เว่าอีสาน

เว่าอีสานวันนี้ขออธิบายความหมายของคำว่า "คือ" ในภาษาอีสานซึ่งมีหลายความหมายด้วยกัน ดังนี้

คือ ๑ ว. หมายถึง มีลักษณะเหมือน หรือคล้ายคลึง  เช่นว่า  "พ่อกับลูกมาคือกันแท่" (พ่อกับลูกมีลักษณะเหมือนกันหรือคล้ายกันจังเลย)

คือ ๒ ก. หมายถึง เข้าท่า, เหมาะสม  เช่นว่า  "ผู้จบจั่งน่องเป็นเมียอ้ายจั่งสิคือ"  (คนงามอย่างน้องเป็นพี่จึงจะเหมาะสม)

คือ ๓ สัน. หมายถึง เท่ากับ  เช่นว่า "มีลูกสาวคือมีส่วมอยู่หน่าบ้าน" (มีลูกสาวเท่ากับมีส้วมอยู่หน้าบ้าน)

คือ ๔ สัน. หมายถึง เหมือน  เช่นว่า  "หอมดอกฮังคึดฮอดบ้านเก่า หอมดอกคัดเค่า คือสิเถ่าบ่เป็น" (หอมดอกรังคิดถึงบ้านเก่า หอมดอกคัดเค้าเหมือนจะไม่แก่ไม่เฒ่าเลย) 

คือขี่คือดาก ว. หมายถึง ลักษณะที่ไม่ดีและต่ำทราม

คือคู่ ว. หมายถึง เหมือนกันทั้งคู่

คือคู่คือคีม ว. หมายถึง ลักษณะที่เป็นคู่ครองเหมาะสมกันดี

คือซั่วคือซาม ว. หมายถึง ลักษณะที่ชั่วช้าเลวทราม

คือดี ว. หมายถึง ลักษณะที่ดี, ที่ยังใช้ได้อยู่  เช่นว่า "รถคือดีอยู่สิเอาไปอู่ซ่อมเฮ็ดอีหยังอีก" (รถยังใช้ได้ดีอยู่จะเอาไปเข้าอู่ซ่อมอะไรอีก)

คือทุกคือยาก ว. หมายถึง  ทุกข์ยากลำบากเข็ญ

คือบ้า ว. หมายถึง มีลักษณะอาการคล้ายคนเสียสติ

คือป่วง ว. หมายถึง ลักษณะคล้ายคนเสียจริต

คือเผด ว. หมายถึง ลักษณะคล้ายเปรต หรือ มีความดลภมาก

คือผี ว. หมายถึง มีลักษณะรูปร่างคล้ายผี

คือพ่อคือแม่ ว. หมายถึง มีลักษณะรูปร่าง หรือนิสัยใจคอเหมือนกับพ่อแม่

คือลิง ว. หมายถึง มีรูปร่างหน้าตาคล้ายลิง หรือมีท่าทางซนเหมือนลิง

คือไว ว. หมายถึง ทำอะไรอย่างคล่องแคล่วว่องไว

คือส่ม ว. หมายถึง มีรสเปรี้ยวจัด

คือหวาน ว. หมายถึง มีรสหวานจัด

คืออ่ง ก. หมายถึง ท่าทางเย่อหยิ่ง หรือหยิ่งจองหอง

คือฮ่าย ก. หมายถึง ดุ, ดุดัน, น่ากลัว

คือฮัก ก. หมายถึง รัก , ทะนุถนอม

คือฮุ่มคือฮอ ก. หมายถึง เหยียดหยาม, กดราคาลง, ตีค่าตีราคาต่ำ เช่นว่า "เจ้าคือฮุ่มคือฮอข่อยหลายแท่ เห็นว่าข่อยทุกซั่นบ่"         (คุณทำไมถึงเหยียดหยามฉันมากขนาดนี้ เห็นว่าฉันยากจนหรือยังไง)

เว่าอีสานบันทึกนี้ขอจบเพียงแค่นี้ก่อน พบกันโอกาสหน้าค่ะ