ลูกอ๊อดในบ่อปลา

บ่อปลาเล็กๆก็บูรณาการการสอนได้

ลูกอ๊อดในบ่อปลา

    เปิดภาคเรียนปีการศึกษา ๒๕๕๔ ได้ราวเดือนเศษ มีนักวิชาการเข้ามาเยี่ยมชมบ่อปลาปูนซีเมนต์ สี่เหลี่ยมผืนผ้า ขนาดกว้างยาว ๓ คูณ ๕ เมตร มีทางเดินโดยรอบ ข้างๆบ่อปลูกไม้ดอกไม้ประดับ พืชผักสวนครัว รั้วกินได้ และปลูกต้นอัญชันหลายต้น ทำร้านให้เลื้อยขึ้น ปกคลุมเป็นร่มเงาให้บ่อปลา ตอนนี้กำลังออกดอกสีน้ำเงินงามสะพรั่งดีจริงๆ

    ในบ่อปลาที่เคยเลี้ยงปลาดุก ปีนี้เปลี่ยนเป็นปลาทับทิม ลำตัวออกสีส้มๆปนสีขาว เหมือนปลาสวยงามทั่วไป ที่ต้องเปลี่ยนชนิดของปลาที่เลี้ยง ก็เนื่องมาจาก ปลาดุกกินจุมาก ต้องเปลี่ยนไปเลี้ยงเพียง ๑๐๐ ตัว ในบ่อเล็ก (ถังน้ำฝน) หลังโรงเรียน บ่อปลาทับทิมต้องการให้นักเรียนเลี้ยงไว้ดูเล่นเพื่อความเพลิดเพลินเจริญใจ แต่ต้องช่วยครูดูแลทำความสะอาดบ้าง ให้อาหารบ้าง และรดน้ำต้นไม่้รอบๆบ่อ ตลอดจนต้องช่วยกันรื้อผักบุ้งออก ที่ตอนแรกนำมาให้ปลากิน ตอนนี้ผักบุ้งงอกงามเต็มบ่อมากเกินไป นักเรียนก็ช่วยกันแยกออกไปทิ้งลงสระน้ำของโรงเรียนบ้าง

     นักวิชาการ และผู้รู้ทั้งหลายที่มาเยี่ยมชม ต่างแนะนำคล้ายกันว่าบ่อปลาทับทิมนี้ สามารถบูรณาการการสอน เรื่องระบบนิเวศน์ได้ ว่าสิ่งมีชีวิตทั้งพิชและสัตว์ สามารถพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน สิ่งที่ช่วยให้สิ่งมีชีวิตดำรงอยู่ ต้องอาศัยปัจจัยแวดล้อม ทั้งน้ำ อากาศ และอาหาร ในสภาวะที่เหมาะสม ไม่มากไม่น้อยเกินไป พอเพียงและสมดุล และการดำรงชีวิตแบบ "ห่วงโซ่อาหาร" ก็สามารถมองเห็นและเข้าใจได้ในบ่อปลาทับทิมแห่งนี้

      ผู้เขียนได้แต่ฟังเพลิน และคิดตามอย่างอัศจรรย์ใจ เหมือนจะอุทานในใจด้วยว่า โอ้โฮ บ่อปลาเล็กๆอย่างนี้ ก็ให้คุณูประการมากมายเช่นนี้เชียวหรือ

       สัปดาห์ต่อมา ผมแนะนำให้ครูทุกคน นำเด็กไปเรียนรู้ยังแหล่งเรียนรู้นอกห้องเรียน ไปชมบ่อปลาพร้อมกับเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ไปด้วย ตกเย็นมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ทั้งครูและนักเรียนดังเซ็งแซ่ ว่ามีลูกอ๊อดตัวดำหัวใหญ่เต็มบ่อปลานับล้านตัว เป็นลูกอ๊อดของกบแน่ๆ โรงเรียนจะได้เลี้ยงกบด้วย กบราคาแพงมาก โรงเรียนจะมีรายได้ดี โดยไม่ต้องลงทุนอะไรมากมาย

       ผมเก็บอาการตื่นเต้นไว้ในใจ พอนักเรียนกลับบ้านหมดแล้ว ผมไปสำรวจบ่อปลา พบเห็นลูกอ๊อดมากมายจริงๆ น่าตกใจ ลูกกบหรือลูกอะไรกันแน่ เมื่อแหวกกอผักบุ้งดู กลับพบคางคกตัวใหญ่ ๒ - ๓ ตัว ยืนนิ่ง ลำตัวอ้วนกลม บ่งบอกความอุดมสมบูรณ์ ผมก็คิดไปว่า หรือว่าแม่กบ อาศัยอยู่ในน้ำ ไม่โผล่มาให้เห็น

     สองสัปดาห์ต่อมา ลูกอ๊อด สีดำ หายหน้าหายตาไปราว ๓ ใน ๔ ส่วน ปลาทับทิมเริ่มโตขื้น และยังไม่เห็นลูกกบเลยสักตัว และแล้ว มาต้นเดือนสิงหาคมนี่เอง ก็เกิดลูกอ๊อดใบบ่อปลาครั้งใหญ่ มีมากกว่าเดิมด้วย ชนิดมืดฟ้ามัวดินทีเดียวเชียวผมต้องให้ผู้เชี่ยวชาญในหมู่บ้านมาดู ก็เลยได้คำตอบว่า ลูกอ๊อดคางคกแน่นอน คราวนี้ก็เดือดร้อนคุณครู ต้องช่วยกันลุยลงไปในบ่อ ตักลูกอ๊อดไปเทลงสระใหญ่ ผมติดประชุม เลยไม่ได้อยู่ดู กลับมาเห็นลูกอ๊อดเหลือน้อยนิดก็เบาใจ ที่มันไม่ทำลายทัศนียภาพไปมากกว่านี้ ส่วนลูกอ๊อดที่ย้ายลงสระ ข่าวว่าเป็นอาหารปลาไปเรียบร้อย

     ตกลงว่าโรงเรียนไม่ได้เลี้ยงกบเสียแล้ว ไม่ได้ขายกบอย่างที่คิด ส่วนคางคกตัวใหญ่หายหน้าไป มีลูกคางคกกระโดดโลดเต้นขอบบ่ออยู่ ๔-๕ ตัว  ตอนนี้ มีผู้รู้แนะนำอีกว่าปลาทับทิมเมื่อโตมากแล้ว ยังไงก็ไม่กินลูกอ๊อด ควรเลี้ยงปลาดุกแทน เพราะปลาดุก จะกินลูกอ๊อดไม่เหลือหรอ เป็นอาหารอย่างดีของปลาดุก จะช่วยลดต้นทุนไปได้เยอะ

     ผมยังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะทำอย่างไร เพราะการเลี้ยงปลาทับทิมก็เดินทางมาไกลพอสมควรและปลาก็เริ่มใหญ่แล้ว..สงสัยต้องอดทนไปสักพัก

 

เรื่องเล่าจากโรงเรียนเล็ก www.bannongphue.com

 

[โสภณ เปียสนิท]

มีปลาบึกไหมครับ ค่อยๆ เลี้ยงไปสัก 2-3 ตัว แล้วรอดูท่าทีว่าเป็นอย่างไร 

ได้ผลอย่างไรบอกด้วยครับ จะขอลูกปลามาใส่บ่อที่ บ้านสวนโสภณบ้างนะครับ 

[ขจิต ฝอยทอง]

• ลองเลี้ยงปลาทับทิมให้สิ้นสุดไปก่อน
• แล้วเปรียบเทียบดูระหว่างปลาทับทิมกับปลาดุก
• เอาปลาที่บ้านมาฝาก
• http://www.gotoknow.org/blog/yahoo/71407
• http://www.gotoknow.org/blog/yahoo/177730

[ขจิต ฝอยทอง]

• รอดูการหยอดหลุมข้าว
• การเอาภาพขึ้นทำแบบนี้ครับ

• เข้าระบบ
• ไปที่เมนูของฉัน
• ไปที่ไฟล์อัลบัม
• กดนำไฟล์ขึ้น
• browse หาภาพจากเครื่อง (ไฟล์ภาพต้องย่อประมาณ 500x400 pix และต้อง ตั้งชื่อไฟล์เป็นภาษาอังกฤษครับ)
• กดบันทึก
• ไปที่บันทึก
• กดแก้ไขบันทึก
• ข้างล่างมีเขียนว่า
• แทรกรูปภาพ
• กดที่แทรกภาพ
• จะเห็นภาพปรากฏ
• กดที่ภาพ
• ภาพจะไปอยู่ที่บันทึก
• กดบันทึกเก็บ
• รอดูภาพครับ เย้ๆๆ

[ชยันต์ เพชรศรีจันทร์]

ขอบคุณครับ ขอบคุณ ท่านอาจารย์ขจิตมากๆเลย

ท่านอาจารย์เป็นกัลยาณมิตร กับครูและโรงเรียนที่ด้อยโอกาสจริงๆ

ผมจะพยายามสร้างสรรค์งาน เพื่อเด็ก โรงเรียนและชุมชน

ให้สมกับได้ชือว่า เป็น ผู้บริหารโรงเรียน ครับ

อ้อ หยอดข้าว แทนการหว่านข้าว ดำเนินการ วันที่ ๑๗ สิงหาคม ครับ