เมื่อวันที่พฤหัสบดีที่ ๒ ส.ค.๕๐
ผมได้เข้าไปวาดเส้นสัตตภัณฑ์ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงใหม่
เป็นสัตตภัณฑ์ที่มี
พญานาคเป็นกรอบข้าง
ทอดตัวลงมา โดยส่วนหางอยู่ด้านบน ส่วนหัวจะอยู่ด้านล่าง
ในรูปทรงสามเหลี่ยม
โดยพญานาคจะขนานเป็นกรอบด้านข้างทั้งสองของสัตตภัณฑ์มี
นาคข้างละสามตัว มีเชิงเทียนหรือเสาเทียนอยู่ ๗ เสา
มณี พยอมยงค์ (2538 : 42) กล่าวว่า
วัตถุประสงค์ของชาวพุทธที่จัดทำสัตตภัณฑ์ถวายนั้น มีหลายประการ
หากจะประมวลมากล่าวไว้เป็น 4
ประการคือ
- 1.
เพื่อความงดงามทางประติมากรรม เพื่อความงามทางด้านประติมากรรมนั้น
เนื่องมาจากความรักความต้องการ อยากดูอยากสัมผัสกับสิ่งสวยงาม
ซึ่งทำให้มีความสบายใจและเป็นสุข ไม่อิ่มไม่เบื่อ
ซึ่งล้านนาจะพูดกันว่า
“บ่อิ่ม บ่ก้าย”
- 2.
เพื่อบูชาพระรัตนตรัย เพื่อบูชาพระรัตนตรัยนั้น
หมายถึง ชาวพุทธผู้มีความเคารพ เลื่อมใส ย่อมต้องการบูชากราบไหว้
สิ่งที่ตนเห็นว่ามีค่ามากที่สุด
- 3. เพื่อบุญกุศล
พุทธศาสนาสอนให้พึ่งตนเอง ไม่มีเทพเจ้าองค์ใดช่วยได้
หากเราทำดีหรือทำชั่วย่อมได้รับผลด้วยตนเอง ดังนั้น
การบูชาจึงต้องการบุญกุศลมากที่สุด
เพราะจะเป็นเครื่องช่วยให้ไปเกิดในสุคติชาติหน้า
มีสวรรค์และมนุษย์ที่ดี เป็นต้น
-
4.
เพื่อค้ำจุนพระพุทธศาสนา ข้อความนี้สำคัญมาก
พุทธศาสนิกชนที่ดีต้องการให้ศาสนสถาน
และศาสนาวัตถุมีอยู่อย่างพร้อมมูลมั่นคงถาวรในวัดนั้น ๆ
เพื่อจะยังศรัทธาปสาทะของผู้อื่นให้เลื่อมใสศรัทธาต่อไป
การนำเอาสิ่งต่าง ๆ
มาถวายจึงเป็นความตั้งใจจะค้ำจุนศาสนาให้เจริญมั่นคงสืบไป
(ภาพลายเส้นพญานาคสัตตภัณฑ์ล้านนา โดยศักราช ฟ้าขาว)
โปรดติดตามต่อไป