คนบางนี้ ต่อยตีข้ามคุ้งข้ามแคว

ความเรียง ต่อมุมมองของชีวิตวัยเด็ก ต่อวิถีชีวิตผู้คนที่แวดล้อม และวันสงกรานต์จากความหมายวัยเด็ก สู่ผู้คนในชุมชนแห่งบางนี้

คนบางนี้

ต่อยตีข้ามคุ้งข้ามแคว

   

  

  

คนบางนี้ ต่อยตีข้ามคุ้งข้ามแคว

มีคำถามในใจมานานกว่า 30 ปี ถึงผู้คนในบางหนึ่ง  

หลายครั้งได้เพียรบันทึกรายละเอียด และจดจำเรื่องราวของคืนวันเมื่อกว่า 20 - 30 ปีที่ผ่านมา แม้จะเก็บนิ่งในใจ แม้จะวิ่งพล่านไปมา ยามเมื่อนั่งนึกถึงคืนวันแห่งอดีต

สมัยเด็กกระทั่งโตผ่านวัยรุ่น เรื่องราวของถิ่นโต ยังเป็นเสน่ห์ติดตาติดใจ และวนเวียนไปมาในทุกครั้งที่นั่งรถผ่าน ในทุกครั้งที่หวนคิดถึงบ้านเก่า

สองสามทศวรรษก่อนกระทั่งยันทุกวันนี้ ประเพณีสงกรานต์ในถิ่นพระประแดง คือหนึ่งในมนต์เสน่ห์ของสงครามสาดน้ำ ความที่วัฒนธรรมประเพณีมอญ และวิถีชุมชนอันเข้มแข็ง ได้คัดสรรให้การจัดงานสงกรานต์โดดเด่นขึ้นมาอย่างช่วยไม่ได้

ด้วยอัตตลักษณ์ และเอกลักษณ์ที่จัดงานหลังสงกรานต์ของชาวบ้านชาวช่องออกไปหนึ่งสัปดาห์ หนึ่งสัปดาห์หลังคนอื่น เป็นหนึ่งสัปดาห์ของการเรียกระดมผู้คน และงานรื่นเริงให้ไหลมารวมในเมืองริมเจ้าพระยาแห่งนี้ 

มนต์เสน่ห์สงกรานต์ของบางพึ่ง บางน้ำผึ้ง ปากลัด และละแวกเดียวกันอีกหลายบางในความเป็นพระประแดง คือความผสมผสานเรื่องราวของผู้คน  <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>

บางนั้นเป็นบ้านมอญ บ้านนั้นเป็นแขก ริมถนนด้านนั้นเป็นลาวที่มาทำงานโรงงาน และคนกรุงเทพฯที่ขยับขยายย้ายออกไปทำมาหากินปลูกบ้านในละแวกพระประแดง

ด้วยพื้นที่ของความเปลี่ยนแปลง จากพื้นที่ริมน้ำเจ้าพระยา ซึ่งรอคอยน้ำเค็มน้ำกร่อยและน้ำจืดขึ้นลงทุกเมื่อเชื่อวัน จากชุมชนคนในสวนในจาก ชุมชนคนมอญ แขกมุสลิม ร้านค้าเจ็ก คนลาวทำงานโรงงาน จนกระทั่งปัจจุบันที่ต้องนับคนพม่า คนเขมรเข้าไว้ในสารบบของชีวิตผู้คน

ทุกปีที่เทศกาลสงกรานต์พระประแดงเริ่มต้นขึ้น ขบวนแห่ที่จะเกิดขึ้นตามมา หลังพิธีการสงฆ์ พิธีกรรมพระผ่านพ้นไปในยามสาย ช่วงเที่ยงและช่วงบ่ายคือจุดเริ่มต้นของงานรื่นเริง ขบวนแห่สาวงาม ขบวนรถตกแต่งดอกไม้ ประดับประดาประกวดประชันเอาเงินรางวัล กับเอาหน้าตาของคนใหญ่คนโตในท้องถิ่น เสมือนเป็นสัญญาณบอกกล่าวการเริ่มต้น

มหกรรมสาดน้ำที่ยิ่งใหญ่ กำลังจะเริ่มต้นขึ้น ผู้คนจากทั่วสารทิศ จะเดินมาหยุดที่สามแยกเกาลูน บริเวณจุดตัดถนนสุขสวัสดิ์ กับถนนนครเขื่อนขันธ์ ซึ่งแต่เดิมมีโรงหนังชื่อเกาลูนตั้งอยู่ จากจุดนั้น สามารถแบ่งการเดินเที่ยวและเลือกที่จะไปได้สองทาง ทางหนึ่งวิ่งไปยังป้อมพระจุลฯ ทางหนึ่งเดินไปยังตลาดริมน้ำเจ้าพระยา ไปยังอำเภอพระประแดง หรือท่าเรือข้ามฟากไปฝั่งสำโรง

  

จุดสามแยกคือจุดเริ่มต้นของการเดิน เส้นทางที่ก้าวไป ผ่านคลองก่อนถึงตลาด หากวกขวาเข้าวัดโปรดเกตุ เข้าบางน้ำผึ้ง เข้าสวนทะลุบางกระเจ้า ก็จะพบบรรยากาศสาดน้ำในสวนที่สนุกสนาน หากยังไปไม่ถึง ก็จะพบกับมหกรรมเริ่งรื่นริมถนน ถนนคนเดินของเมืองพระประแดง ที่ปิดทุกปีตามเวลาของความสนุกสนาน จะสนุกกับการชมประกวดเทพีสงกรานต์ และสาวงานของแต่ละบาง ก็เดินไปยังตลาดริมแม่น้ำ เกาะริมแม่น้ำเจ้าพระยา ชมผู้คนที่ละลานทั้งเล่นและสาดน้ำกันโครมๆ

ภาพบรรยากาศของการผสมผสาน ผู้คนแต่ละบาง ของพระประแดง อาจดูงดงามเกินไปนัก ถ้าอ้างว่าเมื่อสองสามทศวรรษก่อน เมืองยังงดงามและผู้คนยังใจเย็น

แต่ความจริงของเทศกาล ก็เป็นเช่นทุกคราว เมื่อหนุ่มสาวคือเครื่องหมายกำกับจังหวะของความรุนแรง เมื่อหนุ่มสาวเร่งเร้าให้ชีวิตมีความตื่นเต้น และความบันเทิงใจอันรุนแรงก็จะระบาดขึ้น หลังผลประกวดเทพีสงกรานต์เริ่มสิ้นสุดลงในยามบ่ายก่อนเย็น หลังผู้คนเข้าวัดเดินถนน สาดน้ำจนนิ้วเปื่อย ดีกรีและสติของคนหนุ่มสาวแต่ละบาง เริ่มบางมากขึ้น

การต่อยตี ตบดี ด่าทอ จะเริ่มต้นขึ้น และเป็นเช่นนี้ทุกปี ทุกปีของสิ่งที่คนในบางนั้นจะรู้ อาจมีหนุ่มสาวต่างถิ่นเดินเหยียบเท้าเจ้าถิ่น ซึ่งก็ต้องนับรวมไปหมด จากทั้งเด็กห้องแถว เด็กบ้านมอญ เด็กแขก ลูกเจ็ก ลูกลาวทั้งหลาย ผสมโรงกับหนุ่มสาวโรงงาน

  

เลือดแห่งความรุนแรง และศักดิ์ศรี ล้วนพุ่งทะยานนำหน้าน้ำที่สาดไปเมื่อช่วงเที่ยงช่วงบ่าย หายนะกำลังก่อตัวขึ้น และระบาดไปจนมืดค่ำ

  

วิสัยของการตีกัน ตบตี ต่อยตี เกิดขึ้นเป็นกิจลักษณะ ในทุกยามของแต่ละปี เมื่อเทศกาลเป็นจุดนัดฝันของความรุนแรง

ไม่มีปีใดไม่ตีกัน ไม่มีปีใด ไม่เห็นหนุ่มสาวบ้าเลือดไล่ด่าทอ ถือไม้ไล่ฟาด กุมหัวเลือดอาบเดินผ่านผู้คน เดินขึ้นโรงพัก กระทั่งมืดค่ำและเย็นย่ำของวันสงกรานต์พระประแดงปิดฉากลง

บ่อยครั้งหลังเหตุการณ์ผ่านไป หนุ่มสาวแต่ละบางก็กลับคืนสู่ชีวิต ที่ยังต้องเรียนก็ไปเรียน ที่ทำงานก็ทำไป ที่มีลูกมีเมียให้เลี้ยงดู ก็จัดการกันไปตามแต่ละบาง ที่ใกล้กันมากจนแทบแยกไม่ออกว่า ระหว่างรั้วกุโบร์กับบ้านมอญมันชิดติดกันเพียงใด ระหว่างเจ็กในตลาด กับบ้านมอญที่เอาผักในสวนมาวางในตลาด อะไรมันใกล้เคียงมากกว่ากัน

ปล่อยครั้งที่ได้ยินผู้คน บ่นแกมหัวเราะ ถึงคนบ้านนั้นบางนี้ ซึ่งเคยต่อยตีกัน ยกพวกข้ามคุ้งน้ำคุ้งแคว บางนี้ต่อยตีบ้านนั้น บ้านนั้นเอาเรือหางยาวไปดักรอ แล้วก็รับกลับส่งโรงพยาบาล

  

ไม่มีอะไรสวยงามไปกว่า น้ำขึ้นน้ำลงบริเวณก่อนถึงปากอ่าว ยามพระอาทิตย์ขึ้นพระอาทิตย์ตก หากมองลำน้ำก่อนผ่านเข้าพระสมุทรเจดีย์ ก่อนที่ต้นจากจะหนาบางให้เห็นริมน้ำ แซมด้วยถังเหล็กมโหฬารของถังน้ำมันเรือ เรือเดินสมุทรแน่นิ่งไม่ขยับ   <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"> </p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>

และในทุกปี ในแต่ละปี ผู้คนแต่ละบ้านแต่ละบาง ก็จะคงต่อยตีกันข้ามคุ้งข้ามแคว

แม้ทุกวันนี้ มอญ จีน ลาว เขมร พม่า ไทย จะยังต้องใช้ชีวิตอยู่ในพระประแดงก็ตาม

แต่ก็ยังคงต่อยตีข้ามคุ้งข้ามแคว และก็ยังคงไม่จบสิ้น