ทัศนคติของตุลาการ มีผลต่อการตัดสินคดีหรือไม่ ?

 

นิติพลวัตรในอเมริกาขณะนี้ คือเรื่องที่นายแซมมุเอล แอนโธนี อะลิโต (Samuel Anthony Alito) ผู้ได้รับการเสนอชื่อโดยประธานาธิบดีบุช ขึ้นเป็นตุลาการศาลฎีกาแทนนางแซนดรา เดย์ โอ’คอนเนอร์ (Sandra Day O’Connor) ต้องขึ้นให้การต่อวุฒิสภา ตั้งแต่ ๙ – ๒๐ มค. ๐๖.

“ทัศนคติของตุลาการ มีผลต่อการตัดสินคดีหรือไม่?” - - -> นี่คือโจทย์ที่ไม่มีใครโต้เถียงอีกต่อไปแล้วในอเมริกา เพราะคำตอบนั้นชัดเจนแล้วว่า “Yes.”

สำหรับไทย เรายังพยายามย้ำกันว่า ตุลาการคือผู้ที่นั่งพิจารณาคดี เหนือทัศนคติส่วนตัวทั้งมวล.  เราสั่งสอนกันว่า ตุลาการคือผู้ “บริสุทธิ์-ยุติธรรม” และปราศจากอคติทั้งปวง แต่ดูจะไม่เน้นวิจัยให้เห็นชัดว่า การสั่งสอนเช่นนั้น ได้ผลจริงจังเพียงใด.  ผู้ที่มีจิตใจเป็นธรรม คงยอมรับว่า แม้สังคมไทยจะยกย่องว่า ตุลาการคือวงการที่ฉ้อราษฎร์บังหลวงน้อย แต่เราก็มักได้ยินเสียงต่อว่าต่อขานเสมอมาว่า ตุลาการไทยยึดถืออำนาจ & มักตัดโอกาสคู่ความ ในการสืบพยานสำคัญ หรือไม่จดคำเบิกความพยาน โดยใช้ทัศนคติส่วนตัวว่า “ไม่มีสาระสำคัญ ถึงจดไปก็จะไม่นำไปพิพากษา.”  เรายังแทบไม่วิจัยอะไร ในเชิงวิชาการ ที่พิสูจน์ทั้งบทบาทในทางบวก & ทางลบของตุลาการไทย.  นี่คือจุดบอดของไทย.

แต่ในอเมริกา จะพบว่ามีงานวิจัยหลายชิ้นซึ่ง Legal Dynamics ขอเสนอข้อมูล “Social Background of the Justices” (ภูมิหลังของตุลาการ) จากหนังสือใหม่ ๑,๒๓๙ หน้าโดย Kermit L. Hall, The Oxford Companion to the Supreme Court of the United States, 2^nd Edition, 2005, pp. 935-936.

เดิมที มีผู้เห็นว่าภูมิหลังของตุลาการ ไม่เกี่ยวพัน กับการตัดสินคดี แต่ไม่มีการวิจัยมาพิสูจน์ เช่น Mr. Felix Frankfurter (๑๘๘๒ – ๑๙๖๕) ตุลาการศาลฎีกาสหรัฐฯ ตั้งแต่ ๑๙๓๙ – ๑๙๖๒.  เขาเชื่อว่า ผู้ที่ขึ้นเป็นตุลาการ จะวางทัศนะส่วนตัวไว้นอกบัลลังก์ ไม่ใช้ในการตัดสินคดี ทั้งนี้เพราะเหตุผล ๔ ประการ คือ (๑) มีการฝึกฝนอบรม (Training) (๒) มีจริยวัตรในวิชาชีพ (Professional Habits) (๓) มีวินัย (Self-Discipline) และ (๔) มีความตระหนักในหน้าที่ตัดสินคดี (Obligation).

แต่ได้มีนักวิชาการหลายคน ที่วิจัยเพื่อพิสูจน์ว่า ภูมิหลังของตุลาการ เกี่ยวพันโดยตรง กับการตัดสินคดี ทั้งนี้ ได้แก่งานวิจัยโดย (๑) Rodney Mott เมื่อทศวรรษ ๑๙๓๐, (๒) Herman Pritchett เมื่อทศวรรษ ๑๙๔๐, (๓) Bowen & Grossman เมื่อทศวรรษ ๑๙๖๐, และ (๔) C. Neal Tate เมื่อทศวรรษ ๑๙๘๐.

 

 

หนังสือใหม่ ๒๐๐๕ จาก Oxford University Press หนา ๑,๒๓๙ หน้า ซึ่งมีข้อมูลทั้งหมดเรื่องศาลฎีกาสหรัฐอเมริกา ในลักษณะ Encyclopaedia เรียงหัวข้อตามอักษร A ถึง Z  ทั้งเรื่องระบบศาล, ประวัติ & ความคิดของตุลาการ, และคำพิพากษา

หนังสือ Saibankan Who’s Who (ใครเป็นใคร ในสถาบันตุลาการญี่ปุ่น) เพราะคนญี่ปุ่นยอมรับว่า ภูมิหลัง & ทัศนคติของตุลาการ มีผลต่อการตัดสินคดี เริ่มรวบรวมโดยนาย  Ikezoe Noriaki โดยสำนักพิมพ์เอกชน Gendai Jinbun-sha, 2002 เฉพาะตุลาการทุกศาล ราว ๑๕๕ คนในโตเกียว

 

 

---

 

The Pelican Brief
(คดีนกเพลิแค็น)

ในปี ๑๙๙๒ ตุลาการศาลฎีกาอเมริกัน ได้ถูกลอบสังหาร ๒ คนในวันเดียวกัน คือ ท่านผู้พิพากษา Abraham Rosenberg (วัย ๙๑) และท่านผู้พิพากษา Glenn Jensen (วัย ๔๘).  มหาชนอเมริกันต่างสนใจว่า ใครลอบฆ่าผู้พิพากษาของเขาถึง ๒ คน และทำไม แต่ไม่มีใคร ให้คำตอบได้.

ในปี ๑๙๙๒ ตุลาการศาลฎีกาอเมริกัน ได้ถูกลอบสังหาร ๒ คนในวันเดียวกัน คือ ท่านผู้พิพากษา Abraham Rosenberg (วัย ๙๑) และท่านผู้พิพากษา Glenn Jensen (วัย ๔๘).  มหาชนอเมริกันต่างสนใจว่า ใครลอบฆ่าผู้พิพากษาของเขาถึง ๒ คน และทำไม แต่ไม่มีใคร ให้คำตอบได้.

นักศึกษาสาวแห่ง Tulane Law School ผู้มีนามว่า Darby Shaw ได้ศึกษาค้นคว้าประวัติการตัดสินคดีของตุลาการ ๒ ท่าน & คดีที่ยังค้างอยู่.  เธอตั้งข้อสงสัยว่า เหตุจูงใจในการฆ่า ไม่น่าจะมาจากการเมือง แต่เป็นเรื่องธุรกิจ.  เธอได้เขียน “Legal Brief” (ข้อโต้แย้งแห่งกฎหมาย) ขึ้นมา และใช้ชื่อว่า “The Pelican Brief” หรือ “ข้อโต้แย้งจากนกเพลิแค็น.”

Darby Shaw มีข้อสมมติฐานว่า ฆาตกรรมทั้ง ๒ รายนี้ มีขึ้นเพราะบุคคลเดียวกัน คือ นาย Victor Mattiese เจ้าพ่อบ่อน้ำมัน ผู้กระหายจะได้สิทธิขุดน้ำมัน เหนือหนองน้ำที่อ่าวหลุยส์เซียนา.  หนองน้ำนั้น คือที่อาศัยของนก Pelicans (นกกระทุง) ที่ใกล้สูญพันธุ์ จึงเป็นพื้นที่อนุรักษ์ที่ห้ามพัฒนา.  นาย Victor Mattiese ได้ยื่นคำร้องต่อศาล เพื่อขอสิทธิพัฒนาบ่อน้ำมันเหนือหนองน้ำนั้น และคดีจะขึ้นสู่ศาลฎีกา ในเร็ววันนี้.

Darby Shaw วิจัยพบว่า ตุลาการทั้ง ๒ ท่านมีทัศนะเป็นนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และมีประวัติตัดสินให้นักอนุรักษ์ชนะคดีเสมอมา เธอจึงตั้งสมมติฐานว่า Victor Mattiese คือผู้ว่าจ้างสังหาร เพราะเขามีความสัมพันธ์ทางธุรกิจแนบแน่นกับท่านประธานาธิบดี.  การกำจัด ๒ ตุลาการนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ จึงเปิดทางให้ท่านประธานาธิบดี ที่เป็นสหายรักของเขา แต่งตั้งตุลาการใหม่ ๒ คน เข้ามาตัดสินให้เขาชนะคดีได้.

Darby Shaw ได้ส่ง Legal Brief ของเธอให้อาจารย์รัฐธรรมนูญช่วยวิจารณ์.   เมื่ออาจารย์แห่ง Tulane Law School เห็นว่านี่คือข้อสมมติฐานที่มีน้ำหนัก จึงเอาไปให้เพื่อน FBI อ่านต่อ.  ผลปรากฏว่า ทั้งอาจารย์ (Thomas Callahan) & เพื่อน FBI ของเขา (Gavin Verheek) ต่างก็ถูกฆ่าตาย ในทันที.   Darby Shaw จึงต้องหลบซ่อนกบดาน & หันหน้าไปหาผู้สื่อข่าว Washington Post ผู้มีชื่อว่า Gray Grantham.

ทั้ง Darby Shaw และ Gray Grantham ได้ร่วมมือกันสืบสวนคดีนี้ & พิสูจน์ได้ว่า ข้อสมมติฐานของ Darby Shaw นั้นถูกต้อง.  ในระหว่างการพิสูจน์เรื่องนี้ Victor Mattiese ได้พยายามฆ่าปิดปาก Darby Shaw หลายครั้ง แต่เธอรอดพ้นจากการถูกฆ่ามาได้หวุดหวิดทุกครั้งไป จนในภายหลัง ท่านประธานาธิบดีต้องออกมาปฏิเสธความสัมพันธ์กับ Victor Mattiese เพราะจะนำความความหายนะ มาสู่ชีวิตทางการเมืองของเขา.

แม้ The Pelican Brief จะเป็นเพียงนวนิยายขายดีโดยนาย John Grisham แต่ก็สะท้อนให้เห็นชัดว่า:  “ทัศนคติของตุลาการ มีผลโดยตรง ต่อการตัดสินคดี.”

 

 

---

 

ปกหนังสือ The Pelican Brief (1993)		รูปนก Pelican หรือนกกระทุง	หนังสือ The Pelican Brief
รูป Darby Shaw (Julia Roberts)			แปลไทยโดย
และ Gray Grantham			สันติ อิศโรวุธกุล,
(Denzel Washington)			แฟ้มเขย่าทำเนียบขาว,
๒ ตัวนำในภาพยนตร์เรื่องนี้			ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๑

 

พิเชษฐ เมาลานนท์/นิลุบล ชัยอิทธิพรวงศ์/พรทิพย์ อภิสิทธิวาสนา/๑๐กพ๐๖