"ไลยและวาน" เด็กผู้หญิงอายุ 13 ปี ชนเผ่ามราบรี 2 คน ผู้ที่สังคมวางที่ให้เป็นกลุ่มที่มีการพัฒนาการด้านสังคมช้าที่สุดเป็นมนุษย์ที่มีชีวิตความเป็นอยู่ใกล้เคียงชีวิตแบบยุคหินมากที่สุดในยุคทุน ยุคโลกาภิวัฒน์ "เป็นมนุษย์ที่เก็บของป่า ล่าสัตว์ ย้ายถิ่น ตามความสมบูรณ์ของแหล่งหาอาหาร"
ไลยและวาน หลังจากที่ภาครัฐได้จัดที่ให้พ่อแม่มาอยู่ที่ ณ แห่งปัจจุบันด้วยเหตุผลของการช่วยเหลือ ดูแล ..... จนเพื่อการท่องเที่ยวของจังหวัด ตั้งแต่ปี 42 เป็นต้นมา ทำให้ไลยและวานเป็นเด็กชนเผ่ามราบรีรุ่นใหม่ที่มีโอกาสเรียนรู้ชีวิตแบบผู้เจริญ (ตามแบบแห่งสังคมเรียก) ได้เรียนหนังสือ ป.1-6 เมื่อจบแล้วจึงได้เข้ามาเรียนต่อในเมือง
ณ โรงเรียนนันทบุรีวิทยา เป็นโรงเรียนสงเคาระห์เด็กยากจนตามพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่มีนักเรียนทั้งพระภิษุสามเณร(โรงเรียนปริยัติฯ สังกัด สำนักพระพุทธศาสนาแห่งชาติ)และนักเรียนฆราวาสเกือบ 3 พันคน ไลยและวานจึงได้เรียนรู้มากมาย มากเกินกว่าที่ไลยและวานจะรับไหว
ครั้งหนึ่งไลย มีโอกาสพูดผ่านไมด์สู่ผู้ฟังนับร้อย ไลยพุดว่า "ไลยไม่เข้าใจว่าทำไมคนต้องพูดจาเสียงดังๆทำหน้าตาหน้ากลัวใส่กัน และมีการทุบตีกันด้วย....." ไลยไม่เข้าใจ
วิชาเรียนที่ไลยและวานต้องเรียนเป็นวิชาที่กระทรวงศึกษาธิการได้กำหนดให้นักเรียนภาคบังคับได้เรียน ทั้ง 8 กลุ่มสาระ
ที่โรงเรียน........ไลยและวานต้องเรียน ตาม ที่ครูสอน
ที่บ้าน...ไลยและวานต้องเรียนรู้ชีวิตความเป็นอยู่ของพ่อแม่ที่สังคมเรียกว่า"คนป่า"
ชีวิต แห่งการเรียนรู้ของ 2 เด้กน้อยจักเป็นเช่นไร จุดมุ่งหมาย คืออะไร...... คงมีแต่ไลยและวานเท่านั้นที่จะตอบได้....