agent ในบริบทของ free will


agent ในบริบทของ free will http://en.wikipedia.org/wiki/Free_will ใช่ agent เดียวกับ moral agent หรือเปล่าครับ?

ในหน้านั้นอ้างถึงพุทธพจน์ด้วยว่า "There is free action, there is retribution, but I see no agent that passes out from one set of momentary elements into another one, except the [connection] of those elements."

agent ใน sense นี้ภาษาบาลีเรียกว่าอะไรหรือครับ? 



ความเห็น (4)

ไม่มีความเห็น


คำตอบ (1)

BM.chaiwut
เขียนเมื่อ

น้องวีร์....

เข้าไปดูแล้ว เป็นประเด็นความเห็นแย้งระหว่าง เจตจำนงเสรี กับ นิยัตินิยม แต่ก็ดูผ่านๆ

agent ในที่นี้ ควรแปลว่า ผู้กระทำ เพราะตรงประเด็น

.............

ส่วนประเด็นภาษาอังกฤษที่ยกมา หลวงพี่ยังมองไม่เห็นภาษาบาลี จึงแปลไม่ถูก

one set of momentary elements into another one น่าจะเป็น สมุปปันนธรรม คือ สิ่งที่อาศัยซึ่งกันและกันเกิดขึ้น แล้วก็เคลื่อนที่ไป... นั่นคือ น่าจะเป็น จิตพร้อมเจตสิกธรรม...

คำสอนทางพุทธศาสนา จิตจะสั่งสมสิ่งต่างๆ แล้วก็เคลื่อนไหวเป็นไปข้างหน้าเสมอ... กรรม ก็เป็นสิ่งหนึ่งในบรรดาสิ่งต่างๆ ที่ว่า...

กรรม แม้ตามตัวจะแปลว่า การกระทำ (action) แต่ความหมายตามนัยของพระพุทธเจ้าหมายถึง เจตนา หรือ ความจงใจ ดังพุทธพจน์ว่า เจตนาหํ ภิกฺขเว กมฺมํ วทามิ ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวเจตนาว่าเป็นกรรม...

การกระทำ กรรม หรือ เจตนา นี้ แม้จะเป็นอิสระ แต่ก็ย่อมมีผล (ผล ศัพท์ธรรมะ เรียกว่า วิปาก)

หลวงพี่ไม่เคยอ่านหนังสือธรรมจากภาษาอังกฤษ จึงไม่มีพื้นฐานศัพท์เหล่านี้ ได้ก็แค่สันนิษฐานมั่วๆ เท่านั้น

อีกอย่าง ประเด็น เจตจำนงเสรีและนิยัตินิยมในพุทธปรัชญาเถรวาท เคยมีรุ่นพี่ทำวิทยานิพนธ์เรื่องนี้ แต่ไม่จบ... ดังนั้น คงจะมิใช่เรื่องง่ายนัก....

เจริญพร  

  



ความเห็น (8)
ขอบพระคุณหลวงพี่มากครับ. ถ้าผมอยากอ่านเรื่องพวกนี้ในศาสนาพุทธเถรวาท. ก็คงจะเลี่ยงเรื่องเรียนภาษาบาลีไม่ได้? ผมพยายามจะอ่านที่แปลมาแล้วใน 84000.org. อ่านแล้วก็รู้สึกว่าถ้าอยากจะอ่านให้รู้เรื่องก็คงต้องรู้ภาษาบาลีอยู่ดี?
P
หลวงพี่พื้นฐานทางภาษาอังกฤษแย่มาก เพิ่งมาเริ่มเรียนจริงจังก็อายุร่วมสามสิบแล้ว จุดประสงค์อย่างเดียวก็เพียงแค่แปลได้เท่านั้น แม้ปัจจุบันก็ยังเขียนศัพท์ไม่ถูก ออกเสียงไม่ถูก เพียงแค่อ่านเอนเอาไซโครพิเดียปรัชญาและจริยศาสตร์พอรู้เรื่องเท่านั้น....
ส่วนหนังสือธรรมะ ที่เป็นภาษาอังกฤษก็อ่านไม่รู้เรื่อง (ยกเว้นที่เกี่ยวกับพุทธประวัติ พออ่านก็เดาถูกว่าเรื่องอะไร)...
.............
ข้อความที่ยกมานั้น หลวงพี่คิดว่าน่าจะเป็นคาถาบาลี ซึ่งคล้ายๆ จะเคยเจอในหนังสือเล่มหนึ่ง (อภิธัมมาวตาร เป็นคัมภีร์บาลี) แต่ค้นหนังสือไม่เจอ ไม่รู้ว่าไปซ่อนไว้ที่ใด เมื่อไรเจอค่อยบอก...
agent นั้น น่าจะมาจากคำบาลีว่า กตฺตา หรือ การโก แปลว่า ผู้กระทำ.... 
หรือถ้าไม่อย่างนั้นก็อาจเป็นสังกรประโยค (คอมแพก เซ็นเทน) ซึ่งบาลีมักจะใช้สำนวนว่า โย (ผู้ใด)... โส (ผู้นั้น) ... แต่ตอนแปลมาเป็น agent นั้น ท่านแปลหักประโยค (จากสองหรือสามประโยครวมเป็นประโยคเดียว)...
บอกน้องวีร์ว่า หลวงพี่มิใช่ผู้เชี่ยวชาญด้านนี้ ก็แค่เดามั่วๆ เท่านั้น
เจริญพร   
ขอบพระคุณมากครับ. แม้แต่การเดาก็มีประโยชน์. ผมก็จะได้เริ่มค้นคว้าจากสิ่งที่หลวงพี่เดาก่อน. แล้วค่อยดูความเป็นไปได้อื่นๆ.
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท