ภาระกิจของนักแสดง (ภาคพิเศษ 2) งานคุณธรรมเฉลิมพระเกียรติ

 

ภารกิจของนักเพลง

(ภาคพิเศษ 2)

งานคุณธรรมเฉลิมพระเกียรติ

80 พรรษา มหาราชา

             ภารกิจที่ 1 ผมได้รับการติดต่อ จากหน่วยงานราชการ คือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาสุพรรณบุรี เขต 2 โดยท่าน ศน.จันทร์พิมพ์ วงษ์ประชารัตน์ เมื่อประมาณวันที่ 18-19 ตุลาคม 2550 หรืออาจะคลาดเคลื่อนไปเล็กน้อย แต่ว่ารู้ตัวกระชั้นมาก ว่าให้ผมนำชุดการแสดงเพลงอีแซว ไปร่วมกิจกรรมในงานคุณธรรมเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา มหาราชา ในวันออกพรรษา จัดที่วัดเขากำแพง  อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ในวันศุกร์ที่ 26 ตุลาคม 2550 แสดงเป็นคณะแรก ให้เวลา 60 นาที (น้อยไปนะสำหรับการนำเสนอสิ่งที่มีคุณค่าเฉพาะงาน) แต่ว่าอยู่ต่อมาท่าน ศน.จันทร์พิมพ์ ผู้ประสาน งานมาขอเลื่อนการแสดงไปเป็น วันที่ 27 ตุลาคม 2550 ตามกำหนดการเดิม คือให้เพลงอีแซวโรงเรียนบรรหารแจ่มใสวิทยา 1 จัดให้แสดงเป็นคณะแรก เริ่มเวลาประมาณ 10.00 น.ให้เวลา 60 นาที เวลาของการแสดงมีไปจนถึง 16.30 น. เรียกว่าเต็มวันเลยทีเดียว แต่น่าเสียดายที่ผมไม่สามารถไปร่วมกิจกรรมในครั้งนี้ได้ ทั้งที่จะต้องทำหน้าที่ประสานบนเวทีให้เขาด้วย ที่ผมไปงานวันออกพรรษาที่วัดเขากำแพงปีนี้ไม่ได้ก็เพราะ ผมมีภารกิจที่สำคัญซึ่งผมต้องไปด้วยตนเองจึงจะเกิดความเรียบร้อยอีก  2 งาน

           ผมเกริ่นเอาไว้ในตอนพิเศษ 1 ในเมื่อผมไม่สามารถที่จะเดินทางไปกับเด็ก ๆ นักเพลงของผมได้ ผมก็ประสานงานไปยังครูที่เกี่ยวข้องกับงานการแสดง  แต่ก็ไม่มีใครไปแทนผมได้ ผมจึงต้องขอร้องแม่บ้านของผม (ภรรยา) ซึ่งเขาไม่ได้เป็นข้าราชการ แต่มีความสนิทสนมกับเด็ก ๆ นักแสดงไม่น้อยไปกว่าผม จึงขอร้องให้เขาไปเป็นเพื่อนเด็ก ๆ และบันทึกภาพเหตุการณ์นำกลับมาเป็นข้อมูลที่ห้องศิลปะพื้นบ้านให้ผมด้วย 

          เช้าวันที่ 27 ตุลาคม 2550 ผมและแม่บ้านไปถึงห้องศิลปะพื้นบ้าน เวลา 07.15 น. เป็นเวลาที่ผมนัดเด็ก ๆ เอาไว้ เด็กชุดที่จะไปวัดเขากำแพงขึ้นรถปิคอัพของโรงเรียน จำนวน 13 คน ความจริงจะต้องมี 15 คน ไม่มาทำหน้าที่เสีย  2 คน  ส่วนทีจะไปฝึกซ้อมและไปบันทึกรายการโทรทัศน์อีก 9 คนนั้นขึ้นรถตู้ แยกกันไปคนละส่วน ผมไปกับรถตู้ซึ่งจะนำนักแสดงไปฝึกซ้อมทำความเข้าใจในงานมหัศจรรย์เด็กไทยด้วย เมื่อรถออกเดินทางได้ 30 นาที ผมโทรติดต่อเด็กที่ไม่มาทั้ง 2 คน แต่ได้รับทราบว่าไปร่วมงานกับวงไม่ได้ ทั้งที่เหตุผลไม่น่าจะเป็นเช่นนั้น  แต่ผมก็ไม่ได้คิดอะไร

           รถตู้คันที่ผมนำคณะนักแสดงเข้าไปใกล้เขตกรุงเทพฯ มีสายโทรศัพท์เข้ามา ผมยกเครื่องรับ เป็นเสียงของลูกศิษย์ พูดกับผมว่า หนูยังอยู่กรุงเทพฯ อยู่เลย คงจะไปไม่ทันเสียแล้ว และในเวลาประมาณ 9.10 น. ได้รับโทรศัพท์ว่า เดี๋ยวหนูตามไปที่เวทีการแสดง (แต่ความจริงแล้ว เขาไม่ได้ไป) คงไม่มีปัญหา เพราะน้องยุ้ย-รัตนา  ผัดแสน หัวหน้าคณะ เขามีความรับผิดชอบดีมาก มาฝึกซ้อมคิวแสดงตลอดทุกวันหลังเลิกเรียน ในวันหยุดที่นัดหมายกันก็มาทุกครั้ง ความเป็นจริงเบื้องหลังของการแสดง เด็กเขาเตรียมตัวกันไปดีมาก  ถึงแม้ว่า จะมีผู้แสดงลดลงไปบ้างเล็กน้อย ทั้งนี้เพราะวงเพลงมีภารกิจที่จำเป็นตรงกันหลายอย่าง 

              

          เวลาประมาณ 10.35 น. ผมโทรศัพท์จากสำนักงานบริษัทมายา ที่ถนนลาดพร้าว ซอย 96 ไปยังแม่บ้านของผมที่วัดเขากำแพง ที่นั่นไม่มีสัญญาณโทรศัพท์ จึงทำให้การสื่อสารไม่ชัดเจนและไม่รู้เรื่องเพียงแต่ทราบแว่ว ๆ ว่าการแสดงเริ่มต้นขึ้นแล้ว (โล่งอกไปที ยุ้ย ลูกศิษย์ของผมทำงานสำเร็จไปครึ่งหนึ่งแล้ว)  แต่ผมก็ยังอดที่จะเป็นห่วงพวกเขาไม่ได้ พวกเขาได้ทำหน้าที่ตามที่ผมจัดส่งไปแสดงได้แล้ว  แต่ผลที่จะได้รับหลังจากการแสดงจบลงนั่นซิครับ ยังไม่ทราบว่าจะออกมาอย่างไร ตามปกติผมและลูกศิษย์จะประเมินสถานการณ์ ในเหตุการณ์เฉพาะหน้ากันทุกครั้ง  เพื่อนำเอามาเป็นข้อมูลในการปรับปรุงแก้ไข ในขณะที่ผมเล่าเรื่อง “ภารกิจของนักแสดง” อยู่ในขณะนี้ ผมยังไม่ได้พบกับเด็ก ๆ ที่เป็นนักแสดงในวงเพลงอีแซวเลย คงต้องรอให้ถึงพรุ่งนี้เช้า  09.00 น. จึงจะได้พบกับพวกเขา  ซึ่งได้นัดหมายให้มาฝึกซ้อมการถอดรหัส  ความน่าพิศวงของเพลงพื้นบ้านอยู่แล้ว 

          วันนี้เป็นวันที่ 28 ตุลาคม 2550 ผมไปถึงห้องศิลปะ อาคาร 5 ตั้งแต่ 08.15 น. เพื่อรอคอยการฝึกซ้อมเพลงพื้นบ้าน เมื่อถึงเวลา 09.00 น. มีนักเรียนมาถึงห้องฝึกซ้อม 2 คน และทยอยกันมาจนมากกว่าครึ่งวงในเวลา 09.20 น. (มีมาสายและไม่มาบ้าง) ชุดที่ไปแสดงที่วัดเขากำแพงเริ่มประเมินและวิเคราะห์ผลการแสดงให้ผมฟังโดยไม่ต้องถาม พอสรุปความคิดเห็นของเด็ก ๆ ได้ดังนี้ครับ 

          นักแสดงคนที่ 1 “ลูกหนู” หนูไม่เข้าใจว่า ครูโรงเรียนหนึ่ง จะต้องมาบอกให้เพลงวงเราเล่น 30 นาทีพอแล้ว แต่กำหนดการแสดงที่ได้รับมาให้เวลาแสดง 1 ช.ม. แต่พอเป็นการแสดงโรงเรียนของเขากลับใช้เวลา 1 ช.ม.แต่ก็ไม่เป็นไร เพราะเมื่อตอนที่วงเรายังไม่ได้เล่นคนดูไม่มีเลยแต่พอวงเราเริ่มเล่นเท่านั้น คนดูมาเป็นกำลังใจเต็มเลย แต่พอวงเราเลิกคนดูก็บางตา         

           นักแสดงคนที่ 2 “ยุ” หนูได้ยินท่านอาจารย์ที่มาจากโรงเรียน......บอกว่า เพลงอีแซวโรงเรียนบรรหารฯ ให้เล่นเพียงครึ่งชั่วโมงก็พอ เพราะว่าแดดมันร้อนและยังบอกอีกว่า มีนักเรียนอีกหลายคณะ พวกเราก็เลยเล่นกันเพียงครึ่งชั่วโมงเศษ ๆ ทั้งที่ เขต 2 ให้เวลาพวกเราแสดง 1 ช.ม. แต่พอวงต่อมาเขากลับเล่นเสียชั่วโมงกว่า  คนดูเหลือน้อย (บางตามาก)

           นักแสดงคนที่ 3  “กิ่ง” ดิฉันไม่เข้าใจว่า ทำไมครูโรงเรียน.......จึงต้องขอมาร้องเรื่องเวลาแสดง ทั้งที่เขากำหนดมาให้รู้กันอยู่แล้วว่า ของใครจะได้แสดงในเวลากี่นาที หนูงงมาก มีแบบนี้ด้วย แถมยังบอกว่าให้เล่น 30 นาทีพอไหม ทั้งที่คนดูไม่รู้ว่ามาจากไหน เยอะมาก แต่พอวงที่ขึ้นไปเล่นต่อ ๆ มา คนดูก็ไม่มีแล้วยังเล่นเต็ม 1 ชั่วโมงเลย  น่าเก็บเอาคิดไปบ้าง

          นักแสดงคนที่ 4 “ยุ้ย” การแสดงที่วัดเขากำแพงในครั้งนี้ สนุกสนานกว่าทุกครั้งที่เคยไปแสดง ถึงแม้ว่าทีมงานของพวกเราจะไม่ครบ เพราะต้องแยกออกเป็น 2 วง และคุณครูก็ไม่อยู่ ทำให้มีอุปสรรคเกิดขึ้น เพราะท่านผู้ประสานงานมายังครูของหนูให้เวลาวงเราแสดง 1 ช.ม. (ผู้ชมจะได้ชมของจริงๆ อย่างคุ้มค่า) แต่ก็ยังมีคนที่เห็นแก่...มากำหนดเวลาให้ใหม่ โดยเหตุผลอย่างไรหนูไม่ทราบ  หนูสังเกตการณ์ทำหน้าที่ของพวกเราตลอดเวลาที่ทำการแสดง (ตามที่คุณครูเคยแนะนำ) คนดูก็สนุก สนานกับเรา เพราะเราเล่น เรื่องเทิดพระเกียรติในหลวง  เรื่องคุณธรรม ตรงตามประเด็นของงาน  แต่หนูไม่เข้าใจว่า มีบางคน (1-2 คน) มากระซิบให้เลิกเล่น อ้างว่าแดดร้อน แต่ความจริงมันไม่ใช่ (หนูไม่ร้อน เคยเล่นกลางแจ้งมาหนักยิ่งกว่านี้) คนดูก็มาดูพวกเรามาก แต่มันคืออะไรกันแน่ งงมากนะ

          นักแสดงคนที่ 5 “เหมียว” หนูท่องบทได้แล้ว แต่ร้องไม่ทันเขาแย่งเอาไปหมด คนดูมากค่ะ แต่มีคนมาบอกให้แสดงเพียง 30 นาทีก็พอ ทำไมจึงเป็นอย่างนั้น ทั้งที่กำหนดเวลามาให้วงเราแสดง 1 ช.ม. หนูก็งงมากค่ะ 

               

          ผมได้นำเอาภาพสถานที่และเวทีการแสดงนำเอามาฝากท่านผู้อ่านบทความนี้ด้วยในปีนี้ ดูไม่เหมาะสมกับคุณค่าของศิลปะพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์ของสุพรรณฯ โดยแท้  อาจเป็นเพราะมีการแสดงหลายอย่าง ทำให้ผู้จัดสถานที่เตรียมการไม่ทัน จึงออกมาเป็นเวทีลอยแบบนี้ ไม่พร้อมที่ให้นักแสดงระดับทีมีคุณภาพ ขึ้นไปแสดงความสามารถได้อย่างเต็มที่ ดูซบเซา เหงา ๆ ไปนิด  แต่ก็ไม่ใช่ปัญหาใหญ่

             เป็นปกติที่ผมต้องให้นักแสดงประเมินสถานการณ์ในการแสดงทุกครั้ง น่าคิดมากในความซื่อ ๆ ของเด็ก ๆ ที่ได้รับผลกระทบมา ทั้งนี้เพราะการแสดงในแต่ละงาน ผู้จัดเขาจะประเมินคุณภาพของผลงานมาก่อนแล้วว่า ควรนำเสนออย่างไร มากน้อยแค่ไหน การแสดงในวันนี้ (27 ต.ค. 2550) ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่ 1 ชั่วโมง  แต่คงมีผู้ที่ไม่ทราบข้อเท็จ จึงนำเอาความรู้สึกส่วนตัวมาแสดงออก (ซึ่งที่จริงผมคือคนจัดการบนเวทีถ้าผมไปได้) หรือเห็นว่ามีคนดูมาก ๆ จึงขอเบียดเวลาเพื่อผล ประโยชน์บางประการ ความจริงเรื่องของโอกาส เวลา และสถานที่เด็ก ๆ ของผม วงเพลงพื้นบ้านวงนี้ มีโอกาสตลอดทั้งปีนับร้อยครั้งหรือมากว่าเสียด้วยซ้ำ พวกเราไม่อยากที่จะไปขอใครเขาแสดง  เพราะนี่คือวงเพลงพื้นบ้านที่รับงานเป็นอาชีพ หากผมซึ่งเป็นครูผู้ควบคุมวงรู้สักนิดว่า มีผู้ส่งการแสดงมามาก (ทั้งที่เขาให้เวลาแสดงไปจนถึง 16.30 น.) เราก็ไม่จัดเด็กไปแสดงให้เสียเวลา เนื่องจากในวันนี้ผมมีงานตรงกันถึง 3 ที แต่ผู้จัดมีความประสงค์ให้เด็ก ๆ แสดงเป็นวงแรกเพื่อเรียกคนดูมาดู

            

              ก็คงต้องเอาไว้แก้ตัวคราวหน้าก็แล้วกัน  เมื่อเวทีเหล่านั้นไม่มีพวกเรา แต่วงเพลงอีแซวสายเลือดสุพรรณฯ โรงเรียนบรรหารแจ่มใสวิทยา 1 ยังมีเวทีที่เปิดกว้างให้ได้ขึ้นไปแสดงความสามารถ ตามสถานที่สำคัญและใหญ่โต ทั้งในโรงแรม คุ้มที่พัก รีสอร์ท ศูนย์การประชุม งานเลี้ยง ฯลฯ  ขอแต่เพียงว่า โปรดจงช่วยกันรักษาเวทีงานวัดเอาไว้ให้ได้ ก่อนที่จะไม่มีสถานที่รองรับความสามารถของเยาวชนเสียก่อน ศิลปะการแสดงที่ดีจะต้องสร้างประโยชน์และความบันเทิงให้คุ้มค่าคุ้มเวลาที่คนเขาต้องเสียเวลามายืนดูเราอย่างสงบอย่างสนุกสนาน ตลอดเวลา 1-4 ชั่วโมง  จงทำให้ได้เสียก่อน  และอย่าลืมว่าทีมงานการแสดงที่มีมาตรฐานในการแสดงจริง ๆ  ผู้แสดงเขาจะแบ่งหน้าที่กันเอง  โดยที่ครูไม่ต้องเป็นกังวนเลยเมื่อเขาอยู่บนเวที  แต่เมื่อมีผู้มาสร้างผลกระทบรบกวน  จะรวนกันไปหมด  คิวการแสดงที่วางแผนกันมาก็จะเสียหาย  เกิดความท้อแท้ใจ

              ที่สำคัญที่สุด จะต้องมีสำเหนียกบ้างว่า “หากคุณมองเห็นต้นแบบ  เป็นเพียงไม้ประดับ แล้วคุณจะทำอย่างไร  อีกนานแค่ไหน จึงจะยืนอยู่รอดได้จริง ๆ ”  ครับ