โรงเรียนสุขานารี

วันเริ่มต้น ไม่มีหลักฐานแน่นอน เนื่องจากสูญหายไประหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 เนื่องจากทหารญี่ปุ่นมาใช้อาคารเรียนเป็นที่พักเมื่อ พ.ศ. 2484-2486 ต้องขนของเอกสารต่าง ๆ ไปฝากห้องพัสดุอำเภอเมืองนครราชสีมา เมื่อสงครามเลิก ขนกลับมาได้ไม่ครบ จึงต้องใช้หลักฐานการบอกเล่าต่าง ๆ กันมาว่า เมื่อราว พ.ศ. 2460 ในสมัยที่พระยาราชสีมาจารย์ดำรงตำแหน่งธรรมการมณฑลนครราชสีมา ยังไม่มีโรงเรียนสำหรับเด็กหญิงในมณฑลนี้ ท่านจึงได้ดำริตั้งโรงเรียนสำหรับเด็กหญิงขึ้น ได้เลือกที่ดินซึ่งเป็นที่ราชพัสดุพื้นที่ 21 ไร่เศษ อยู่ระหว่างวัดแจ้งนอกกับวัดแจ้งใน เป็นที่ตั้งโรงเรียน โดยใช้เงินผลประโยชน์ของสุขาภิบาล ตำบลโพธิ์กลาง เป็นค่าปลูกสร้างอาคารเรียนเสร็จแล้วจึงตั้งชื่อโรงเรียนว่า “ สุขานารี ” เปิดรับนักเรียนหญิงเข้าเรียนโดยเฉพาะเรื่อยมา ต่อมาอีก 5 – 6 ปี นักเรียนหญิงเรียนชั้นสูงมากขึ้นเป็นการไม่ปลอดภัยที่จะให้มาเรียนไกลเมือง ทางราชการจึงย้ายนักเรียนหญิงชั้นมัธยมไปเรียนที่วัดสุทธจินดา ตั้งชื่อโรงเรียนใหม่ว่า “ สุรนารีวิทยา ” จึงนับได้ว่า โรงเรียนสุขานารีเป็นโรงเรียนสตรีประจำจังหวัดแห่งแรกของจังหวัดนครราชสีมานั่นเอง ซึ่งต่อมาได้ย้ายไปอยู่ริมถนนมิตรภาพและอยู่มาจนกระทั่งบัดนี้ ส่วนโรงเรียนสุขานารี เหลือแต่เด็กเล็ก ๆ จึงรับเด็กชายเข้าเรียนด้วย เลยกลายสภาพเป็นโรงเรียนประชาบาล ครั้งเมื่อมีการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นขึ้น โรงเรียนสุขานารีเปลี่ยนเป็นโรงเรียนเทศบาลตั้งแต่ พ.ศ. 2480 ถึง พ.ศ. 2487 จึงโอนกลับมาขึ้นกรมสามัญศึกษา ในระหว่างขึ้นกับเทศบาล ทางเทศบาลได้ใช้ที่ดินไปสร้างศูนย์บริการสาธารณสุขส่วนหนึ่งกับสร้างเมรุสมานมิตรขึ้นอีกส่วนหนึ่ง ที่ดินของโรงเรียนสุขานารีจึงเหลืออยู่เพียง 13 ไร่ 7 ตารางวา จนถึงทุกวันนี้