกิดผลึกแล้วก็จับตัวแข็งกลายเป็นน้ำแข็งไปหมด (เพราะว่า การกวนเป็นการกระตุ้นให้ของเหลวเกิดผลึกขึ้น)
ย้อนกลับมาที่สารละลายโซเดียมอะซีเตดในถุงประคบร้อน มันจะคล้ายกับการแช่น้ำในช่องฟรีซนานๆ แต่น้ำไม่กลายเป็นน้ำแข็งคือ ตัวสารละลายโซเดียมอะซีเตดสามารถคงสภาพเป็นของเหลวได้ที่อุณหภูมิห้องซึ่งมีอุณหภูมิต่ำกว่า 54 องศาเซลเซียส เมื่อคุณบิดหรือหักแผ่นโลหะ จึงเป็นการกระตุ้นให้สารละลายโซเดียมอะซีเตดนั้นเกิดผลึกขึ้น ซึ่งการเกิดผลึกโซเดียมอะซีเตดนั้นเกิดขึ้นที่อุณหภูมิ 54 องศาเซลเซียส
ดังนั้นถุงประคบร้อน จึงมีความร้อนเกิดขึ้นพร้อมกับการเปลี่ยนสภาพจากของเหลวเป็นของแข็งจนหมดนั่นเอง
ความสงสัยเรื่องนี้ตั้งแต่ในวัยเด็กของผมก็หมดไป...... ^__
ความเห็น (10)
KanyaraTada
ยังไม่เคลียร์เท่าไรเลยค่ะ ยังสงสัยอยู่ว่า..ในเมื่อ Sodium acetate เป็นนําแข็งแล้ว เหตุใดจึงยังร้อนทั้งๆที่มันเป็นนําแข็ง แล้วโลหะที่ใช้จะต้องเป็นโลหะประเภทใด เพราะอะไร
ขออธิบายอย่างนี้นะครับ
สารละลาย (อิ่มตัว) โซเดียมอะซีเตดมีจุดหลอมเหลวหรือจุดเยือกแข็งที่อุณหภูมิ 54 องศาเซลเซียส การที่สารละลายโซเดียมอะซีเตดเปลี่ยนสถานะเป็นของแข็งแล้ว มีความร้อนเกิดขึ้น เป็นเพราะในระหว่างการเปลี่ยนสถานะ โมเลกุลสารได้คายพลังงานออกมาครับ
(คิดง่ายๆ ครับ เมื่อนำน้ำแข็งมาให้ความร้อน น้ำแข็งก็หลอมเหลวกลายเป็นน้ำ แสดงว่า โมเลกุลน้ำได้ดูดพลังงานเข้าไป ตรงกันข้ามนำน้ำแช่เย็นจนแข็ง โมเลกุลน้ำจะมีการคายพลังงานออกมาครับ)
ส่วนเหตุที่เรารู้สึกได้ว่า มันร้อนเพราะสารละลายโซเดียมอะซีเตดมีจุดเยือกแข็งที่อุณหภูมิ 54 องศาเซลเซียส ซึ่งสูงกว่าร่างกายของเราครับ
ตัวโลหะที่ใช้ เข้าใจว่า น่าจะเป็นแผ่นเหล็กบางครับ คือแผ่นโลหะควรมีความแข็งเหนียว เพื่อให้ทนต่อการบิดรูปร่างหลายครั้งครับ
ไม่รู้ว่าจะกระจ่างขึ้นรึเปล่าครับ ^_^
ขอโทษนะคะ ไม่ทราบว่าหาซื้อจากไหนได้บ้างน่ะค่ะ ขอบคุณล่วงหน้าค่ะ
ถึงคุณสุนิสาครับ
ถุงประคบร้อนแบบนี้ ผมเคยเห็นครั้งล่าสุดตอนไปเดินตลาดนัดใน รพ.ธรรมศาสตร์ จ.ปทุมธานีครับ
ไม่รู้ว่าร้านขายยาทั่วไปจะยังมีขายอยู่รึเปล่านะครับ เพราะไม่เคยเห็นนานแล้วครับ
เดี๋ยวนี้เท่าที่รู้คือ เขาเปลี่ยนมาใช้แบบถุงเจลที่ใช้ได้ทั้งประคบร้อน-เย็นแทนครับ
สวัสดีค่ะ
เรียนเชิญที่ ... เราชาวโกทูโน..มาทำอะไร..สนุกๆในวันตรุษจีนกันนะ
ตอนนี้ยังพอจะหาซื้อได้อยู่หรือเปล่าครับ แล้วหาซื้อได้แถวไหนครับ ต้องการมากครับ ขอบคุณมากครับผม ใครรู้ที่ซ์อรบกวนติดต่อมาที่ [email protected] ครับ
ธ.ค. 52 ยังมีขายอยู่นะคะ ตามร.พ. เช่นที่เวชธานี (รู้สึกจะมีร้านที่ Central ลาดพร้าวมั๊งคะ)
แต่เวลาเค้ามาจัดงานที่ตามร.พ. เค้าจะขายถูกกว่าที่ร้าน
หมายเหตุ เวลาใช้เสร็จจะต้องนำไปแช่น้ำร้อนก่อน เพื่อให้กลับไปอยู่ในสภาพของเหลวใหม่ เลยไม่แน่ใจว่าจะเป็นทางเลือกที่สะดวกจริงๆหรือไม่
ยังมีขายแบบให้สั่งซื้อได้มั้ยค่ะ
อยากได้ ๆ ค่ะ หาได้ที่ไหนน๊อ
เห็นวางขายอยู่ที่ตลาดชายแดนช่องจอมครับ