บ้านถืมตอง เป็นชุมชนที่มีประวัติความเป็นมา เกือบเท่ากับความเป็นเมืองน่าน "นันทบุรีศรีนครน่าน" ถืมตอง เป็นอู่ข้าวอู่น้ำของเมืองน่าน เป็นผืนนาของเจ้าเมืองน่าน ไม่แปลกเมื่อเจ้าผู้ครองนครมีพืชสมุนไพรย่อมมาปลูกในนา ดังนั้นสมุนไพรในถิมตองจึงมีมากชนิดและใช้ตลอดมา จวบจนปัจจุบัน
แต่ด้วยภาวะการณ์ของโลกยุควัตถุและสารเคมี ความเร่งด่วนของชีวิตและความละเอียดอ่อนของความเอื้ออาทรน้อยลงไป ทำให้ "สมุนไพรลดความสำคัญลง "ยาแผนปัจจุบัน" เข้ามามีบทบาทในชีวิต การใช้สมุนไพรเริ่มเป็นของคนล้าสมัยและไม่สะอาด จนถึงผิดกฎหมาย
โครงการครอบครัวเข้มแข็ง โดยการนำของนายแพทย์คณิต ตันติสิริวิทย์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลน่าน ประธานคณะทำงานโครงการครอบครัวเข้มแข็งจังหวัดน่าน และการสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส)มีสถาบันครอบครัวรักลูกเป็นผู้ประสาน เป็นคุณเอื้อร่วมสร้างความเข้มแข็งของครอบครัว.....เห็นความสำคัญที่สมุนไพร เริ่มหายจากชุมชน โดยเฉพาะชุมชนถืมตองแหล่งสมุนไพรของข้าวของเมืองนันทบุรีศรีนครน่าน จึงได้จัดกิจกรรม "สืบสานและเรียนรู้สมุนไพรในบ้าน" โดยผู้ใหญ่ใจดี แกนนำครอบครัวเข้มแข็งบ้านถิมตองหมู่ 1 มี ผู้ใหญ่หลุ๋ย ปัญญาวัย และแกนนำหลายคนชักชวนเด็กๆในหมู่บ้าน 34 คน รวมตัวกันเข้าไปศึกษาสมุนไพรในบ้านโดยมีผู้เฒ่าและผู้ใหญ่ใจดีในหมู่บ้านอีก 27 คนเป็นคนนำเด็กๆแบ่งเป็น 3 กลุ่ม ไดเรียนรู้สมุนไพรในบ้านครูภูมิปัญญาอุ้ยหนานปั่น(อดีตกำนันแหนบทองคำ และอีกหลายรางวัลมาก) บ้านอุ้ยแก้ว (อุ้ยอายุ80กว่าที่แข็งแรง)และเข้าไปเรียนรู้ในบ้านท่านนายกสวาท นายกองค์การบริหารส่วนตำบลถืมตอง ที่ปลูกสมุนไพรในบ้านอย่างเป็นระบบ การเรียนรู้ถึงแม้จะใช้เวลาแค่หนึ่งวันกับการลงพื้นที่ แต่สิ่งที่เกิดขึ้น....พบว่า
ในบ้านของครูภูมิปัญญาทั้ง 3 หลังมีสมุนไพรรวมกันแล้ว 573 ชนิด ซึ่งแต่ละชนิดทั้งสามท่านยังใช้อยู่ เด็กๆเก็บตัวอย่างและนำมาแบ่งปันกันเรรียนรู้อย่างสนุกสนานกับภาพวาดสมุนไพรและตัวอย่างของจริงพร้อมการสาธิตและการแนะนำของผู้ใหญ่ใจดีที่นำเข้าไปศึกษา
บ่ายๆ เด็กและผู้ใหญ่ใจดีเห็นว่าการทำลูกประคบสมุนไพรเป็นวิธีการที่จะสร้างความเข้มแข็งให้กับครอบครัวได้ จึงร่วมกันทำลูกประคบ ที่มีสูตรง่ายๆคือ 3 ใบ 3 หัว 1 ลูก 1 ช้อน 3ใบคือ ใบหนาด ใบมะขามอ่อน ใบมะกูด 3หัวคือ ขมิ้น ปูเลยและข่า 1 ลูกคือ มะกูดและเกลือ1ช้อน คู่หู ครูศิษย์ มิตรต่างวัย ช่วยกันทำลูกประคบด้วยความสนุก สุข เอื้ออาทร ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ตกลงว่าวันนั้นทุกคนที่เข้าร่วมกิจกรรมได้ลูกประคบกลับบ้านคนละ 1 ลูก
ลูกประคบไม่ได้จบตรงที่ทุกคนได้กลับบ้านคนละลูกเพราะลูกประคบลูกนั้นทำให้ลูกที่เข้าร่วมกิจกรรมใช้เป็นตัวเชื่อมการสัมผัสน่องของพ่อ ของแม่ที่ไปทำงานมาเหนื่อย ลูกประคบลูกเดียวทำให้ลูกยิ้มด้วยความภูมิใจกับคำว่า "ขอบใจ" จากแม่
ครอบครัวเอื้ออาทร พูดคุย ช่วยเหลือ และสมุนไพรกลับมาและคงอยู่คู่ชีวิตชาวถืมตองตลอดไป
ขอบคุณโครงการครอบครัวเข้มแข็ง ครับ
สวัสดีค่ะ
บันทึกมาบอกเล่ากิจกรรมที่มีประโยชน์ ซึ่งต้องบอกว่าน่าสนใจมากๆ ค่ะ
ต้องขอบคุณมากๆ นะค่ะ ที่นำมาแบ่งปันให้ได้อ่านกันค่ะ
สวัสดีครับ
แวะเข้ามาอ่าน กิจกรรมน่าสนใจมากครับ
ที่น่านหนาวหรือยังครับ
ขอบคุณมากนะครับที่แวะเข้ามาอ่านและให้กำลังใจ น่านหนาวครับ
-*- ขอบคุนมากกกนะคะ
หาความหมายมานานแล้วคะ
จะเอาไปทำรายงานอะคะ
ขอให้มีความสุขมากๆนะคะ
ขอบคุนอีกครั้งค่ะ
สวัสดีค่ะ หนูมีความสนใจในพืชสมุนไพรของจังหวัดน่านค่ะ
อยากทราบว่า สมุนไพรชนิดที่ไหนที่เริ่มหายาก หรือเริ่มลดน้อยลง
บ้างค่ะ ช่วยแนะนำหน่อยนะค่ะ
ขอบคุณค่ะ